Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Uzun yaşayanlarda rastlanan bir gen varyantının insanların zihinsel faaliyetlerinin daha iyi olmasını sağladığı, yaşlanmayla beraber gelişen normal hafıza kayıplarını da baskıladığı tespit edildi.

Cell Reports isimli dergide yayınlanan araştırmaya göre her 5 insandan birinde “klotho geninin varyantı” bulunuyor.

Bu araştırma, bir hastalığa bağlı olarak ya da normal yaşlanma sonucu gelişen hafıza problemleri olan insanlar için de yeni tedavi imkânları yaratabilecek.

Klotho bir Yunan tanrıçası

Genin adı Yunan Mitolojisi’ nden geliyor: Klotho, ipliğini eğirdiğine inanılan üç kader tanrıçasından biridir.

Bu gen, birçok biyolojik sistem üzerine etkisi olan ve yaşlanmayla alâkalı süreçleri bozduğu gösterilen “klotho hormonunun” salgılanmasından sorumludur.

Klotho gen varyantının KL-VS ismi verilen tek bir kopyasına sahip olanlarda kanda dolaşan klotho hormon miktarı yüksektir ve bunlar başkalarına göre 5 sene fazla yaşarlar.

Yaşlılarda yaygın olarak unutkanlık veya yavaş düşünme gibi demansa bağlı olmayan zihinsel kayıplar vardır ve araştırmacılar da klotho’ nun bu kayıpları önleyebileceğini bekliyorlardı fakat başka bir şey buldular.

Varyanta sahip olanlar yaşlandıkça zihinsel kayıplara uğruyorlardı fakat klotho bunların zekâlarını yaşadıkları sürede artırarak onlara hayatın sonraki seneleri için daha büyük bir zihni rezerv sağlamış olduğundan yaşlanmayla gelişen kayıplar daha az belirgin oluyordu.

Başka bir ifade ile klotho hormonunun yaşla ilgili azalmaya etkisi olmamakla beraber zihin kapasitesini artırıyor.

Beyindeki hasarlar düzeltilebilir

Yaşları 52-85 arasında olan 700’ den fazla insan üzerinde gerçekleştirilen çalışmada gen varyantı olanlar zihinsel testlerde bu varyantı olmayanlara nazaran daha başarılı bulundu ancak bu testlerin daha iyi olması bunun hayat performansının da daha iyi olacağı manasına gelmiyor.

Araştırmanın bir başka enteresan sonucu da zihinsel performansları düşük yaşlı farelerin daha fazla klotho hormonu üretir hale getirilmeleriyle zihinsel faaliyetlerinin artması idi.

Bu, yaşlanmış ve zihinsel kayıplar oluşmuş bir beyinde meydana gelmiş olan hasarın düzeltilebileceğini düşündürüyor.

Beyin dokusunda yüksek miktarda klotho hormonu bulunan farelerde sinapsların oluşumunu sağlayan “GluN2B” isimli proteinin artmış olmasını delil gösteren araştırmacılar klotho hormonunun zihni, beyin hücreleri arasındaki iletişimi kuvvetlendirerek düzelttiği kanaatindeler.

Bunama tedavisinde yeni bir umut

Araştırmacılar, bundan sonraki deneylerde yaşlı insanlarda sadece klotho seviyelerini yükseltmenin veya GluN2B üretimini artırmanın işe yarayıp yaramayacağını incelemek istiyorlar.

Klothonun Alzheimer hastalığı olanlardaki zihinsel kayıplar üzerine ne gibi tesiri olacağı ve egzersiz, diyet ve beyin aktivitesi gibi yaşlılarda zihinsel kayıpları geciktiren faktörlerin klotho üzerine tesirleri de üzerinde çalışılması gereken diğer mevzular.

Bir başka ilginç husus da tek bir gen kopyasının klothoyu artırarak zihinsel faaliyetleri düzeltmesi ama her iki kopyaya sahip olanlarda bunun tam aksine beyin fonksiyonlarının bozulması.

Gelelim neticeye

Tek bir araştırmanın sonuçlarına bakarak hemen sevinmemek gerekiyor ama sonuçlar hakikaten ilgi çekici.

Klotho gen varyantının KL-VS ismi verilen tek bir kopyasına sahip olanlar “yaşadı“.

KAYNAKLAR

http://www.cell.com/cell-reports/abstract/S2211-1247(14)00287-3

http://www.sfgate.com/health/article/Smart-seniors-might-have-this-gene-variant-5463746.php

http://www.npr.org/blogs/health/2014/05/08/310787094/anti-aging-hormone-could-make-you-smarter

Siz de yorumunuzu paylaşın: