Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Şişkinlik, gaz, mide ağrısı, hazımsızlık, zaman zaman ishal veya kabızlık gibi şikâyetleriniz mi var?

Gluten hassasiyeti, Çölyak ya da huzursuz bağırsak sendromu gibi teşhisler mi kondu, glutensiz diyet yaptınız işe yaramadı mı?

Bir yiyeceği dokunmasından şüphe ediyor ama bunun ne olduğunu bulamıyor musunuz?

Belki de sizde fruktan entoleransı (hassasiyet veya tahammülsüzlük) olabilir.

Fruktanlar, bazı insanların sindiriminde zorluk çektiği bir tür karbonhidrat veya şekerdir.

Fruktanlar son zamanlarda kısaca FODMAP adı verilen ve kalın bağırsaklarda bakteriler tarafından fermente edilen büyük karbonhidrat ailesi içinde gruplandırılıyor.

FODMAP= fermente edilebilen oligosakarit, disakarit, monosakarit ve poliol’ler.

Fruktan entoleransının belirtileri sıklıkla gluten entoleransının belirtilerini taklit eder ve bazı gıdalarda hem gluten hem de fruktan bulunması işleri daha da karmaşık hale getirir.

Fruktanlar parçalanamayan liflerdir, kalın bağırsağa kadar olduğu gibi gelir ve burada bifidobakteri ve diğer probiyotikler tarafından β-glikozidik bağları parçalanır.

Bunlar, faydalı bakterilerin üremesini teşvik eder, dışkılamayı düzenler ve dışkının hacimli olmasını sağlar.

Fruktanlar, açlık insülin seviyelerini azaltır ve böylece tokluğu düzenler; mineral ve eser elementlerin emilmelerini de artırır.

Fruktandan zengin gıdalar

Birçok gıdada fruktan bulunur. Bunlar iki kategoriye ayrılabilir: İçinde gluten bulunan gıdalar ve olmayan gıdalar.

En büyük iki fruktan kaynağı buğday (glüten ihtiva eden) ve soğandır (glüten ihtiva etmeyen).

İçlerinde gluten bulunan yüksek fruktanlı gıdalar buğday, arpa, çavdar, kavuzlu buğdaydır.

Gluten bulunmayan, yüksek fruktanlı gıdaların listesi hayli uzundur.

Meyveler: Muz, hurma, greyfurt, nektarin, erik, nar, karpuz ve yakon (kara elma).

Baklagiller: Siyah fasulye, nohut, barbunya fasulyesi, lima fasulyesi, maş fasulyesi, lacivert fasulye, bezelye.

Sebzeler: Enginar, kuşkonmaz, pancar, Brüksel lahanası, hindiba kökü, rezene, sarımsak, pırasa, soğan, karalahana, arpacık soğanı ve sultani bezelye.

Kuru yemişler: Fındık, badem, kaju ve Antep fıstığı.

Nasıl teşhis edilir?

Fruktan entoleransı teşhisi için kesin bir laboratuar bulgusu yoktur.

Yapılması gereken bir yiyecek günlüğü tutularak şikayetlerin daha yoğun olduğu günlerde hangi gıdaların yendiğinin tespit edilmesidir.

Şüphelenilen bir gıda varsa bu diyetten tamamen çıkarılır ve şikayetler değerlendirilir.

Belirtiler azalıyorsa veya kayboluyorsa bu sefer de o gıda tekrar diyete konarak belirtilerin çıkıp çıkmadığına bakılır; belirtilerin tekrarlaması o gıdanın artık yenmemesi gerektiği manasına gelir.

Tedavisi yok

Fruktan entoleransının bir ilacı veya tedavisi yoktur.

Yapılması gereken dokunduğu tespit edilen gıdanın diyetten tamamen çıkarılmasıdır.

Bazı gıdaları az yemek de işe yarayabilir; bu tecrübe ederek tespit edilebilir.

Siz de yorumunuzu paylaşın: