Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

İstediğiniz yiyecek ve içecekler bir telefon veya bir elektronik posta uzaklığında. Gideceğimiz yerlere hep arabayla gidiyoruz. Yürüyen merdivenler asansörler yüzünden insanlar adeta adım atmayı unuttu.

Onu bırakın ev veya iş ortamında bile hareket neredeyse sıfır. Birçok insan bütün gün masa başında oturarak çalışıyor. Uzaktan kumanda denilen aletler de hareketsizliğimin önemli sebeplerinden biri. Evimizin garajını, kapısını onunla açıp kapıyoruz. Televizyon, müzik seti, klimalar ve birçok ev aleti de artık hep uzaktan kumandalarla kullanılıyor.

Oysa hareket etmek kalp hastalıklarından akciğer hastalıklarına, sindirim şikâyetlerinden, hipertansiyona, damar setliğine, şeker hastalığına… kadar pek çok rahatsızlığın başta gelen ilacı. Birçok araştırma, düzenli spor ve egzersiz yapan kişilerde kanserlerin bile az görüldüğünü gösteriyor.

Geçtiğimiz günlerde İngiltere’ nin Bristol kentinde Chris Simmons isimli kişinin, ekran başında 12 saat çalıştıktan sonra başına gelenler, uzun süre hareketsiz çalışanları bekleyen çok önemli bir hastalığı da yeniden gündeme getirdi.

Önce, 41 yaşındaki bilgisayar programcısını kendi ağzından dinleyelim: ‘’Benim hayatım bilgisayar başında geçiyor. O gün de büromda yalnızdım ve sabahtan akşama kadar, neredeyse hiç kalkmadan çalışmıştım. Birden göğsüme bir ağrı girdi. Bu hayatımda karşılaştığım en şiddetli, en berbat ağrıydı. Değil ayağa kalkmak, biraz derin nefes almakla bile göğsüme keskin bir bıçak sokuluyordu sanki. Kendimi çok kötü hissediyordum, hareket edemiyordum. Sonra terlemeye ve nefesimin daralmaya başladığını hissettim. Öksürürken kan gelince korkum daha da arttı. Adeta masamın başında yığılıp kalmıştım. Neyse ki tesadüfen büroma uğrayan kız arkadaşım beni hemen hastaneye yetiştirdi de, hayatım kurtulmuş oldu.’’

Bu İngiliz bilgisayar programcısı gibi, zamanlarının çoğunu hiç hareket etmeden geçiren pek çok kişinin de başına gelebilecek rahatsızlık akciğer embolisi, yani akciğer damarlarının pıhtı ile tıkanması.

Hareketsizliğin yol açtığı hastalıklardan biri de bu genç insanın hayatına mal olan akciğer embolisi. Bu ölümcül hastalık bacak toplardamarlarında oluşan pıhtının buradan koparak akciğer atardamarlarını tıkamasıyla ortaya çıkıyor.

 AKCİĞER EMBOLİSİ

Akciğer embolisi, akciğer damarlarının bir kan pıhtısı ile tıkanmasına bağlı olarak gelişen bir tablodur. Pıhtının kaynağı çoğu zaman bacakların derin toplardamarlarıdır.

Bacak toplardamarlarında pıhtı oluşumuna neden olan üç önemli faktör vardır:

• Kanın damarlarda birikmesi
• Damar duvarının zedelenmesi
• Kanın koyulaşması

         Uzun süre hareket etmeden oturmak kan akımının yavaşlamasına ve kanın bacak toplardamarlarında birikmesine neden olur. Hem uzun süreli oturmak ve hem de bacakların sarkıtılması toplardamarlardaki kan akımının yavaşlatarak pıhtı oluşumuna zemin hazırlar. Bacak damarlarında oluşan pıhtılar buradan koparak akciğer damarlarını tıkarlar ve akciğer embolisi adı verilen hastalığa neden olurlar.

Bir de bu duruma kolaylaştırıcı risk faktörleri eklendiğinde, pıhtı oluşumu kaçınılmaz olur. Yaşlılar, şişmanlar, gebeler, doğum kontrol hapı kullanan hanımlar, sigara tiryakileri, varisleri olanlar, kalp hastaları ve yakın zaman önce ameliyat geçirmiş kişilerde pıhtı oluşma riski çok daha yüksektir.

AKCİĞER EMBOLİSİNİN BELİRTİLERİ

Akciğer embolisinin belirtileri tıkanan akciğer damarının büyüklüğüne göre farklıdır. Pıhtı çok büyük ise kişi aniden fenalaşıp daha ne olduğu anlaşılamadan ölebilir. Daha küçük pıhtılar, ani başlayan nefes darlığı, göğüs ağrısı, öksürük, öksürükle kan tükürülmesi, çarpıntı, ateş, sıkıntı hissi gibi değişik belirtilere neden olurlar.

Akciğer embolisinin kesin tanısı için, akciğer röntgeni, sintigrafi, spiral tomografisi, kanda D- dimer yüksekliği, bacak toplardamar ultrasonografisi gibi tanı yöntemlerinden yararlanılır. 

TEDBİRLER

Zamanlarının çoğu masa veya ekran başında geçenlerin, meselâ memurların, borsacıların, bankacıların, gazetecilerin ve diğer büro çalışanlarının aşağıdaki önerilere uymaları bu ciddi tehlikeyi azaltmada çok önemlidir:

• Bilgisayar karşısında uzun süre hareket etmeden oturmayın, arada kalkıp dolaşın.
• Kan dolaşımını artırmak için, bacak kaslarına zaman zaman masaj yapın veya bacaklarınızı 5-10 saniye süre ile gerip gevşetin.
• Oturduğunuz zaman bacaklarınızı sarkıtmayın, yükseğe koyun.
• Çok sıkı çoraplar ve jartiyer kullanmayın.
• Düzenli olarak yürüyüş ve egzersiz yapın.
• Bol sıvı alın. Sigara, alkol ve kafeinli içeceklerden uzak durun.

Unutmayın ki, akciğer embolisi ölümlere de sebep olabilen, ancak  önlenmesi mümkün olan bir hastalıktır.

Yazı için 1 yorum yapılmış:

1. fatma uzuner dedi ki:

   21 Kasım 2011, 20:17

   merhaba;
   ben 26 haftalık gebeyim 2 hafta önce belirtilen şiddetli ağrı ile gece hastaneye gittim kal grafisi çekildi hamile olduğum için başka bişey yapamdı doktorlar sonra eve gelip 2 gün dinlendikten sonra gecer gibi oldu fakat hala devam eden ve bugünde şiddetli olarak arttı ağrılarım test sonuçlarında d dimer 3,66 olarak çıktı yüksek olduğu ve temografi çekilecek denildi bende hamile olduğum için kabul etmedim fakat ne yapmam gerekiyor konu hakkında aydınlatırmısınız acil cevap bekliyorum. Teşk.

Siz de yorumunuzu paylaşın: