Öyle birkaç senede emniyeti ve etkinliği ispatlanmış KOVİD’ i önleyebilecek bir aşı geliştirmek çok zor: Aşı geliştirmek için gereken ortalama süre 10-15 senedir. Tüm çabalara rağmen onlarca senedir bilinen birçok virüsün aşısı yoktur. Bir an önce aşı geliştirmek için esnek davranılması çok risklidir.

Endüstrinin, işlenmemiş gıdalarla ve geleneksel usullere göre, ataları gibi beslenmesini tavsiye edenlerden ciddi şekilde rahatsız olduğu bellidir. Geleneksel beslenme modeline göre yani atalarımız gibi beslenmemiz şarttır. Halkın işlenmemiş ‘hakiki gıdalara’ kolay ve ucuz erişimi sağlanmalıdır.

USA’ da doktorlara kendi ilaçlarını yazmaları için yoğun bir rüşvet program uyguladığını itiraf eden Novartis, hakkında açılan sahtekârlık davalarına karşı 678 milyon $ ödemeyi kabul etti. İddianameye göre bir doktora 8 bin reçete karşılığı 320 bin $, diğerine 9 bin reçete karşılığı 220 bin $ ödeme yapıldı.

Dünya Sağlık Teşkilatı ilk defa doğru bir kelâm etmiş: “Aşı konusunda ümitlenmeyin”diyor. Medyada uçuşan “Oldu oluyor, çıktı çıkacak” türü haberlere kanmayın. Bunlar, aşı şirketlerinin parlatma kampanyalarıdır, aşama kaydettik diyen şirketin hisse senetleri uçuşa geçiyor. Aşı çıksa bile bu, dolaşımdan çıkmış bir virüsün aşısı olabilir.

6.256 kişi üzerinde yapılan araştırmada metformin kullanan “kadınlarda” KOVİD’ den ölüm riskinin yüzde 21 düşük olduğu bildirildi. Tıp, kolşisin, famotidin, östrojen, kortizon gibi senelerdir başka hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlardan medet umuyor. KOVİD etkeni koronavirüslere etkili bir ilaç bulunamayacak gibi görünüyor.

Birkaç ay önce KOVİD tedavisinde mucizeler yaratacağı iddia edilen hidrooksiklorokinle yapılan çalışmaların hiçbirinden ilacın işe yaradığına dair bir netice çıkmadı ve çalışmalar sonlandırıldı. En son WHO da ilacın hastanede yatan hastalarda denenmesini durdurduğunu açıkladı. İlaçların delil olmadan köpürtülmesi tıbba olan güveni sarsıyor.

KOVİD’in çocuklarda daha hafif ve hatta belirtisiz seyrettiği, yoğun bakım ve solunum cihazına çok az ihtiyaç duyulduğu, ölümlerin yok denecek kadar az olduğu biliniyor. Koronavirüslerin çocuklarda daha az hastalık yapması ve ağır klinik tablo ve ölümlerin az olmasının sebeplerinin bilinmesi hastalığın önlenmesi ve tedavisi için de önemli ipuçları sağlayabilir.

“ABD, remdesivir adlı ilacın küresel stokunun tamamını satın aldı” haberini okurken, “Amerika’ ya ne kadar etkili ve güvenilir olduğu belirsiz bir ilacı iyi yutturmuşlar” diye içimden kıs kıs gülmüştüm. BMJ’ de de “dünyanın geri kalanı ilaç kuyruğun arkasında olmaktan neden memnun olmalı” başlıklı bir yazı yayınlandı.

KOVİD tedavisinde umut veren ilaçlar listesine gut ve romatizmal hastalıkların tedavisinde kullanılan anti-enflamatuar etkili kolşisin de eklendi. Kolşisinin, ucuz ve senelerdir kullanılan bir ilaç olması yanında pıhtılaşmayı ve bağ dokusu oluşumunu önleyici etkileri de vardır. Bu ilacın KOVİD tedavisinde adam gibi araştırmalarla incelenmesi gerekir.

Dünyanın önemli tıp merkezlerinden Cleveland Klinik uzmanları “besin desteklerinin” KOVİD tedavisindeki ehemmiyetini anlatan bir makale yayınladılar. Besin destekleri yerine “sağlıklı beslenmeye” vurgu yapsalardı çok daha iyi ederlerdi. Canan Karatay’ daki yüreğin onda biri olsa “Kelle paça için” demekten de çekinmezlerdi ama olsun bu yaptıkları da çok mühimdir.