Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Medyada yer alan haberlere göre liposuction ameliyatından sonra gelişen akciğer embolisi sebebiyle kaldırıldığı hastanede yoğun bakımda tedavi görmekte olan 1975 senesi Türkiye Güzeli Manolya Onur’ un beyin ölümü gerçekleşti (1, 2).

Akciğer embolisi nedir?

Akciğer embolisi, akciğer damarlarının pıhtı ile tıkanmasıdır.

Bu tablo bacak toplardamarlarında oluşan pıhtının buradan koparak akciğer atardamarlarını tıkamasıyla ortaya çıkar.

Bacak toplardamarlarında pıhtı oluşumunu kolaylaştıran üç önemli faktör var:

BİR: Kanın damarlarda birikmesi

İKİ: Damar duvarının zedelenmesi

ÜÇ: Kanın koyulaşması

Uzun süre hareket etmeden oturmak kan akımının yavaşlamasına ve kanın bacak toplardamarlarında birikmesine sebep olur.

Hem uzun süreli oturmak ve hem de bacakların sarkıtılması toplardamarlardaki kan akımının yavaşlatarak pıhtı oluşumuna zemin hazırlar.

Bacak damarlarında oluşan pıhtılar buradan koparak akciğer damarlarını tıkar ve akciğer embolisi adı verilen tablo ortaya çıkar.

Hareketsizlik, kanın pıhtılaşmasını kolaylaştırıcı risk faktörleri ile bir araya geldiğinde pıhtı oluşumu kolaylaşır.

Akciğer embolisi için risk faktörleri

Bacak derin venlerinde genişleme (varis) ve pıhtı olması ve daha önce akciğer embolisi geçirmek en önemli risk faktörleridir.

İleri yaş, obezite, uzun süreli yatak istirahati (ameliyat, felç, kemik kırığı, ciddi yanık ve ağır enfeksiyonlar), sigara, hormon tedavisi ve doğum kontrol hapları, gebelik ve lohusalık, kanserler (özellikle pankreas, yumurtalık ve akciğer), kanın pıhtılaşmasını kolaylaştıran kalıtsal faktörler, kalp yetersizliği de emboli ihtimalini artırır.

Cerrahi girişimler içinde özellikle kalça, bacak, göbek, prostat ve beyin ameliyatlarında risk daha fazladır.

Özellikle büyük miktarlarda yağ alınan ameliyatlardan sonra çok seyrek de olsa yağ embolisi gelişebilir.

Akciğer embolsinin belirtileri

Akciğer embolisinin belirtileri tıkanan akciğer damarının büyüklüğüne göre oldukça farklıdır.

Pıhtı çok büyük ise kişi aniden fenalaşıp daha ne olduğu anlaşılamadan kaybedilebilir.

Bazen gelip geçici bir sıkıntı hissi embolinin tek işareti olabilir.

Tipik belirtiler ani başlayan nefes darlığı, göğüs ağrısı, öksürük, öksürükle kan tükürülmesi, çarpıntı ve ateştir.

Akciğer embolisi teşhisinde ilk adım bu hastalığın “akla gelmesidir” ve tipik durumlarda teşhis çok kolaydır.

Akciğer embolisi acil bir durumdur. Hemen tanınıp tedavi edilmezse, tekrarlayan amboliler ölümle sonlanabilir.

Tedavi kanı sulandıran ve yeni pıhtı oluşumunu önleyen ilaçlar (heparin) veya pıhtı eriten (trombolitik) ilaçlarla yapılır.

Pıhtı oluşumu nasıl engellenir?

Akciğer embolisi önlenmesi mümkün olan bir hastalıktır.

Pıhtı oluşumu bakımından risk altında olan kişilerin aşağıdaki tavsiyelere dikkatle uymaları emboli ihtimalini azaltır.

Yüksek riskli hastalara ise bu tedbirler yanında kanı sulandıran ilaçlar vermek de gerekir.

BİR: Uzun süre hareket etmeden oturmayın, arada kalkıp dolaşın.

İKİ: Tüm işlerinizi kendiniz yapın.

ÜÇ: Düzenli olarak yürüyüş ve egzersiz yapın.

DÖRT: Oturduğunuz zaman bacaklarınızı sarkıtmayın, yükseğe koyun.

BEŞ: Bacaklarınıza kan dolaşımını artırıcı egzersizler uygulayın, bacak kaslarına masaj yapın veya bacaklarınızı 5-10 saniye süre ile gerip gevşetin.

ALTI: Çok sıkı çoraplar ve jartiyer kullanmayın.

YEDİ: Hareketsiz olarak uzun süre ayakta kalmayın.

SEKİZ: Uzaktan kumandayı mümkün olduğunca az kullanın.

DOKUZ: Bol sıvı alın. Sigara, alkol ve kafeinli içeceklerden uzak durun.

Kaynaklar:

1. http://www.posta.com.tr/1975-ikinci-turkiye-guzeli-manolya-onur-liposuction-sonrasi-olum-doseginde-fotograflihaberi-1344611

2. http://www.hurriyet.com.tr/manolya-onurun-beyin-olumu-gerceklesti-40622705

Siz de yorumunuzu paylaşın: