HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
ET YİYENLER DAHA SAĞLIKLI
Avusturya’ da 1.320 kişi üzerinde gerçekleştirilen bir araştırmada et yiyenlerde kanser, kalp hastalıkları ve alerjilerin vejetaryenlere göre daha az görüldüğü, vejetaryenlerin hayat kalitelerinin daha kötü olduğu ve daha sık hastaneye gittikleri belirlendi.
Sağlıklı olmak, uzun yaşamak ve hastalıklardan korunmak için “yeşilliklere” talim eden vejetaryenlerde soğuk duş etkisi yaratan araştırma Graz Üniversitesi uzmanları tarafından gerçekleştirildi ve Plos One isimli tıp dergisinde yayınlandı.
Avusturya Sağlık Mülakat Çalışması (Austrian Health Interview Survey=AT-HIS) kapsamındaki yaş, cinsiyet, sosyo-ekonomik bakımdan aralarından fark olmayan 1320 kişi beslenme alışkanlıklarına göre her birinde 330 kişi bulunan 4 gruba ayrıldı.
Bunların yüzde 76.4’ ü kadın, yüzde 40’ ı da 30 yaşından genç, yüzde 35.4’ ü 30-49 ve yüzde 24’ ü de 50 yaşın üzerinde idi.
Yüzde 30.3’ ünün sosyo-ekonomik durumu düşük, yüzde 48.8’ inin orta ve yüzde 20.9’ unun da iyiydi.
Bir grupta vejetaryenler, bir grupta sebze ve meyveden zengin bir diyetle beslenen etoburlar, bir grupta diyetleri etten zengin olmayan etoburlar ve bir grupta da diyetleri etten zengin olan etoburlar bulunuyordu.
Sağlık, sağlık hizmetleri (tıbbi tedaviler, aşılamalar, koruyucu çekaplar) ve hayat kalitesi alanlarında hayat tarzı faktörleri kontrol edilerek varyans analizi yapıldı ve 18 kronik hastalığın gruplardaki görülme sıklıkları araştırıldı.
Vejetaryenlerin vücut kitle endekslerinin daha düşük olduğu ve daha az alkol kullandıkları görüldü.
Vejetaryenler daha sağlıksız
Kanserlerin vejetaryenlerde etoburlara göre yüzde 166 (yüzde 4.8’ e karşı yüzde 1.8), alerjilerin ve depresyonun iki misli (yüzde 30.6’ ya karşı yüzde 16.7 ve yüzde 9.4’ e karşı yüzde 4.5) ve kalp krizlerinin yüzde 150 (yüzde 1.5’ e karşı yüzde 0.6) daha fazla görüldüğü tespit edildi.
18 kronik hastalıktan aralarında diyabet, astım, migren ve osteoporoz da bulunan 14’ ünün vejetaryenlerde çok et yiyenlere göre daha fazla rastlandığı ortaya çıktı.
Araştırmadan çıkan diğer önemli sonuçlar vejetaryenlerin et yiyenlere nazaran daha sık doktora ve hastaneye başvurmaları, hastalıklardan daha fazla etkilenmeleri ve daha fazla ilaç kullanmaları.
Tavuk mu yumurtadan çıktı yumurta mı tavuktan?
Bu araştırma, sebep-sonuç ilişkisini ortaya koyan bir araştırma değil, sadece bir “birlikteliği” gösteriyor.
Vejetaryenlerin sağlıklarının beslenme tarzları yüzünden mi kötü, yoksa sağlıkları iyi olmadığından vejetaryen beslenmeye mi yöneldikleri sorusunun cevabını veremiyor.
Bu araştırmaya güvenerek sebze ve meyveyi sofralardan uzaklaştırmak ve sabah-akşam et yemek akıl kârı değil.
45 bin insanın 11.6 sene takip edildikleri EPIC-Oxford çalışmasında, vejetaryenlerin vücut kitle endeksi, LDL-kolesterol ve kan basınçlarının daha düşük olduğu ve bunlarda kalp hastalıklarından hastaneye yatma ve ölme ihtimallerinin yüzde 32 daha az olduğu belirlenmişti (2).
Bir başka çalışmada da, balık, sebze, meyve, baklagiller ve kuruyemişten zengin bir diyetle beslenen kalp ve diyabet hastalarının kalp-damar hastalıklarından ölüm ihtimallerinin et ve yumurta ağırlıklı bir beslenme rejimi uygulayanlara göre yüzde 35 daha az olduğu gösterilmişti (3).
Gelelim neticeye
BİR: Sağlıklı ve uzun yaşamak, başta kalp damar hastalıkları ve kanserler olmak üzere ölümcül hastalıklardan korunmak için beslenme çok önemli bir etken ama tek faktör değil.
İKİ: Öncelikle yiyecek ve içeceklerimizin “kaliteli” olması şart.
ÜÇ: Günde iki öğün yemek (kuvvetli sabah kahvaltısı ve erken akşam yemeği) daha doğru.
DÖRT: Sadece vejetaryen veya sadece etobur bir beslenme rejimleri sağlıklı değil; her ikisini de “dengeli” yemek gerekiyor.
BEŞ: Her gün mutlaka mevsim sebzelerinden biri ve salata yenmeli.
ALTI: Sağlıklı doymuş yağların (hayvansal yağlar) kalp ve sağlık dostu olduğu unutulmamalı.
YEDİ: Balık ve deniz ürünleri ihmal edilmemeli; işlenmiş etlerden uzak durulmalı.
SEKİZ: Tereyağı ve zeytinyağından şaşmamalı.
DOKUZ: Yenmemesi gerekenler rafine un ve şeker ile bunlardan yapılan yiyecekler, trans yağlar. Tuzda da aşırıya kaçmamak lâzım.
ON: Sağlıklı beslenme yanında düzenli hareket, 7-8 saat gece uykusu, huzurlu bir hayat, sigara ve alkolden uzak durmak da olmazsa olmazlardan.
KAYNAKLAR
2. http://ajcn.nutrition.org/content/97/3/597.full
