Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Deutsche Welle’ nin haberi:

Yeni tip koronavirüs SARS-CoV-2 ortaya çıktığında sağlık yetkilileri pandeminin Afrika’da milyonlarca insanın ölümüne neden olacağını tahmin ediyordu. Her ne kadar kıtada Covid-19’dan şimdiye kadar tam olarak kaç kişinin öldüğü bilinmese de Afrika’nın birçok ülkesinde bir felaket senaryosu gerçekleşmiş değil. Örneğin Zimbabve’de koronavirüs çoktan geçmişte kalmış bir olgu olarak algılanıyor. Siyasi partiler mitinglerini yapıyor, konserler düzenleniyor, evlerde toplanılıyor. Zimbabve Sağlık Bakanlığı’nın son açıkladığı verilere göre 22 Kasım tarihinde 27 yeni vaka görülen ülkede ölüm sayısı sıfır oldu. Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre de temmuzdan bu yana kıta genelinde vaka sayılarında büyük düşüş kaydedildi.

Bilim insanları Afrika ülkelerinde doğru Covid-19 verilerine ulaşmanın düzensiz izleme nedeniyle oldukça zor olduğunu belirtiyor. Ancak Columbia Üniversitesi Genel Sağlık Kürsüsü Profesörü Wafaa El-Sadr Afrika’da bilim insanlarının kafasını karıştıran “esrarengiz” bir durumun olduğunu da kabul ediyor. El-Sadr “Afrika, Avrupa ve ABD gibi aşıya ve Covid-19 ile mücadele edecek kaynaklara sahip değil ancak buna karşılık daha iyi durumda görünüyorlar” diyor. Afrika’da aşılananların oranı yüzde 6’dan az. Buna karşılık Dünya Sağlık Örgütü’nün haftalık yayınladığı pandemi raporlarında Afrika aylardır “dünyanın en az etkilenen bölgeleri” arasında yer alıyor.

Batı Avrupa’da 43 olan ortalama yaş Afrika’da sadece 20. Bazı araştırmacılar kıtanın genç bir nüfusa sahip olmasının, kentleşme oranındaki düşüklüğün ve daha fazla dışarıda vakit geçirme eğiliminin virüsün ölümcül etkilerinden korunmaya yardımcı olmuş olabileceğini tahmin ediyor. Bazı çalışmalar da genetiğin ya da geçirilen parazit hastalıklarının virüsün yayılmasını frenlemiş olabileceği üzerinde duruyor.

Uganda’da Covid-19’dan ölen bir kişi defnediliyor.

Sıtmanın koruyucu etkisi

Uganda’da geçen hafta yapılan bir araştırmada daha önce sıtmaya yakalanmış Covid-19 hastalarının hastalığı ağır geçirmediği ve bu kişilerde ölüm oranının düşük olduğu tespit edildi.

Araştırma ekibinde yer alan Sıtma Konsorsiyumu danışmanlarından Jane Achan “Bu projeye sıtma enfeksiyonu geçmişi olan insanlarda olumsuz sonuçların oranının daha yüksek olacağını düşünerek başladık. Çünkü hem sıtmaya hem ebolaya yakalanan hastalarda durum buydu” dedi.

“Tersini, yani sıtmanın koruyucu bir etkisi olabileceğini gördüğümüz için aslında oldukça şaşkınız” diyen Achan, sıtmanın Covid-19’a yakalanan insanların bağışıklık sisteminin aşırı yüklenmesini “köreltici” bir etki yaratmış olabileceğini söyledi. Araştırmanın sonuçları Amerikan Tropikal Tıp ve Hijyen Cemiyeti’nin bir toplantısında paylaşıldı.

Nijerya Redeemer Üniversitesi Afrika Bulaşıcı Hastalıklar Genomik Mükemmellik Merkezi Direktörü Christian Happi ise yetkililerin bulaşıcılığı aşı olmadan kontrol altına almaya çalıştığına dikkat çekiyor. Kamu sağlığı çalışanlarının yoğun bir işbirliği içinde olduğunu vurgulayan Happi, “Mesele, her zaman konu ne kadar paraya sahip olduğunuz ya da hastanelerinizin ne kadar sofistike olduğu değildir” diyor.

Liderlerin hızlı karar alması

Edinburgh Üniversitesi Küresel Kamu Sağlığı Kürsüsü Profesörü Devi Sridhar da Afrika ülkeleri liderlerinin hızlı kararlar aldığını ancak bunun kıymetinin yeterince takdir edilmediğini söylüyor. Sridhar buna örnek olarak Mali’nin Covid-19 henüz ülkeye ulaşmadan önce sınırlarını kapatma kararı almasını gösteriyor. Sridhar “Sanırım, Afrika’da farklı bir kültürel yaklaşım var, bu ülkeler Covid’e bir tür tevazuyla yaklaştılar çünkü ebola, çocuk felci ve sıtmayı yaşadılar” diyor.

Geçen aylarda koronavirüs Güney Afrika Cumhuriyeti’ni oldukça olumsuz etkiledi ve 89 binden fazla insanın ölümüne neden oldu. Bu sayı kıtada kaydedilen en ağır bilanço oldu. Ancak her ne kadar bazı farklar olsa da Afrika ülkelerinden Covid-19’a bağlı yüksek ölüm sayıları gelmiyor. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünya genelinde ölümlerin yüzde 46’sı Amerika kıtasında, yüzde 29’u Avrupa’da olurken Afrika’nın payı sadece yüzde 3.

Afrika’nın nüfusu en yüksek ülkesi olan 200 milyonluk Nijerya’da hükümetin açıkladığı ölüm sayısı yaklaşık 3 bin. Yetkililer şubat ayına kadar nüfusun yarısını aşılamış olmak istiyor. Nijeryalı virolog Oyewale Tomori Afrika’nın aşıya olan ihtiyacının Batı ülkelerindeki kadar büyük olmayabileceği görüşünde. Tomori Afrikalı bilim insanları arasında tartışmalı olmakla birlikte bu fikrin  ele alındığını söyledi. Tomori düşüncenin İngiltere’de geçen Mart ayında virüsün serbestçe bulaşmasını sağlama ve böylece sürü bağışıklığı oluşturma önerisine benzediğini kaydetti. Güney Afrika KwZulu-Natal Üniversitesi epidemiyologlarından Salim Abdool Karim ise “Bir sonraki dalgaya hazırlanmak için herkesi aşılamalıyız. Avrupa’da olana bakınca burada da daha fazla vaka olması ihtimali bir hayli yüksek” diyor.

Kaynak: Afrika′da vaka sayısının düşüklüğü bilim insanlarını şaşırtıyor | DÜNYA | DW | 23.11.2021

***

EK 1 (24.11.2021): Bazı Avrupa ülkelerinde, artan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) vakaları nedeniyle maske takma zorunluluğu, iş yerlerinin kapatılması ve evden çalışma gibi bazı tedbirler tekrar uygulamaya girdi. Belçika’da günlük ortalama vaka sayısı 16 bini geçerken, 20 Kasım itibarıyla açık havada ve kapalı mekanların bir kısmında kaldırılan maske takma zorunluluğu, kaç kişinin bulunduğuna bakılmaksızın geri getirildi. Ayrıca maske zorunluluğu 12 yaş yerine 10 yaş üstü herkes için uygulanmaya başlandı.

İç mekanlarda 50, dış mekanlarda 100’den fazla kişiyi içeren ve “Güvenli Kovid Belgesi” ile girilen yerlerde de maske takmak zorunlu hale getirildi. Söz konusu belge, kişilerin aşılarının tam olduğunu, son 48 saatte PCR testi yaptırarak negatif sonuç aldıklarını ya da yakın zamanda hastalığı atlattıklarını kanıtlıyor. Ayrıca ülkede 12 Aralık’a kadar haftanın 4 günü evden çalışma şart koşuldu.

Fransa

Fransa’da Kovid-19 vaka sayılarındaki artışa karşı 65 yaş üstü kişilerin hatırlatma dozu olarak adlandırılan üçüncü dozun vurulması zorunlu hale geldi. Üçüncü dozu uygulamayan kişilerin Kovid-19 sağlık kartı onaylanmayacak. Ağustostan bu yana yürürlükteki Kovid-19 sağlık kartı uygulaması kapsamında 50 kişiden fazla kapasiteli kapalı mekanlara, restoranlara, kafeteryalara, sinema salonlarına ve müzelere girişlerde aşıların tamamlandığını gösteren belge isteniyor. Aşılarını tamamlamayan kişilerin son 72 saatte yapılmış negatif PCR testi sonuçlarını göstermesi veya son 6 ayda hastalığa yakalanıp iyileştiklerini kanıtlaması gerekiyor. Uygulama kapsamında bakımevleri ve hastane çalışanları ile itfaiyecilere Kovid-19 aşı zorunluluğu getirildi.

Almanya

Almanya’da en yoğun vaka sayısının bulunduğu Bavyera eyaletinde çeşitli tedbirler alındı. 24 Kasım’dan itibaren yürürlüğe girmesi planlanan tedbirlere göre, en fazla 2 haneden 5 kişi bir araya gelebilecek. Bu sayıya 12 yaşın altındaki çocuklar ve aşı olanlar dahil edilmeyecek. Böylece aşı olmayanlara yönelik temas kısıtlaması uygulanacak. Tüm barlar ve diskotekler 3 hafta kapalı tutulurken, restoranlar saat 22.00’den sonra kapatılacak ve Noel pazarları bu yıl kurulmayacak. Mağazalara 10 metrekareye en fazla 1 müşteri alınmasına izin verilirken, berberler ve güzellik salonları gibi işletmeler, üniversiteler, müzik okulları ve sürücü kursları 2G kuralı (aşı olanlar ve iyileşenler) kapsamında hizmet verebilecek. Haftalık 100 bin kişide görülen vaka sayısının 1000’i aştığı bölgelerde ise daha sert tedbirler uygulanacak. Bu bölgelerde restoranlar, spor salonları, barlar, berberler ve güzellik salonları gibi işletmeler kapatılacak, spor, kültür ve sanat etkinlikleri yapılamayacak. Üniversiteler uzaktan eğitime geçecek ama okullar ve kreşler açık kalacak. Eyalet hükümeti söz konusu önlemlerin alınması için hazırlanacak düzenlemeyi 23 Kasım’da Bavyera Eyalet Meclisinde görüşmeyi, 24 Kasım’da da yürürlüğe koymayı hedefliyor.

Avusturya

Avusturya’da 20 gün sokağa çıkma kısıtlaması uygulanacak. Dördüncü dalganın etkili olduğu ülkede, günlük vaka sayılarındaki ciddi artış nedeniyle aşılı ya da aşısız fark etmeksizin herkes kısıtlamalara tabi tutulacak. Zaruri ihtiyaçların giderildiği, market, eczane gibi alışveriş yerlerinin dışında kalan restoran, alışveriş merkezi, otel ve kişisel bakım merkezleri kapalı tutulacak. Tüm gün uygulanacak dışarı çıkma kısıtlamasına uymayanlar, 1450 avroya kadar para cezasına çarptırılabilecek.

İtalya

Son haftalarda günlük vakaların ortalama 10 binlere çıktığı İtalya’da, vakaların yoğun olduğu kuzeydeki Alto Adige Özerk Bölgesi’nde tedbirler sıkılaştırılacak. ANSA ajansının haberine göre, salgının bu yeni dalgasını durdurmak için bölgedeki tüm diskotek, dans salonları yeniden kapanacak, açık havada maske takma zorunluluğu getirilecek. Ayrıca toplu taşımada “FFp2” model maske şartı olacak. Bölgede vaka artışlarının yoğun olduğu ve “kırmızı” ile en yüksek risk kategorisinde yer alan pek çok beldede de bar ve restoranların kapanacağı, 20.00-05.00 saatlerinde sokağa çıkma yasağı uygulanacağı kaydedildi. Bu beldelerde, her türlü halka açık etkinlik ile tiyatro ve sinemaların da faaliyetlerinin durdurulacağı açıklandı.

Yunanistan

Yunanistan’da Kovid-19 vaka sayılarındaki artışı engellemek ve aşıya teşvik amacıyla aşı olmayan erişkinlerin lokanta ve kafeteryaların kapalı bölümlerinin yanı sıra sinema, tiyatro, müze, spor salonu gibi kapalı alanlara da girmesi yasaklandı. 60 yaş üstünün kapalı alanlara girebilmesi için 3’üncü doz aşı şartı konuldu. İş yerlerinde ve toplu taşıma araçlarında yoğunluğun azaltılması için hem kamu sektörü hem de özel sektörde değişken vardiya uygulamasına geçildi. 6 Aralık’a kadar geçerli olacak tedbirler kapsamında aşısız erişkinlerin süpermarket, benzinlik ve eczanenin yanı sıra kasap, manav, fırın, gibi gıda satışı yapan dükkanlara Kovid-19 testi olmadan girmesi mümkün olabilecek. Aşısızlar, kilise, kuaför, perakende satış mağazaları ve açık alandaki kafe ve restoranlardan Kovid-19 test sonuçlarını ibraz ederek faydalanabilecek. Sağlık Bakanlığı verilerine göre, Yunanistan’da Kovid-19 günlük vaka sayıları 4-8 bin aralığında seyrederken, toplam vaka sayısı yaklaşık 880 bin olarak bildirildi. Salgının başından bu yana Kovid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 17 bini geçti. Yaklaşık 11 milyon nüfusa sahip ülkede aşı olanların sayısının ise 6 milyon 500 binin üzerinde olduğu kaydedildi.

İspanya

Kovid-19 salgınına karşı yazdan bu yana rahat bir dönem geçiren İspanya’da yeni vaka ve ölü sayıları son iki haftadır yükseliş gösteriyor. Ülkede son 14 gün temel alınarak verilen her 100 bin kişide görülen ortalama vaka sayısı, geçen haftadan bu yana 100’ün üzerinde seyrederken, son olarak 112 olarak açıklandı. Günlük vaka sayıları 6 bini geçti, ölü sayıları da 30-50 aralığında seyrediyor. Vaka sayılarındaki artışlardan dolayı Bask, Balear Adaları ve Katalonya özerk yönetimlerinde, kapalı eğlence mekanlarındaki doluluk oranının yüzde 75’le sınırlı tutulması gibi bazı kısıtlamalar uygulanıyor. Ayrıca Bask özerk hükümeti, salgına karşı güvenliğin garanti edilemediği, toplu katılımlı tüm etkinliklerin iptal edileceğini açıklarken, restoranlara ve eğlence merkezlerine sadece aşı sertifikası ile giriş kısıtlaması getirilmesi için mahkemeden izin istedi. İki doz aşı olanların oranının nüfusun yüzde 79’una denk geldiği İspanya’da, 60 yaş üstüne 3. doz aşılar da başlatıldı.

Macaristan

Salgının etkili olduğu Orta Avrupa ülkesi Macaristan’da ise kapalı alanlarda maske zorunluluğu getirildi. Ülkede Kovid-19 tedbirleri kapsamında alışveriş merkezleri, müze, tiyatro ve devlet dairelerinde maske zorunluluğu uygulanıyor. Son 3 günde 27 bin 209 yeni vaka görülen ülkede, bugüne kadar 1 milyon 25 bin 697 vaka tespit edildi, hayatını kaybedenlerin sayısı ise 33 bin 172’ye yükseldi.

Kaynak: Artan Kovid-19 vakaları nedeniyle bazı Avrupa ülkelerinde kısıtlamalar geri geldi (aa.com.tr)

***

Siz de yorumunuzu paylaşın: