Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

Lancet’ de yayınlanan araştırmada, tabii gıdalarla beslenen Bolivya yerlilerin dünyanın kalp damarları en sağlıklı insanları olduğu ortaya çıktı (1).

Gözleme dayalı araştırma için 2014-2015 senelerinde Bolivya Amazon ormanlarındaki 85 Tsimane köyü ziyaret edilerek 40-94 yaş arasındaki 705 yerlinin kalp hızları, kan basınçları kolesterol ve şeker seviyeleri, enflamasyon belirteçleri ve bilgisayarlı tomografi yapılarak kalp hastalığı riskleri belirlendi.

Koroner damarlardaki kalsiyumun (coronary artery calcium) ölçüldüğü bilgisayarlı tomografi bulgularına göre 705 kişinin 89’ unda (yüzde 13) düşük risk, 20’ sinde (yüzde 3) orta veya yüksek risk olduğu belirlenirken 596’sında yani yüzde 85’ inde kalp hastalığı riski bulunamadı.

Bu sonuçların ileri yaşlarda da değişmediği, 75 yaş üzerinde olan 48 kişiden 31’ inde (yüzde 65) risk olmadığı, sadece 4’ ünde orta veya yüksek risk olduğu ortaya çıktı.

Tsimane’ larda kalp hızı, kan basıncı, kolesterol, şeker seviyeleri de düşük bulunurken 707 kişinin 360’ ında (yüzde 51) CRP yüksekliği tespit edildi.

CRP yüksekliği ile kalp hasatlıkları ilişkilendirilmekle beraber Tsimane’ lardaki yüksekliğin bunların sık enfeksiyonlara maruz kalmasıyla ilgili olması muhtemeldir.

USA’ da 45-84 yaş arasındaki 6814 kişi üzerinde yapılan benzer nitelikteki kısa adı MESA olan araştırmada ise kalp hastalığı riski olmayanların oranı sadece yüzde 14, orta veya yüksek derecede risk oranı ise yüzde 50 olarak bulundu.

Ormanda yaşayanlar neden kalp hastası olmuyor?

Bu araştırma, kalp hastalıkları riskinin Tsimane halkında Amerikan toplumuna göre 5 misli az olduğunu gösteriyor.

Araştırmacılara göre, Tsimane’ ların diyetinde doymuş yağ oranı düşük ve işlenmemiş liften karbonhidratlar (pirinç, muz, manyok, mısır, kabuklu yemişler ve meyveler) bol miktarda (yüzde 72) yer alıyor, bol av eti ve balık yiyorlar.

Diyetlerinde sadece yüzde 14 oranında av hayvan etlerinden gelen protein, yüzde 14 oranında yağ (günde 38 gram) var ve bunun 11 gramı doymuş yağ, trans yağ oranı ise sıfır.

Modern toplumlar zamanlarının çoğunu oturarak geçirirken Tsimane’ lar günün sadece yüzde 10’ unu inaktif geçiriyor, erkekler günlerinin 6-7 saatini avlanma, balık tutma, çiftçilik gibi işlerle geçiriyorlar. Bu süre kadınlar için 4-6 saat.

Gelelim neticeye

Bu gözleme dayalı bir çalışma olduğu için Tsimane yerlilerinde kalp hastalıkları riskinin düşük olmasının sebebi elbette bilinemez ama tabii gıdalarla beslenme, çok hareketli olma, sigara kullanmama, temiz çevre gibi faktörlerle ilişkilendirilebilir.

Bana göre bu araştırma her zaman dile getirdiğim bir gerçeği bir kere daha gözler önüne seriyor:

Kalp-damar hastalıklarının da Batı toplumunun salgın halindeki tüm kronik hastalıklarının da temel sebebi işlenmiş un, şeker, trans yağlar ve katkı maddelerinden oluşan hazır gıdalardır.

Tabii gıda olsun da isterse çamurdan olsun yeter ki paketlenmiş olmasın!

Tıptan uzak sağlıklı hayat: Market ve paket yoksa hastalık da yok!

Kaynaklar:

http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(17)30752-3/fulltext?elsca1=tlpr

***

EK 1 (29.12.2023):

The arteries of members of an indigenous community in the Bolivian Amazon, dubbed “the world’s healthiest,” have remarkably low rates of coronary atherosclerosis, compared with those of other populations. These arteries recently were found to be exceptionally elastic and to age more gradually, according to a study presented at the 2023 Annual Congress of the American Heart Association in Philadelphia.

The lead researcher, Michael Gurven, PhD, director of the Integrative Anthropological Sciences Unit at the University of California, Santa Barbara, told the Medscape Spanish edition that the study “provides additional evidence that lifestyle modifications can improve arterial health.”

Kaynak: https://www.medscape.com/viewarticle/worlds-healthiest-arteries-found-be-most-elastic-2023a1000wup

***

Siz de yorumunuzu paylaşın: