HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
HER 10 HASTADAN BİRİ TIBBİ HATALARA MARUZ KALIYOR
Dikkat: Yazının sonunda ek var!
***
Yeni bir araştırmada, her 10 hastadan en az birinin tıptan zarar gördüğü ve bunların yarısının önlenebilir olduğu ortaya çıktı.
BMJ’ de yayınlanan ve 337 bin insana ait verilerden faydalanılarak yapılan araştırmaya göre, bu önlenebilir hataların yüzde 12’ si hastanın kalıcı sakatlığı veya ölümüne yol açıyor (1).
Hastaların gördükleri zararların sıklığı ve ağırlığı üzerine yapılmış olan en kapsamlı çalışmalardan biri olan çalışmaya göre zararların yüzde 49’ u ilaç ve diğer tedavilerle, yüzde 23’ ü cerrahi müdahalelerle ve kalanı da enfeksiyon ve teşhisle ilgili.
Tıbbı hatalar üçüncü ölüm sebebi
Eski adı Amerikan Tıp Enstitüsü (Institute of Medicine) olan şimdiki adıyla National Academy of Medicine tarafından 1999’ da yayınlanan “Hata insana mahsustur” (To Err Is Human) başlıklı raporda USA’ da “her sene tıbbi hatalar yüzünden 98 bin kişinin öldüğü” ortaya çıkmıştı (2).
Johns Hopkins tarafından yapılan yeni bir araştırmada ise USA’ da her sene 250 bin kişinin doktor hatalarından öldüğü hesaplandı (3).
Bu, tıbbi hatalardan ölümlerin USA’ daki tüm ölümlerin yüzde 10’ unu oluşturduğunu, sıralamada kanser ve kalp hastalıklarından sonra üçüncü sırada geldiğini gösteriyor.
Bu da bir şey değil, Journal of Patient Safety’ de yayınlanan araştırma, tıbbı hatalar yüzünden gerçekleşen ölümlerin senede 440 bin olduğu sonucuna ulaşıyor (4).
Gelelim neticeye
Tabii ki ciddi bir derdiniz, sıkıntınız varsa gideceğiniz tek adres modern tıbbın müesseseleridir.
Lâkin…
Eften püften sebeplerle zırt pırt hastaneye doktora gitmenin, gereksiz tetkik ve tahlillerin insanların ağrımayan başlarına ne dertler açabileceği de aklınızdan çıkmasın.
Kaynaklar:
1.https://www.bmj.com/content/366/bmj.l4185
2.https://www.jpedhc.org/article/S0891-5245(00)70009-5/abstract
***
EK 1 (21.6.2022): 2008’den 2021’e kadar Cochrane incelemeleri kapsamında onaylanan 1.567 ilacın yüzde 94’ünden fazlası yüksek kaliteli delillerle desteklenmedi.
İlaçların yüzde 6’sından daha azının faydalarını destekleyen yüksek kaliteli deliller bulundu.
2008’den 2021’e kadar onaylanan ilaçların yarısından azının orta ila yüksek kalitede delillere sahip olduğu tespit edildi.
Tıbbi müdahalelerin faydalarına göre zararları daha az ölçülmüştür.
Kaynak: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0895435622001007#!
Makale adı: Most healthcare interventions tested in Cochrane Reviews are not effective according to high quality evidence: a systematic review and meta-analysis
***
EK 2 (20.7.2023): Bu hafta yayınlanan bir rapora göre, hastalıkların veya diğer tıbbi durumların yanlış teşhisi, Amerika Birleşik Devletleri’nde her yıl yüz binlerce kişinin ölümüne ve kalıcı sakatlıklara yol açmaktadır.
Bunun sonucunda her yıl yaklaşık 371.000 kişi ölmekte ve 424.000 kişi de beyin hasarı, körlük, uzuv veya organ kaybı ya da metastatik kanser gibi kalıcı sakatlıklara maruz kalmaktadır.
Bu tahmini yapmak için araştırmacılar, belirli durumların ne sıklıkla gözden kaçırıldığını ve gözden kaçırılan bu durumun ne sıklıkla ciddi zarara yol açtığını görmek için önceki düzinelerce çalışmayı inceledi. Bu risk daha sonra tüm ABD nüfusundaki yeni vakaların görülme oranıyla ölçeklendirildi. Araştırmacılar çalışmada “Hastalar paniğe kapılmamalı ya da sağlık sistemine olan inançlarını kaybetmemelidir” diye yazdı. Genel olarak, bir sağlık hizmeti ziyaretinden sonra yanlış teşhisle ilgili ciddi zarar olasılığı %0,1’den azdır.
En sık yanlış teşhis edilen 5 hastalık
Ölüm ve kalıcı sakatlık da dahil olmak üzere bu ciddi sonuçların yaklaşık %40’ı beş durumun teşhisindeki hatalarla ilişkilidir: inme, sepsis, pnömoni, venöz tromboembolizm (damarda kan pıhtısı) ve akciğer kanseri.
Johns Hopkins Üniversitesi’nde nörolog olan Dr. David Newman-Toker, “Bunlar nispeten sık rastlanan ve önemli zararlara yol açan durumlardır” dedi. Bu beş durumun en sık yanlış teşhis edilen hastalıklar olmamasına rağmen en büyük etkiye sahip olduğunu ve çalışmanın bulgularının yatırım ve müdahale için öncelikli alanların belirlenmesine yardımcı olabileceğini söyledi.
Rapora göre, merkezi sinir sistemi enfeksiyonu olan spinal apse %60’tan fazla oranda yanlış teşhis ediliyor.
Ancak rapora göre ciddi zararların başlıca nedeni olan inme, ciddi sonuçlara yol açma riski yüksek olan nispeten yaygın bir durumdur ve ortalamadan daha sık yanlış teşhis edilmektedir. Rapora göre, ABD’de her yıl yaklaşık 950.000 kişi inme geçiriyor ve vakaların yaklaşık %18’inde inme gözden kaçıyor – bu da her yıl yaklaşık 94.000 ciddi zarara yol açıyor. Uzmanlar, teşhis hatalarının tipik olarak spesifik olmayan semptomların daha yaygın ve belki de gerçekte onlara neden olan durumdan daha az ciddi bir şeye atfedilmesinin bir sonucu olduğunu söylüyor.
***
