İLAÇ DEĞİL DOKTOR İYİ EDER

Yazı Fontunu Büyült Yazı Fontunu Küçült Yazı Fontunu Sıfırla
PLACEBO

Plasebo ilaçların özellikle kronik ağrı, yorgunluk, anksiyete, depresyon gibi sübjektif şikâyetlere iyi geldiği eskiden beri bilinir. Plasebo etkilerinin optimal olarak değerlendirilebilmesi için hastadan ilacın plasebo (etkisiz) olduğunun saklanması veya içtiği ilacın içinde etkili bir madde olduğunu sanmasının gerekli olduğuna inanılır.

Mesela, pratikte hastalara plasebo ilaç verilirken “Bunun yeni çıkan çok etkili bir ilaç olduğu” söylendiğinde tedaviden müspet sonuç alma ihtimalinin oldukça yükseldiği birçok hekim tarafından test edilmiş ve onaylanmış bir olgudur. Bunlar ise hastanın aldatılması, ondan gerçeklerin saklanması, hasta-hekim ilişkilerinin bozulması gibi birçok etik sorunu berberinde getirir.

PLoS ONE isimli tıp dergisinde, bu sorunları aşmak için hastalara kullandıkları ilacın plasebo olduğu söylenerek düzenlenen çok ilginç bir araştırma yayınlandı:

Harvard ve Beth Israel Tıp Merkezleri Hassas Bağırsak Sendromu (HBS) olan 80 hastayı iki gruba ayırarak bir gruba bilgileri dâhilinde plasebo verilirken, diğer gruptakilere hiçbir ilaç verilmedi.

Plasebo verilen hastalara bunların içinde aktif bir madde bulunmadığı ve hap şeklindeki şekerlerden farklı olmadığı ama klinik çalışmalarda bu ilacın HBS belirtilerini akıl-bedenin kendi kendine iyileştirmesi yöntemiyle önemli ölçüde ortadan kaldırdığı kesin bir dille anlatıldı. İlaç şişelerinin üzerine plasebo yazıldı. Hastalara plasebo etkisine inanmamaları da söylenerek onlardan sadece ilaçları içmeleri istendi.

Üç hafta sonra plasebo verilen grupta yer alan hastaların yüzde 59’ u şikâyetlerinde belirgin iyileşme olduğunu ifade ederken, bu oran hiç ilaç almayanlarda yüzde 39’ da kaldı. İyileşme düzeyi de HBS tedavisinde kullanılan ilaçlardan farklı değildi.

İlgili resim

Araştırmayı yapan uzmanların vardıkları sonuç şu: HBS, hastaları aldatmadan plasebo verilerek etkili bir şekilde tedavi edilebilir. Doktorlar, hastalarına HBS ve muhtemelen başka hastalıklarda da bilgilendirilmiş onay ile uyumlu plasebo uygulayarak faydalı olabilirler.

Bu ilginç araştırmadan kendime adıma çok önemli dersler çıkardım:

BİR: Her şeyden önce Hassas Bağırsak Sendromu için hastalık demeye dilim varmıyor: bunu hayat tarzı değişiklikleri ile düzelen bir “rahatsızlık” olarak adlandırmak daha doğru. İlaç endüstrisi ise bırakın hastalığı gelip geçici bir belirtiyi bile ilaçlarla hem de olabildiğince uzun süre –hatta mümkünse ömür boyu- tedavi etme peşinde. HBS, buna çok iyi bir örnek: Öyle bir hastalık düşünün ki hastalar işe yaramayacağını bildikleri bir ilacı içtikleri zaman bile bunların yüzde 70’ inin şikâyetleri tamamen düzelsin!

İKİ: Modern tıp insanları hap içmeye o kadar alıştırmış ki artık pek çok insan ilaç içmezse hastalığının iyi olamayacağını, şikâyetlerinin düzelmeyeceğini sanıyor. Hatta hiçbir hastalığı olmayanlar da yok antioksidandı yok vitamindi yok balıkyağıydı avuç dolusu ilaç içiyor.

Bu araştırmada, insanlara içtikleri hapın içinin boş olduğu söylenmesine rağmen bunları içmeleri ve şikâyetlerinin büyük ölçüde gerilemesi aslında şaşırılacak bir şey değil. Bu, bir açıdan da türlü numaralarla “ilaç içmeden yaşayamaz olmuş” modern zaman insanının hâl-i pür melâlini gösteren bir sonuç olarak da görülebilir.

ÜÇ: Hastalara içtikleri hapta etkili bir madde olmadığı kesin bir şekilde anlatılmasına rağmen ilacın iyi gelmesi bana “İlaç değil doktor iyi eder” sözünü hatırlattı. Tedavi başarısı için hastaların doktorlarıyla karşılıklı sevgi-saygı ilişkisi içinde olmaları çok önemli. Öğrencilerime her zaman doktorun hastasının elini sıkmasının, yanağını okşamanın, ona moral vermesinin, güler yüz göstermesinin birçok ilaçtan daha etkili olduğunu söylerdim.

Modern tıbbın en büyük yanlışlarından biri, hekimliğin bilim olduğu kadar bir sanat olduğu gerçeğini görmezden gelmesidir. Dr. Enver Göncüoğlu’ndan duyduğum “Yazdığı ilaca plasebo etkiyi de ilave edebilmek hekimliğin sanat kısmıdır.”  sözünü her doktor şiar edinmeli.

Bu araştırmadan çıkan sonuçta, hastaların kendilerine açık sözlü davranan hekimlerine duydukları güvenin çok etkili olduğunu düşünüyorum.

KAYNAK

http://www.plosone.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0015591

HBS nedir?

Hassas Bağırsak Sendromu, karın ağrısı, gaz, şişkinlik, ishal ve kabızlığa yol açan bir kalın bağırsak rahatsızlığıdır. Belirtiler bazı hastaları çok rahatsız ediyor olsa da, kalıcı hasar bırakmaz. HBS’ nin sebebi belli değildir ve özel bir laboratuar bulgusu da yoktur. Teşhis diğer kalın bağırsak hastalıkları ekarte edilerek konur. Hastaların çoğunun şikâyetleri hayat tarzı düzenlemeleri (diyet, stresten uzak kalma, vb) ile yoluna girer.

Yazı için 6 yorum yapılmış:

  1. turgay şenen dedi ki:

    HEKİMLİK SANATI SİZİN DEDĞİNİZ GİBİ İÇİNDE BİRÇOK
    ÖGEYİ BARINDIRIYOR. YERİNDE İLAÇ UYGULAMASIYLA SAĞILTIM MUHAKKAK DAHA İYİ OLACAKTIR

  2. Tuna Erinçler dedi ki:

    Dermatoloji hocamız derdi ki: Cilt hastalıkları ikiye ayrılır:
    1- Ne sürersen sür iyi olanlar
    2- Ne sürersen sür iyi olmayanlar
    Demek ki bu kural sadece cilt hastalıkları için değil diğer bazı hastalıklar için de geçerli

  3. http://www.medimagazin.com‘ da Dr. Erol Yayla’ nın yorumu:
    Kel başa şimşir tarak, doktor önce iyi etse kendini iyi eder . Hergün 100 veya üstü hasta bakan doktor, hastasına ayırdığı 2 dakika boyunca muayenesini mi yapsın , reçetesini mi yazsın , hastaya plasebo etkisi yapacak konuşmayı mı yapsın . Diğer ülkelerden doktorlarla görüştüğümüzde günlük hasta sayımızı hayretle karşılıyorlar . Bu insanlık dışı diyorlar , siz de tutmuş neden bahsediyorsunuz . Önce hepsi de antidepresan kullanan doktorlarınızı iyi edin , bırakın bu yazıları

  4. http://www.medimagazin.com‘ da Dr. Can Tuncer’ in yorumu:
    çok komik günde 100 çocuk bakmak demek tüm çocukları riske atmak demektir olacak tıbbi hatalar kimden sorulacak dersiniz

  5. Tıbbi Mümessil dedi ki:

    Bence de Türk doktorlarının baktığı 60 ila 100 arasında değişen hasta sayısı çok fazla..
    Geçenlerde aynı hastayı muayene eden iki göğüs hastalıkları hekiminin, hastadaki Tüberküloz gelişimini atladıklarına şahit oldum.
    İki hekimin de çok değerli olduğunu biliyorum ancak yoğunluktan bunu görememeleri devletimiz adına utanç verici bir durum..

  6. Tıbbi Mümessil dedi ki:

    Placebo ile yapılan örnek bence de çok güzel ama ben gene de yeni bir ilaç üretildiğinde placebo ile yapılan karşılaştırmaların, ilacın etkinliğini kanıtlaması adına çok doğru bir veri olduğunu düşünüyorum.
    Placebo kadar etkili olan bir ilacın piyasaya verilmesi, tedaviyi önlediği gibi hastanın gereksiz ilaç kullanmasını da getirir, diye düşünüyorum.

Siz de yorumunuzu paylaşın: