HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
100 SENEDEN UZUN YAŞAMANIN SIRRI GENLERDE
Dikkat: Yazının sonunda ek var!
***
Uzun ve hastalanmadan bir ömür sürmenin “adam gibi yaşamakla” yani sağlıklı beslenmekle, yeteri kadar hareketli olmakla ve sigara-alkolden uzak durmakla mümkün olduğuna inanıyorum.
Gel gelelim ortalama hayat süresinden çok daha uzun yaşayabilmek mesela 100 yaşını devirebilmek için “genlerin” öneminin daha fazla olmalıdır diye düşünürüm.
Çünkü bir asrı geride bırakanların uzun yaşama tavsiyelerine baktığınızda ortak faktörleri bulmak çok zordur.
Asırlık olmayı kimi çok az uyumaya, kimi çok uyumaya, kimi her gün içki içmeye, kimi ağzına alkolün zerresini değdirmemeye, kimi her gün yumurtalı domuz pastırması yemeye, kimi her gün balık yemeye bağlar.
Yeni bir teknikle yapılan araştırma çok uzun yaşamada hayat tarzından ziyade genlerin daha önemli olduğunu ortaya koydu.
PLOS Genetics isimli dergide yayınlanan araştırmada yaşlanmayla ilgili Alzheimer ve kalp-damar hastalıklarının riskini artıran genler incelendi.
Bazı genetik variyantlar bu hastalıkların riskini artırırken bir taraftan da uzun yaşama şansını azaltır.
Önce 90 yaş üzerindeki 5400 ve 100 yaş üzerindeki 600 kişide uzun yaşamayla ilgili genlere bakıldı.
Böyle sekiz gen bulundu ve takip çalışmasında 100 yaş üzerindeki 10000 kişini genleri analiz edildi.
Bunlar içinde dört genin 100 yaşından uzun yaşayanlarda daha yaygın olduğu belirlendi.
Bu dört gen şunlar:
CKDN2B geni hücre bölünmesinde rol oynuyor
APOE geni (Apolipoprotein E) Alzheimer ve kalp-damar hastalıklarıyla ilgili.
SH2B3 geni meyve sineklerinde hayatı uzatıyor
ABO geni kan gruplarının belirlenmesini sağlıyor.
O kan grubunda olanlar uzun yaşıyor ve bunlarda kanser ve koroner kalp hastalığı riski daha az, kötü kolesterol seviyeleri daha düşük.
Hücre bölünmesini düzenleyen CDKN2B geni de asırlıklarda daha yaygın idi.
Hücresel yaşlılık, biyolojik yaşlanmanın bir parçasıdır ve normal diploid hücreler bölünürken meydana gelirler ve hücre yaşlanmasını önleyen bir gen uzun yaşamanın da anahtarlarındandır.
Gelelim neticeye
Bu araştırma hayat tarzının hiçbir önemi yok, genleriniz iyi ise ne yerseniz yiyin nasıl yaşarsanız yaşayın fark etmez anlamına gelmiyor.
Sağlıklı hayat tarzının, genleri iyi olanlar tarafından da olmayanlar tarafından da benimsenmesi gerekir.
Amma velâkin 100 seneden uzun yaşamak ancak belirli genlere sahip olmakla mümkündür.
Kaynak: http://journals.plos.org/plosgenetics/article?id=10.1371/journal.pgen.1005728
***
EK 1 (4.12.2021): 150 sene yaşamak mümkün olabilir. Kaynak: https://theconversation.com/is-150-years-really-the-limit-of-human-lifespan-162209
***
EK 2 (6.3.2023): Sağlıklı bir hayat tarzına bağlılığın, düşük riskli yaşam tarzı faktörleri olmayan katılımcılarla karşılaştırıldığında, erkeklerde yaklaşık 7,6 yıl ve kadınlarda 10 yıl olmak üzere, 50 yaşında önemli kronik hastalıklardan arınmış daha uzun bir yaşam beklentisi ile ilişkili olduğu bulundu.
Makale: Healthy lifestyle and life expectancy free of cancer, cardiovascular disease, and type 2 diabetes: prospective cohort study
Kaynak: https://www.bmj.com/content/368/bmj.l6669
***
EK 3 (3.4.2023): Bir asrı devirmenin sırrı enfeksiyonları atlatma kabiliyetini artıran koruyucu faktörlermiş. Bu benzersiz immünolojik özelliğin genetik mi, tabii olarak mı yoksa dış etkenlerin birleşimi mi olduğu belli değilmiş.
Kaynak: https://www.thelancet.com/journals/ebiom/article/PIIS2352-3964(23)00079-8/fulltext#secsectitle0065
Makale: Multi-modal profiling of peripheral blood cells across the human lifespan reveals distinct immune cell signatures of aging and longevity
***
EK 4 (27.7.2023): The chance of living to be 100 years old is not out of the question, but it’s certainly not guaranteed. Those who manage to celebrate their triple-numbered birthday are less susceptible to illness and chronic inflammation than those who don’t.
In research published in Nature, Kenya Honda, a microbiologist and immunologist at Keio University School of Medicine, and his colleagues showed that a clue to centenarians’ long lives may be in their guts. Microbes that produce unique bile acids in the intestines of 100-year-olds may keep inflammation and aging-related illness at bay.
K: https://www.nature.com/articles/s41586-021-03832-5.epdf
Makale: Gut Bugs May Help Centenarians Reach Their 100th Birthdays
***
NO STRESS uzun yasamin sirri! Genetic bozulabiilen bir deger STRESS altinda calisamiyor. Amerika genelinde kotu beslenmeden tutun her turlu aliskaik yaygin ona ragmen insanlar uzun yasiyor! DEVLET guvencesi de dogup ayniguvence ile yasayarak oluyorlar!… Hayat yorucu ama tasiyabilecek kadarini ustleniyor gerisi icin DEVLETI bile SIKAYET edebir HAKLARINIZI alabilirsiniz GUVENCESINDE YASAMAK disarida eya icinizdeki stresi azaltiyor. BIREY dogup BIREY olarak oluyorsunuz.
Bir asrı geride bırakanların uzun yaşama tavsiyelerine bakıldığında ortak faktörleri bulmanın zor olduğu bir tespit ise de Profesör Karatay’a göre dünya genelinde 100 yaşını aşmış insanların ortak bir yönü var :
İnsülin seviyeleri 5’in altında.