Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

“Mide koruyucu” veya “reflü” ilaçları olarak bilinen proton pompası inhibitörleri (PPİ) tüm dünyada olduğu gibi bizde de en çok kullanılan ilaçlardan.

Yerinde kullanıldıklarında gerçekten “mucizeler” yaratan bu ilaç grubu ne yazık ki hem doktorlar tarafından “gereksiz” yere yazılıyor ve hem de halk tarafından komşu tavsiyesiyle “bilinçsizce” içiliyor.

Araştırmalar, bu ilaçların mideyi korurken başka organları perişan ettiğini ortaya koyuyor.

JAMA’ da yayınlanan yeni bir araştırmada, PPİ kullananlarda kronik böbrek hastalığı riskinin kullanmayanlara göre yüzde 20-50 oranında yüksek olduğu bildirildi (1).

Bu araştırma bir sebep-sonuç ilişkisini ispatlamıyor ama böbrek yetersizliği riskinin ilacı günde tek doz alanlarda yüzde 15 iken günde iki kere alanlarda yüzde 46’ ya çıkması bunun sadece bir birliktelik olmadığını, “illiyet” ihtimalinin yüksek olduğunu gösteriyor.

Ülkemizde de bu ilaçların özellikle de yaşlılar arasında yaygın kullanılması ve neredeyse her mahallede bir diyaliz merkezi açılmış olması dikkate alındığında bu riskin ne kadar önemli olduğu daha iyi anlaşılır.

Mideyi koruyor vücudu perişan ediyor

PPİ’ nin yan etkileri sadece böbrek yetersizliği ile de sınırlı değil.

Kemik kırıkları, magnezyum düşüklüğü, zatürre ve C. difficile riskinin artması, B-12 vitamini eksikliği bunlardan bazıları (2, 3, 4, 5, 6).

PPİ, kalp krizi ve ölüm riskini artırdığını da hatırlatalım (7).

Reflü öksürük yapar saçmalığı

PPİ’ nin mide hastalıkları dışında son senelerde giderek yanlış bir kullanım alanı da öksürük.

Evet, yanlış duymadınız PPİ reflünün öksürüğe yol açabileceği iddiasıyla da 7’ den 77’ ye her yaştan insana da düşüncesizce veriliyor.

Öksürüğü biraz uzun sürenlere hemen “reflü”, “gizli reflü” veya “reflü başlangıcı” teşhisleriyle “reflü ilaçları” başlanıyor.

Chest isimli dergide yayınlanan ve 9 araştırmanın değerlendirildiği meta-analizde, 7 araştırma “asit baskılayıcı tedavinin kronik öksürüğe anlamlı bir faydasının olmadığını” ortaya koyuyor (8).

Reflünün öksürüğe, gıcığa, geniz akıntısına, ses kısıklığına sebep olduğunu ispatlayan yeterli delil yok!

PPİ sınıfı ilaçlar hangileridir?

Ülkemizde eczanelerde çeşitli firmalar tarafından üretilen PPİ ihtiva eden 125 ilaç olması bu ilaçların ne kadar revaçta olduğunun açık bir göstergesidir.

Bunların en meşhurlarını aşağıda sıralıyorum, tümünü bu bağlantıdan öğrenebilirsiniz (9).

Omeprazol (Losec, Emeprol, Omeprazid, Prosek)

Esomeprazol (Nexium)

Lansoprazol (Lansor, Lanzedin, Aprazol, Degastrol, Vogast)

Pantoprazol (Pandev, Pantpas, Panto, Protonex, Pulcet)

Rabeprazol (Pariet)

Gelelim neticeye

Her ilaç yerinde kullanıldığı zaman faydalıdır, hayat kurtarıcıdır.

Gel gelelim hem doktorlardan hem hastalardan kaynaklanan sebeplerle tüm dünyada olduğu gibi bizde de “gereksiz yere ilaç kullanımı” inanılmaz boyutlarda.

Bu durum sadece ciddi ekonomik kayıplara yol açmakla kalmıyor insan sağlığını da ciddi şekilde tehdit ediyor.

Hap yutarken hapı yutmak işten bile değil!

Kaynaklar:

1. http://archinte.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=2481157

2. http://jama.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=1788456

3. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22890365

4. http://gastro.oxfordjournals.org/content/early/2014/08/19/gastro.gou054.full

5. http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0128004

6. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25730198

7. http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0124653

8. http://journal.publications.chestnet.org/article.aspx?articleid=1388071#r10

9. http://www.ilacrehberi.com/s/a02bc/6/?sayfa=1

***

EK 1 (25.4.2024): Mide koruyucu veya reflü ilaçları olarak bilinen PPİ sınıfı ilaçların migren tipi şiddetli baş ağrısı ihtimalini %70 artırabileceği tespit edildi. Mide koruyucu ilaçlar çoğu zaman gereksiz yazılıyor ve gereğinden uzun süre de kullanılıyor.

Kaynak: https://www.neurology.org/doi/10.1212/CPJ.0000000000200302

Makale: Use of Acid-Suppression Therapy and Odds of Migraine and Severe Headache in the National Health and Nutrition Examination Survey

***

Siz de yorumunuzu paylaşın: