Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

Yeni bir araştırma, nefes açıcı ilaçların KOAH’ lı yaşlı hastalarda kalp krizi, akut koroner sendrom ve kalp yetersizliği gibi kalple ilgili olayları ciddi derecede artırabileceğini ortaya koydu.

Araştırmaya göre, uzun tesirli beta-2 nefes açıcı ilaçlar kalple alâkalı riskleri bu tür ilaçları kullanmayanlara göre yüzde 31, uzun etkili antikolinerjik nefes açıcı ilaçlar ise yüzde 14 oranında artırıyor (1).

Araştırma Kanada’ da yapıldı

Ontario şehrinin sağlık veri tabanı kullanılarak 2003 Eylül-2009 Mart tarihleri arasında KOAH tedavisi verilen 66 yaşından büyük hastalar belirlendi.

191.005 hastanın 53.532’ sinin (yüzde 28) bu süre içinde acile başvurdukları veya kalple ilgili olaylar (akut koroner sendrom, kalp yetersizliği, iskemik felç, aritmi) sebebiyle hastaneye yatırıldıkları tespit edildi.

Sadece eşlendirme dikkate alınarak yapılan değerlendirmede, uzun etkili beta-2 nefes açıcıların kalple ilgili olayları yüzde 31, uzun etkili antikolinerjiklerin ise yüzde 14 oranında artırdığı sonucuna varıldı.

Risk artışının tedavinin ilk haftalarda daha belirgin olduğu görüldü fakat her iki ilacın riskleri birbirinden farklı bulunmadı.

Kardiyo-vasküler olaylara tek tek bakıldığında kalp krizi, akut koroner sendrom ve kalp yetersizliği risklerinin arttığı, aritmi ve felç risklerinin ise değişmediği görüldü.

Araştırmaya yapan uzmanlar bu sonuçları, ‘uzun tesirli nefes açıcı ilaç verilen KOAH’ lı tüm hastaların yakından takip edilmelerini gerektiği’ şeklinde yorumluyorlar.

Uzun tesirli beta-2 nefes açıcılar (salmeterol ve formoterol) sempatik sistemi uyararak; uzun tesirli antikolinerjik ilaçlar  (tiotropium bromit)  ise parasempatik sistemi baskılayarak etki ediyorlar.

Bu ilaçların kardiyo-vasküler yan etkileri kalp ritmini hızlandıran, ritim bozukluklarına yol açan ve kalp kasını kansız bırakan tesirlerinden dolayı görülüyor.

Meta-analiz ve gözleme dayalı çalışmalarda her iki ilaç grubunun da ölümleri, kalp krizleri ve felçleri önemli derecede artırdığı daha önce de tespit edilmişti (2, 3).

KOAH’ ın tedavisi yok!

Uzun tesirli beta-2 ve antikolinerjik ilaçlar, hastalığın ilerlemesi üzerine etkisi olmamakla beraber ileri evredeki hastaların nefes darlığını azaltan, hayat kalitesini düzelten ilaçlardır ama bu, ‘her KOAH teşhisi konanın ömür boyu ilaçları kullanması gerektiği mânasına gelmez’.

Bu ilaçların KOAH’ ta meydana gelen yapısal değişiklikleri, hasarları düzeltmesi mümkün olmadığı gibi hastalığın ilerlemesini yavaşlatıcı etkileri de yoktur.

Bugün için KOAH’ da hastalığın tabii gidişi üzerine etkili olan tek şey ‘sigaranın bırakılması’ dır.

Bu ilaçlar çocuklara da yazılıyor

Uzun tesirli beta-2 ve antikolinerjik ilaçlar elbette ileri evre KOAH ve kronik astımlı hastalar için uygun olabilir ama ne yazık ki bu ilaçlar neredeyse her sigara içen ve öksürene yazılır oldu.

Bu ilaçların hastanın şikâyetlerini dikkate almadan sadece solunum fonksiyon testlerine göre yazılması sadece bu ilaçları üreten ve satanların işine gelir.

Son senelerde uzun tesirli beta-2 nefes açıcı ilaçların kortizonla birlikte olan türlerinin (Seretide, Symbicort, Foster… gibi) ‘gereksiz yere’ astımlı çocuklara da yazılmaya başlandığını da hatırlatmak isterim.

Gelelim neticeye

BİR: Uzun etkili beta-2 ve antikolinerjik ilaçların doğru hastada, doğru doz ve sürelerde kullanılmasına elbette denecek bir şey yok ama ‘ilaç endüstrisinin’ teşvikleriyle bu ilaçların ‘ihtiyacı olmayan hastalara’ da yazılması üzüntü veriyor.

İKİ: Bu ilaçların sebep olduğu ekonomik kayıplar bir tarafa, çok ciddi aksi tesirleri ve riskleri olduğu da unutulmamalı.

KAYNAKLAR

1. http://archinte.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=1689974

2. http://journal.publications.chestnet.org/article.aspx?articleid=1082549

3. http://jama.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=1028648

***

EK 1 (15.10.2023): Yakın zamanda artan antikolinerjik yük ile akut kardiyovasküler olay riskinin artması arasında bir ilişki bulundu. Ayrıca antikolinerjik yükteki daha büyük bir artış, daha yüksek bir akut kardiyovasküler olay riskiyle ilişkilendirildi.

Kaynak: https://www.bmj.com/content/382/bmj-2023-076045

Makale: Association between recently raised anticholinergic burden and risk of acute cardiovascular events: nationwide case-case-time-control study

***

Siz de yorumunuzu paylaşın: