HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
KONYALI ORTOPEDİSTİ TEBRİK EDİYOR VE ÖDÜLLENDİRİLMESİNİ BEKLİYORUM
Medimagazin internet sitesinde birkaç gün önce ‘Hastalara takılan platinler sanayideki tornacılara yaptırılmış’ ve Konyadaki yolsuzluk: Profesörle birlikte 4 kişi adliyeye sevkedildi başlıklı iki ilginç haber vardı (1,2).
Haber özetle şöyle:
“Konya Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele (KOM) Şube Müdürlüğü Mali Şube Amirliği ekipleri tarafından Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Hastanesi’nde ihaleye fesat karıştırma ve usulsüzlük iddiaları üzerine başlatılan operasyonda ilginç detaylar ortaya çıktı.
Meram Tıp Fakültesi Hastanesi’ne medikal malzeme satan şirketin hastanede görevli Prof. Dr. U.Y’nin olduğu ortaya çıktı. İddiaya göre, ihaleyi kazanan medikal firmasının, medikal malzemeleri sanayi sitelerindeki tornacılara örneklerini vererek fiyatı 10 ile 20 TL arasında bir maliyetle yaptırdığı ileri sürülüyor. Bu parçaların ameliyatla çok sayıda hastaya takıldığı iddia ediliyor.”
Bu olayın adli ve tıbbi olmak üzere iki farklı cephesi var. Bu haberlerde olay tamamen adli özellikleriyle anlatılıyor. Anladığım kadarıyla da bu iş, bu tür tıbbi malzemeleri yurt dışından getiren ithalatçı firmaların ihaleyi kaybetmeleri ve bu yüzden zarara girmeleri sebebiyle yaptıkları şikâyet üzerine ortaya çıkıyor. Yani mesele, ihâleye fesat karıştırılması, usulsüzlük yapılması ve ihâle şartnamesine uyulmamış olması!
Olayla ilgili hiçbir haberde hiçbir hastanın şikâyeti veya tıbbi bir komplikasyondan söz edilmiyor. Mesela, Dr. U.Y’ nin sanayide 10 liraya yaptırdığı platin takılan hastaların hiçbirinde iltihap, alerji, kanama, platinin kırılması ve benzeri hiçbir olumsuzluk ortaya çıkmıyor. Başka bir deyişle, ne bu ucuz platinlerle ne de yapılan ameliyatlarla ilgili hiçbir tıbbi sorun yok.
Mucit doktorun hatası
Dr. U.Y.’ nin yaptığı en önemli hata, bu işte kanunlarımıza göre yolsuzluk ve usulsüzlük yapmış olması. Bu işi bir araştırma kapsamında yapmış olsaydı hem adı Türk bilim tarihine geçecek hem de bu platinin patentini alarak bu işten hayallerinde bile göremeyeceği kadar kârlı çıkabilecekti. Mesela, bu tür işleri USA’ da yukarıda bahsettiğim şekilde yapan doktorlar (özellikle de ortopedistler) bir taraftan yaptıkları işi yayın haline getirip tüm dünyada tanınıyorlar, saygınlık kazanıyorlar ve bir taraftan da paraya para demiyorlar.
USA’ da ortopedi malzemeleri işinden yılda en azından 8.8 milyon kazanan doktorlar olduğunu biliyorum. İnanmayan sitemde TIP ENDÜSTRİSİNİN DOKTORLARA ÖDEMELERİ TAM AÇIKLANMIYOR başlıklı yazımı okuyabilir (3).
Bu olayda kim kârda kim zararda?
Devlet kârda: Bir kere devletin bu işte kesinlikle bir zararı yok çünkü sanayide yapılan yerine orijinal platin takılmış olsaydı devletin kasasından gene aynı para çıkmış olacaktı. Üstelik bu para döviz olarak yurt dışına gidecekti; oysa para doktorun cebinde yani yurt içinde kalmıştır.
Bu işte devletin ilerisi için kârı da söz konusudur. Çünkü bundan böyle binlerce lira ödenen platinler yurt içinde çok ucuza temin edebilecektir. Aynı şey diğer pek çok ortopedik ve tıbbi ürün için de geçerlidir.
Yerli sanayi kârda: Elin adamının milyonlarca dolar yatırarak, dünyanın adamını çalıştırarak ve senelerce uğraşarak gerçekleştirdiği bir işi sıradan bir usta küçücük bir atölyede kendi başına halletmesi Türk sanayinin dünya çapında bir başarısıdır.
Bu sayede yerli sanayi için yeni bir iş sahası da açılmış olacak, pek çok kişinin istihdamı da sağlanacaktır.
Türk bilimi kârda: Bu olay, diğer ortopedi malzemeleri ve tıbbi üretenler için de ilham kaynağı olacaktır. Birçok tıp branşında bu tür işlere heves artacak ve pek çok ürün ülkemizde yapılarak hem yeni iş alanları ortaya çıkacak ve hem de çok önemli ekonomik kazanımlar olacaktır.
Mucit doktor ve ustası kârda: Her ikisi de çok ucuza mal etmeyi başardıkları bu platinin patenti sayesinde ciddi ekonomik kazançlar elde edebileceklerdir.
Olaydan zarar görenler
Bu olayda zararda olan sadece çok ucuza mal edilen tıbbi malzeme ve ürünleri çok pahalı fiyata satan üreticiler ile bunların ithalatçı firmalarıdır.
MKE’ nin raporu
Haberde Makine Kimya Enstitüsü’nün dökümden yapılan platinlerin sağlıksız olduğu yönünde rapor verdiğinin öğrenildiği de bildiriliyor. Bu doğru mudur, ‘sağlıksız’ ne manaya geliyor bilemiyorum.
Bu çakma platinin ithal olana göre daha zayıf olması mümkündür ancak bunun pratikteki önemi araştırılmalıdır. Bu platin üzerine bina inşa edilmeyecek sadece kol ve bacak fonksiyonlarında işe yarayacaktır; dolayısıyla gereksiz yere çok sağlam (tabii daha pahalı) olması hiç de önemli olmayabilir.
Gelelim neticeye
BİR: Dr. U.Y. elbette, usulsüzlük yapmış olması ve kanunlara aykırı davranmış olması sebebiyle hak ettiği şekilde cezalandırılmalıdır.
İKİ: Devlet bu tür tıbbi malzeme ve ürünlere yaptığı ödemeleri gözden geçirmeli ve bunları daha ekonomik şartlarda ve özellikle de döviz kaybına yol açmadan temini konusunda titiz davranmalı ve teşvikçi olmalıdır.
ÜÇ: Dr. U.Y. de sanayideki torna ustası da ucuz tıbbi malzeme konusunda bir kapı açtıkları için tebrik edilmeli ve mutlaka da ödüllendirilmelidir.
DÖRT: Yurt dışından ithal malzeme en kaliteli veya en uygun malzeme demek değildir. Kullanılmayan gereksiz teknolojinin satılması ticari bir olaydır. Tıbbi malzemelerde kârın maliyetin yüzlerce katı olabileceği de unutulmamalıdır.
KAYNAKLAR
- http://www.medimagazin.com/hekim/genel/tr-hastalara-takilan-platinler-sanayideki-tornacilara-yaptirilmis-2-12-29252.html
- http://www.medimagazin.com/hekim/genel/tr-konyadaki-yolsuzluk-profesorle-birlikte-4-kisi-adliyeye-sevkedildi-2-12-29285.html
- http://www.ahmetrasimkucukusta.com/2010/09/15/yazilar/elestirel-yazilar/ilac-endustrisi/tip-endustrisinin-doktorlara-odemeleri-tam-aciklanmiyor/
Kemik ameliyatlarında kullanılması gereken protez materyelinin temininde parasızlıktan dolayısıkıntı çekerdik. Çünkü Türk Milletinin türkücülere, futbolculara, showman’lere, kumara, içkiye, sigaraya, dansözlere verecek parası vardır fakat hastaneye, ilaca, kitaba, okula para yoktur. Bu nedenle protez materyelini ucuza maleden hekimi kutlamak gerekir. Yaptığı kanunsuzluğun ve usulsüzlüğün ne olduğunu ben pek anlayamadım.
Bahsedilen o platinlerin test edilmeden, denenmeden annenizde veya kendinizde kullanılmasını istermiydiniz ? Büyük bir ihtimalle FDA onaylı olan malzemenin kendinizde kullanılmasını isterdiniz. SGK’nın ödemelerindeki ucuz malzeme kullanmayı zorlaması ve hastadan fark alınmayacak diye tutturması nedeni ile yaşadığımız zorluklar çok fazla. Hastalar bana ne devlet ne veriyorsa onu kullan diyor. Ben hastanın koronerine taktığım SGK’nın ödediği uyduruk ve kalitesiz stenti damardan geçirene kadar bir sürü uğraşıyorum ? İşlem sonunda bakıyorum yaptığım işin kalitesi hoşuma gitmiyor ama yapacak bir şey yok elimdeki malzeme bu, kurnaz SGK ve hastalar sonuca katlanacak benim kabahatim yok !! Sonunda hasta stenti tıkandığı için 3 ay sonra tekrar gelecek anjiyo olacak, tekrar stent takılacak veya baypas ameliyatı olacak. SGK ve hasta kaybedecek ama yaşadığımız populizm döneminde yapacak bir şey yok. Bilim adamlığı, analitik düşünce ile politikacılık, populizm pek karıştırılmaması gereken şeyler yoksa bedelini canımızla ödüyoruz.
Ulkemizde uretim yapilmasi, tesvik edilmesi gereken seyler. Ama yazi, biraz daha konuyu irdelemek gerekir.
Ornegin, onemli bir sarkicinin sarkilarini iceren CD veya Kasetin maliyeti cok ucuzdur. Ama onu pahali yaptiran, ona harcanan emek ve soyleyen kisidir. Siz bu kaseti alir kopyalar ve satarsaniz, bu ancak ‘copyright’ kurallarini ihlale girmektedir.
Ortopedi malzemeleri, onemli bir endustri. Ama en ufak bir platinin cikisi icin bile marka fabrikalarda bir cok calismasi yapilir. Alasim test edilir, ne kadar kuvvete ne sure ve kac vurusla dayanikli olduguna dair testler yapilir. Bunun arkasinda bircok dizayn ve tecrube maliyeti, deneme maliyeti, en sonunda insanlarda kullanim icin klinik test maliyetleri vardir.
Bunlarin sterilize edilip muhafaza edilmesi icin bile artik dunyada uyulmasi gereken bircok kurallar vardir. Bunlar her biri ayri bir maliyet gerektirir. Bu sebepten ototamir sanayinde kullanilan bir pense ile ortopedi de kullanilan ayni isi gorse de, fiyatlari bu acilardan farklidir.
Bunlarin basamak basamak yapildigi bir fabrika gezerseniz, bunlarin ne anlama geldigini daha iyi anlarsiniz ve neden biraz pahaliya mal oldugunu. Maliyetin sadece kullanilan malzemeden kaynaklanmadigini..
Olayin tam icerigini bilmemekle beraber,
bunu belki adi gecen doktor, kendi ozel hastalarina, imza alarak kullansa etik acidan biraz daha kabul edilebilirdi. Ama bir hastanenin ihalesine girip, tornaci da yaptirdigi malzemeyi sunmasi, yerli bir imalatci firma da olsa kizdirirdi.
Bilimsel acidan da, bir teknik kapasitesi olan bir yerde, kendi dizayn ettigi ve alasimini belirledigi malzemeyi, test ettirip tescilleyebilirdi. Bunlar sanirim cok bilinmesi gereken ‘copyright’ kurallaridir..
Saygilarimla.