Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

İnsanları, binlerce senedir afiyetle yedikleri gıdalardan uzaklaştırma çabaları son sürat devam ediyor.

Et, süt, yumurta, tereyağı, peynir, ayran, kefir gibi gıdalar alabildiğine karalanırken bitki kaynaklı ve suni olarak üretilen gıdalarla vejetaryen, vegan gibi beslenme modelleri dayatılıyor.

Nitekim sağlıklı olabilmek için vejetaryen ve vegan beslenmeyi tercih edenlerin sayısı giderek de artıyor.

Yeni bir çalışmada, sembolü Bill Gates’in laboratuvarda üretilen “sığır eti” ve böcek kaynaklı suni gıdaların da bulunduğu aşrı işlenmiş yani yozlaştırılmış gıdaların kardiyovasküler hastalıklar ve kalp yetmezliğine bağlı ölümlerle bağlantılı olduğu ortaya çıktı.

Lancet Regional Health – Europe dergisinde yayınlanan araştırmanın sonuçları, vejetaryen ve vegan beslenmenin kardiyovasküler hastalık riskini azaltmaya yardımcı olduğu yönündeki iddiaya da büyük bir darbe indiriyor.

Ortalama 9 sene takip edilen 118.000’den fazla katılımcının diyetlerini analiz eden Birleşik Krallık Biobank araştırmasına göre, et ihtiva etmeyen “gıdalar” aşırı işlenmiş olmaları durumunda büyük bir kalp hastalığı riski taşıyor.

Laboratuvarda üretilen “sığır eti” veya böcek bazlı “böcek burger” gibi aşırı işlenmiş yani yozlaşmış besinlerin, kalp krizi ve felç geçirme riskinin yüzde 15 daha yüksek olmasıyla bağlantılı olduğu tespit edildi.

Bu tehlikelerin uzun süredir et yerine “sağlıklı” bir seçenek olarak kabul edilen bitki bazlı aşırı işlenmiş yozlaşmış gıdalarda beslenmede bile bulunduğu sonucuna varıldı.

Buna karşılık bitkisel kaynaklı aşırı işlenmemiş gıdalardan elde edilen kalorilerdeki her 10 puanlık artış, yüzde 7 daha düşük kardiyovasküler hastalık riski ve yüzde 13 daha düşük kardiyovasküler hastalık ölüm riski ile ilişkilendirildi.

Taze meyve ve sebzeler gibi doğal ürünler yerine bitkilerden, böceklerden elde edilen veya laboratuvarda yetiştirilen ultra işlenmiş ürünler, kalp yetmezliği ve ölüm riskini artırıyor.

Araştırmacılardan Fernanda Rauber diyor ki (2):

“Bitki temelli beslenmeye yönelik artan kamuoyu ilgisi ve bitki temelli beslenmeyi teşvik eden diyet tavsiyeleri sebebiyle, gıda endüstrisi bu tavsiyeleri pazarlama amacıyla sıklıkla kullanıyor.

Bu durum, ürünlerinin sağlıklı ya da gezegen için faydalı olduğu gibi yanıltıcı bir algıya yol açabilir ki durum her zaman böyle değildir.”

Gelelim neticeye

Atalarımızın binlerce senedir hem afiyetle yedikleri hem de onların sağlıklı olmasını sağlayan gıdalar yerine modern bilimin tavsiye ettiği daha doğrusu dayattığı aşırı işlenmiş yani yozlaştırılmış tüm gıdalar sağlığımız için çok büyük riskler taşıyor.

Dünyaya daha sağlıklı oldukları iddiasıyla dayatılmaya çalışılan aşırı işlenmiş yani yoz gıdalar sağlığınızı da yozlaştırır, hastalıklara davetiye çıkarır.

Kaynak: https://www.thelancet.com/journals/lanepe/article/PIIS2666-7762(24)00115-7/fulltext

Makale: Implications of food ultra-processing on cardiovascular risk considering plant origin foods: an analysis of the UK Biobank cohort

Araştırmanın medyadaki haberleri:

https://www.dailymail.co.uk/health/article-13513957/Plant-based-ultra-processed-foods-heart-death.html

https://edition.cnn.com/2024/06/10/health/plant-based-junk-food-study-wellness/index.html

https://www.businessinsider.com/plant-based-upf-processed-linked-heart-disease-death-study-2024-6

https://www.medicalnewstoday.com/articles/plant-based-ultra-processed-foods-heart-disease-mortality-risk

***

EK 1 (19.6.2025): Bitki bazlı suni et yiyen vejetaryenlerin, yaş, vücut kitle endeksi ve hayat tarzı gibi faktörler hesaba katıldığında bile, yemeyenlere göre depresyon yaşama olasılığının %42 daha fazla olduğu ortaya çıktı. Suni et yemek, kalp hastalığı, diyabet ve otoimmün bozukluklar gibi kronik hastalıklarla bağlantılı sistemik enflamasyonun bir belirteci olan C-reaktif proteinin (CRP) daha yüksek seviyelerine yol açıyor. Sahte et yiyenlerde trigliseritler yükseliyor ve HDL kolesterol düşüyor.

Suni et, enflamasyon ve oksidatif strese yol açıyor!

Kaynak: https://iadns.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1002/fft2.532

Makale: Plant-Based Meat Alternatives Intake and Its AssociationWith Health Status Among Vegetarians of the UK BiobankVolunteer Population

***

Yazı için 1 yorum yapılmış:

1. itsreleased dedi ki:

   09 Temmuz 2024, 13:26

   I do agree with all the ideas you have introduced on your post They are very convincing and will definitely work Still the posts are very short for newbies May just you please prolong them a little from subsequent time Thank you for the post

Siz de yorumunuzu paylaşın: