Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

Şişkinlik, gaz, mide ağrısı, hazımsızlık, zaman zaman ishal veya kabızlık gibi şikâyetleriniz mi var?

Gluten hassasiyeti, Çölyak ya da huzursuz bağırsak sendromu gibi teşhisler mi kondu, glutensiz diyet yaptınız işe yaramadı mı?

Bir yiyeceği dokunmasından şüphe ediyor ama bunun ne olduğunu bulamıyor musunuz?

Belki de sizde fruktan entoleransı (hassasiyet veya tahammülsüzlük) olabilir.

Fruktanlar, bazı insanların sindiriminde zorluk çektiği bir tür karbonhidrat veya şekerdir.

Fruktanlar son zamanlarda kısaca FODMAP adı verilen ve kalın bağırsaklarda bakteriler tarafından fermente edilen büyük karbonhidrat ailesi içinde gruplandırılıyor.

FODMAP= fermente edilebilen oligosakarit, disakarit, monosakarit ve poliol’ler.

Fruktan entoleransının belirtileri sıklıkla gluten entoleransının belirtilerini taklit eder ve bazı gıdalarda hem gluten hem de fruktan bulunması işleri daha da karmaşık hale getirir.

Fruktanlar parçalanamayan liflerdir, kalın bağırsağa kadar olduğu gibi gelir ve burada bifidobakteri ve diğer probiyotikler tarafından β-glikozidik bağları parçalanır.

Bunlar, faydalı bakterilerin üremesini teşvik eder, dışkılamayı düzenler ve dışkının hacimli olmasını sağlar.

Fruktanlar, açlık insülin seviyelerini azaltır ve böylece tokluğu düzenler; mineral ve eser elementlerin emilmelerini de artırır.

Fruktandan zengin gıdalar

Birçok gıdada fruktan bulunur. Bunlar iki kategoriye ayrılabilir: İçinde gluten bulunan gıdalar ve olmayan gıdalar.

En büyük iki fruktan kaynağı buğday (glüten ihtiva eden) ve soğandır (glüten ihtiva etmeyen).

İçlerinde gluten bulunan yüksek fruktanlı gıdalar buğday, arpa, çavdar, kavuzlu buğdaydır.

Gluten bulunmayan, yüksek fruktanlı gıdaların listesi hayli uzundur.

Meyveler: Muz, hurma, greyfurt, nektarin, erik, nar, karpuz ve yakon (kara elma).

Baklagiller: Siyah fasulye, nohut, barbunya fasulyesi, lima fasulyesi, maş fasulyesi, lacivert fasulye, bezelye.

Sebzeler: Enginar, kuşkonmaz, pancar, Brüksel lahanası, hindiba kökü, rezene, sarımsak, pırasa, soğan, karalahana, arpacık soğanı ve sultani bezelye.

Kuru yemişler: Fındık, badem, kaju ve Antep fıstığı.

Nasıl teşhis edilir?

Fruktan entoleransı teşhisi için kesin bir laboratuar bulgusu yoktur.

Yapılması gereken bir yiyecek günlüğü tutularak şikayetlerin daha yoğun olduğu günlerde hangi gıdaların yendiğinin tespit edilmesidir.

Şüphelenilen bir gıda varsa bu diyetten tamamen çıkarılır ve şikayetler değerlendirilir.

Belirtiler azalıyorsa veya kayboluyorsa bu sefer de o gıda tekrar diyete konarak belirtilerin çıkıp çıkmadığına bakılır; belirtilerin tekrarlaması o gıdanın artık yenmemesi gerektiği manasına gelir.

Tedavisi yok

Fruktan entoleransının bir ilacı veya tedavisi yoktur.

Yapılması gereken dokunduğu tespit edilen gıdanın diyetten tamamen çıkarılmasıdır.

Bazı gıdaları az yemek de işe yarayabilir; bu tecrübe ederek tespit edilebilir.

Gelelim neticeye

Bu bana çok “artistik” bir teşhis gibi geliyor.

Arkasında da gıda endüstrisinin olması kuvvetle muhtemeldir. 

Yakında market raflarında “fruktansız yiyecek ve içecekleri” görürseniz beni hatırlayın.

Fruktanlı bir gıdanın kilosu 100 TL de neden fruktanı alınmış olan 500 TL diye de düşünün biraz.

***

EK 1 (19.6.2024): Our results reveal a clinically significant association between fructose malabsorption and fructan malabsorption in patients with IBS. Fructan malabsorption should be assessed in patients with fructose malabsorption, and vice versa. Further studies are required to identify the mechanisms underlying our findings.

Makale: Fructose malabsorption and fructan malabsorption are associated in patients with irritable bowel syndrome

Kaynak: https://bmcgastroenterol.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12876-024-03230-x

***

Yazı için 1 yorum yapılmış:

1. Faruk ölmez dedi ki:

   15 Kasım 2024, 19:35

   Ülkeler eğlenceli hayat ve batı standardı yaşam hayaliyle ,buna mukabil borçlanmasıyla bu standardı tutturmak için araziler, üretim kaynaklarını satmak zorunda kalınca, Batı’nın dayattığı herşeye mecbur olacaklar. Anı yaşa adı altında Yapay et ve diğer gıda mamülleride aynen Corona aşısı gibi bu insanlara kabul ettirilecek,dayatilacsktir.
   Sonuç, 10 binlerce yıllık insanlık birikimini begenmiyen toplulukların varacağı kıskaç altına alınan köle yaşama mecbur olmaktır.
   Önce ahlâk ve maneviyatı Terk edersek Batı’nın isteklerini bir bir kabule mecburuz

Siz de yorumunuzu paylaşın: