Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

Daha önce kalp krizi ve felç geçirmemiş olan ve bunları geçirme riski düşük veya orta derecede olanlara kolesterol hapı vermenin bir faydası olmadığı gibi bazı hastalar için zararlarının faydasından daha fazla olabileceği, sağlık harcamalarını gereksiz yere artırdığı bildirildi.

İrlanda’ da yapılan araştırmada, birincil korumada kadınların yüzde 73’ ünün erkeklerin yüzde 57’ sinin bu gerekçe ile statin aldıkları ve genel olarak üç kişiden ikisinde kalp-damar hastalığı teşhis edilmediği belirlendi.

1987-2016 seneleri arasındaki verilerin analizi ile gerçekleştirilen araştırmada 1987 ‘ de 50 yaşın üzerinde olanların sadece yüzde 8’ i statin kullanırken 2016’ da bu oran yüzde 61’ e çıktığı tespit edildi.

1987’ de bir kalp krizini önlemek için 40 kişiye ilaç verilirken 2016 kılavuzuna göre bir kalp krizini önlemek için 400 kişiye ilaç verilmesi gerektiği hesaplandı.

Araştırmanın bir parçası olarak 4-5 seneden beri statin kullanan 62-69 yaş arasındaki kişiler de incelendi.

Genel olarak herhangi bir sebebe bağlı ölümlerde yüzde 10, kalp-damar hastalığına bağlı ölümlerde yüzde 15 ve kalp krizi gibi önemli kardiyo-vasküler olaylarda yüzde 25 azalma olduğu belirlenmekle beraber başlangıçtaki kalp hastalığı gelişme riski hesaba katıldığında bunların istatistiki bir anlamı olmadığı görüldü.

Bilim dünyası, halk arasında kolesterol hapı olarak bilinen statinlerin daha önce kalp krizi ve felç geçirmemiş hastalarda işe yaramadığını anlamaya başladı.

Statinler hangi gerekçelerle veriliyor?

Statinler, birincil (primer) koruma ve ikincil (sekonder) koruma olmak üzere iki gerekçeyle kullanılıyor.

Birincil korumada, kan kolesterol değerleri yüksek olanlara kalp krizi ve felçleri önlemek için statin veriliyor ve çoğu bu gerekçe için kullanılıyor. Bilim dünyasında bu gerekçe için çok ciddi tartışmalar var.

İkincil korumada ise daha önce kalp krizi ve felç geçirmiş olanlara bu olayların tekrarlamaması için statin veriliyor. Bilim dünyasında bununla ilgili fazla bir tartışma yok.

Statinlerin ciddi yan etkileri var

Statinlerin kas ağrısı, karaciğer ve kas hasarı, diyabet, hafıza kaybı, böbrek yetersizliği, iktidarsızlık başta olmak üzere onlarca ciddi yan etkisi var ama bunlar ne yazık ki görmezden geliniyor veya küçümseniyor.

Statinlerin fiyatları patent sürelerinin dolmasından sonra düşmesine rağmen satış rakamlarının 2020’ de “1 trilyon doları” bulacağı tahmin ediliyor.

Gelelim neticeye

Bu araştırma, düşük veya orta derecede riske sahip kişilere birincil koruma için statin verilmesinin bir dayanağı olmadığı bir kere daha göstermiş oluyor.

Bizde de statinlerin çoğunun birincil koruma için verildiğinden ve milyonlarca insanın boş yere statin kullandıkları bir hakikattir.

Statinlerin, daha önce kalp krizi ve felç geçirenlerde bu olayların tekrarlamasını çok düşük oranda önleyebileceğini gösteren araştırmalar var olmakla beraber bu ilaçların etki mekanizması, etkinlik ve emniyetleri dikkate alındığında insanın bu ilaçları yazacak cesareti kalmıyor.

Kaynak: https://www.bmj.com/content/367/bmj.l5674

***

EK 1 (16.6.2021): ‘Gıda ve İlaç Endüstrilerinin Nefret Edeceği Bir Kitap’. Sonunda büyük kolesterol sahtekârlığını yok etme, etik kanıta dayalı tıbbi uygulamayı teşvik etme ve hastalar ve toplum için kalp hastalığını tersine çevirme zamanı.

Kaynak: https://twitter.com/DrAseemMalhotra/status/1405033418853912581?s=20

***

Yazı için 3 yorum yapılmış:

1. Muammer Yıldız dedi ki:

   22 Ekim 2019, 19:27

   Sizi dinledikten kitabınızı okuduktan sonra bu haplar benim için çoktan bitti. Tam 6 senedir Crestor içmiyorum artık ve Allaha şükür bomba gibiyim. her gün bir saatten fazla yürüyorum, hamuru ve tatlıyı kestim. Saygılarımla.

2. Galip dedi ki:

   23 Ekim 2019, 14:10

   Kolesterolü yüksek olana kolesterol hapı yazmamak “mal praktis” tıbbi hatadır deniyor. Şimdi nasıl olacak?

3. Tevfik Usta dedi ki:

   23 Ekim 2019, 16:39

   Bu hapları boşuna içtik öyle mi yani

Siz de yorumunuzu paylaşın: