Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

NEFES ALMAK

Nefes almak, içten içe, derin derin

Taze, ılık, serin

Duymak havayı bağrında

Ah, bütün sevdiklerim, her şey, herkes..

Anlıyorum birbirlerinden mukaddes,

Alıp verdiğim her nefes

Ziya Osman Saba

***

Normal insan nefes alıp verdiğinin farkında bile değildir. Oysa istirahat durumundaki erişkin bir kişi dakikada 12-16 kez soluk alıp verir. Buna solunum frekansı diyoruz.

Her nefes alışta (inspiryumda) 400-800 ml havayı akciğerlerimize çeker, nefes verirken (ekspiryumda) bunu tekrar dışarı atarız. Buna da soluk volümü veya tidal volüm ismi verilir.

Normal insan, ancak dikkatini solunumuna yoğunlaştırdığında veya bir efor yaptığında nefes alıp verdiğinin farkına varır.

Efora devam edildiğinde veya efor arttırıldığında, solunum “fark edilir” olmanın ötesinde, “rahatsız edici, hoş olmayan” bir duygu halini alır ve kişi eforunu azaltmak veya tamamen durdurmak zorunda kalır.

İşte, nefes darlığı, kişinin solunum hareketlerinin rahatsız edici bir biçimde bilincinde olmasıdır. Kişi, solunum için aşırı bir çaba içinde olduğu halde, yine de solunumu rahat değildir.

Nefes darlığının üniversal bir tanımı yoktur. Comroe’nun dediği gibi: “Taşipne değildir, hiperpne değildir ve hiperventilasyon da değildir… Güç, zahmetli, rahatsız edici bir solunumdur.”

Nefes darlığı, tıpkı ağrı gibi, sadece hasta tarafından algılanan subjektif bir semptomdur. Hastalar dispneyi ;

• nefessiz kalmak
• nefes alamamak
• nefes nefese kalmak
• nefes alırken çatlayacak gibi olmak
• nefes almak, ama verememek
• göğüste sıkışma hissi
• eforda yorgunluk…gibi çeşitli şekillerde tanımlayabilirler.

Nefes darlığı, akciğer hastalıklarından başka,

• kalp
• endokrin (gebelik dahil)
• böbrek
• nörolojik
• kan
• romatolojik hastalıklara, psikolojik bozukluklara bağlı olarak da ortaya çıkabilir.

Nefes darlığının hususiyetleri:

• Nefes darlığı tanımlayan hastaya, bu şikayetin özellikleri,
• başlama şekli ve süresi
• zamanı ve vücut pozisyonu ile ilgisi
• eforla ilişkisi
• ağırlaştıran faktörler
• hafifleten faktörler
• birlikte başka belirtilerin olup olmadığı…

sorularak altta yatan hastalık hakkında çok önemli ipuçları elde edilebilir.

Kaynak: Tıp fakültesi öğrencileri için yazdığım Göğüs Hastalıkları isimli kitabımdan okuyucular için biraz değiştirilerek.

Siz de yorumunuzu paylaşın: