Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

Tıp dergilerinde endüstrinin yönlendirmeleri, köpürtmeleri ve teşviklerinin etkisiyle ilaç yazıldığını gösteren araştırmalara her gün bir yenisi ekleniyor.

Dünyanın en muteber tıp dergilerinde JAMA’ da yer alan “Endüstrinin Doktorlara Yaptığı Ödemelerle İltihabi Bağırsak Hastalıkları için Biyolojik İlaç Yazılma Birlikteliği” (Association of Biologic Prescribing for Inflammatory Bowel Disease With Industry Payments to Physicians)  başlıklı araştırma bunun son örneği.

Bu ilaçların üreticileri tarafından doktorlara yapılan ödemelerle Medicare’ in harcamaları arasındaki münasebetin incelendiği araştırmada ilaçların reçete edilmesiyle endüstri tarafından yapılan ödemelerin alâkalı olduğu sonucuna varılıyor.

Bu netice endüstrinin ilaç yazma davranışları üzerine endişe verici bir tesiri olduğunu göstermektedir.

Şunu da unutmamak gerekir ki ilaç şirketleri ve doktorlar arasındaki bu münasebet sadece gastroenteroloji için değil tıbbın tüm dalları için geçerlidir.

Ticari modern tıp tıbba olan itimadı sarsıyor

Bilimsel araştırmaları okumaya alışık olduğumuz tıp dergilerinde ilaç şirketleri ve doktorlar arasındaki münasebetleri inceleyen araştırmaların sayısının her geçen gün artması ve bunların da hemen hemen tamamında endüstrinin “teşviklerinin” ilaç satışlarını artırdığı sonucuna varılması esef vericidir.

Bu münasebetler tıbba olan itimadı sarsıyor, gerçek “hekimleri” üzüyor.

Yerinde kullanılan ilaçlar dertlere derman olur, hayat kurtarır; buna itiraz edebilecek bir Allah’ ın kulu olduğunu sanmıyorum.

Ben de aktif olarak hasta bakan ve ilaç yazan bir hekimim ve şunu gayet iyi biliyorum ki ilaçlar olmasaydı birçok hastamı iyileştirmem mümkün olmazdı.

Gel gelelim, günümüzde ilaçların önemli bir kısmının gerektiği için değil endüstrinin pompalamaları sonucu onların âlî menfaatleri için yazıldığı da acı bir hakikat olarak karşımızda duruyor.

Gelelim neticeye

BİR: Biyolojik ilaçların hem iltihabi bağırsak hastalıklarında hem kanserden sedefe kadar birçok hastalığın tedavisinde bir devrim yarattığına şüphe yoktur ama bu ilaçların endüstrinin pompalamasıyla gereksiz olarak yazılması da asla kabul edilemez.

İKİ: Endüstri ve doktorlar arasındaki her türlü paraya veya hediyeye dayalı münasebetlerin dünya çapında sıfırlanması elzemdir.

ÜÇ: Benim gereksiz ilaç kullanımı, ilaç israfını tenkit eden yazı ve konuşmalarımın medyada açık veya gizli ilaç reklâmı ve dayatması yapan “artistleri” neden rahatsız ettiğini anladığınıza inanıyorum.

Biyolojik ilaçlar

İltihabi bağırsak hastalıkları tedavisindeki harcamaların büyük kısmı biyolojik ilaçlar içindir.

FDA, Crohn Hastalığı ve ülseratif kolit için adalimumab (Humira), adalimumub ve certolizumab isimli ilaçlara onay vermiştir.

Medicare’ den (Medicare: USA’ da tıbbi sağlık sigortası) faydalanalar için gastroenterologlar tarafından en çok yazılanları adalimumab ve certolizumab’ dır.

Kaynaklar:

1.https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/article-abstract/2737747?utm_source=dlvr.it&utm_medium=twitter

2.https://academic.oup.com/jcag/article/2/Supplement_2/48/5381457

***

EK 1 (18.6.2022): FERHAT ARSLAN “Bu akademik dergi dünyasının dokunulmaz ve rüşvete tamamen kapalı bir alan olduğunu düşünen var mı? Mesela nobel alan bazı insanların bugünkü akademik performans değerlendirmeleri ile Anadolu’daki tıp fakültelerine dahi alınamayacaklarını biliniz. Bilim değil Dergicilik! Olan bu”

“O yüzden her yazılan şeyin altına kaynak diye yazan kafasız tayfaya bir defa daha söyleyelim. Kaynak pis kaynak! Ayrıca sen su ile pisliği ayırd edebilecek yeteneğe de sahip değilsin. Elinde ne var. P diye bir rakam O rakama ahmak kandıran diyorum ben.”

“En iyi dergiler ilaç firmaları ve dolaylı şirketlerle finanse edilir. Bugün için kanıta dayalı tıp pratiğinin en güvenilir yönü olan randomize kontrollü çalışmalar çoğunlukla ilaç firmaları tarafından yapılır. Bağımsız yapılanlar aynı süreçte hazırlanan rehberler alınmaz.”

“Veri çarpıtılır, saklanır. Metaanaliz şirketleri kurulur. İnsanlar bağımsız çalışmalar yapamadın diye zorunlu kayıt sistemlerine geçirilmeyen çalışmalar yayınlanmaz. Vicdanlı editörler editorial denen yazı türleri ile bunları hafifletmeye çalışır ama nafile!”

“İşte bu yüzden akademik indekslerde Rusların dergileri pek yer almaz. Çin dergilerinin bazıları amerikadan İngiltere den yayınlanır onlar sizi aldatmasın. Bundan kurtulamazsınız. Bir akademisyen diğer akademisyene özgün düşünce sormuyor. Makale sayısı soruyor.”

“İngilizce seviyesini soruyor. Bunların düzenlediği kongrelerde kaç konuşma yaptı onu soruyor. Uyduruk posterleri soruyor. Elbette bunlar bir yere kadar kalite ölçütü ama kalitenin en üst seviyesi bile bağımsız değil işte bunu anlayın”

Kaynak: https://twitter.com/Ferhatarslandr/status/1538044871541497856?s=20&t=zP6VjB_tTQkdqTacsOLLeg

***

EK 2 (15.11.2022): FDA’ nın neden sadece 8 fare üzerinde test edildikten sonra yeni bir ilacı onayladığını merak ediyorsanız işte cevabı: Tıp endüstrisi FDA’nın ilaç inceleme bütçesinin %75’ini sağlıyor.

Kaynak: https://www.forbes.com/sites/johnlamattina/2018/06/28/the-biopharmaceutical-industry-provides-75-of-the-fdas-drug-review-budget-is-this-a-problem/

***

EK 3 (26.10.2023): ABD’de yapılan araştırmaya göre, onkologları endüstriden nemalanan kanser hastalarının bazı tavsiye edilmeyen ve düşük değerli tedavileri alma ihtimalleri daha yüksek görünüyor. Bunun için araştırma yapmaya gerek var mıydı, bilemedim. 

Within some clinical scenarios, industry payments to physicians are associated with non-recommended and low value drugs. These findings raise quality of care concerns about the financial relationships between physicians and industry.

Kaynak: https://x.com/bmj_latest/status/1717335232142025071?s=20

Makale: Pharmaceutical industry payments and delivery of non-recommended and low value cancer drugs: population based cohort study

***

EK 4 (5.11.2023): FDA’ da Kovid aşıları için gözetim rolleri vazifesi olan iki uzman kurumdan ayrılarak Moderna için çalışmaya başladı.

Kaynak: https://www.bmj.com/content/383/bmj.p2486

Makale: The FDA and Moderna’s cosy relationship: how lax rules enable a revolving door culture

Bu tür garabetlere sebebiyet vermemek için FDA doğrudan endüstriye bağlansa çok iyi olur.

***

EK 5 (2.3.2024): BMJ: Endüstrinin doktorlara yaptığı ödemelerin ifşa edilmesine ait politika ve uygulamalar ülkeler arasında büyük farklılıklar gösteriyor. Endüstri dünyanın her ülkesinde doktorlara çeşitli adlar altında harcama yapıyor da… babasının hayrına yapmıyor herhalde. Böyle bir menfaat münasebeti varsa reçetelerin namusundan da şüphe edilir. Bir savcıya, polise, tapu memuruna böyle bir ödeme yapılabilir mi? Yapılırsa o kişinin anasını ağlatmazlar mı? Doktorlara hem de kanuni olarak böyle harcama yapılmasının akıl ve mantıkla bağdaşır bir tarafı var mı? Utanç verici bir durum!

Kaynak: https://www.bmj.com/content/384/bmj-2023-078133

Makale: Raising the bar for disclosure of industry payments to doctors

***

Yazı için 1 yorum yapılmış:

1. Refik Kenan dedi ki:

   28 Ağustos 2019, 14:02

   Ahmet Abi yorma kendini, bu işi düzeltmenin mümkünatı yok, böyle gelmiiiiiş, böyle gideceeeeeek.

Siz de yorumunuzu paylaşın: