Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

 💥 Antidepresanlar gereksiz olarak ve şuursuzca kullanılıyor https://www.youtube.com/watch?v=5vI9ZhbwDck

***

Psikiyatrinin mukaddes kitabı olarak bilinen DSM’ nin son güncellenmiş versiyonu olan “Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders-5” (DSM-5-TR)’ i hazırlayan panel üyeleri ve ilaç şirketleri arasında yaygın ve büyük ölçüde açıklanmamış menfaat münasebetleri olduğu tespit edildi.

“Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders-5 (DSM-5)” ilk yayınlandığında da hem muhtevası hem de yazarların endüstriyle olan menfaat münasebetleri çok tenkit edilmişti. 

Ben de bu tenkitleri o zaman “Psikiyatrinin kutsal kitabı güven vermiyor” ve “Yakında ruh hastası olmayan kalmayacak” başlıklı makalelerimde dile getirmiştim (1, 2). 

Mesela, “öfke nöbetleri” “disruptive mood dysregulation disorder” (yıkıcı ruhsal-durum düzensizliği hastalığı) adıyla mental bir hastalık olması, üç ayda 12 kere aşırı yemek yemenin artık sadece oburluğun ve gerçekten çok lezzetli yemeklere kolay ulaşmanın bir göstergesi olmaktan çıkıp “aşırı yeme hastalığı” adıyla psikiyatrik bir hastalık yapılması, deri yolmanın obsesif-kompülsif hastalıklar sınıfından yeni bir hastalık sayılması, hayatın “normal kederlerinin” de artık “majör depresif hastalık” olarak isimlendirilmesi… gibi. 

BMJ’ de yayınlanan yeni bir çalışmada, DSM’ nin son güncellenmiş versiyonu DSM-5-TR’yi hazırlayan panel üyelerinin mali çıkar çatışmalarını (conflicts of interest – COI) incelendi ve bu çıkarların ne kadarının resmi olarak açıklandığını değerlendirildi.

Temel bulgular:

Araştırmada, DSM-5-TR’nin 168 panel üyesinden 92’si (%55) analiz edildi.

💢Yüksek Oranlı Çıkar Çatışması: İncelenen 92 panel üyesinden 60’ının (%65) ilaç endüstrisi ile en az bir mali bağlantısı tespit edildi. Bu bağlantılar danışmanlık, hissedarlık, konuşmacı ücretleri veya araştırma fonları şeklindeydi.

💢Açıklanmamış Çıkarlar: Bu 60 üyenin toplam 478 mali bağlantısı bulunurken, bu bağlantıların %72’sine (345 bağlantı) karşılık gelen çıkar çatışmalarının DSM-5-TR’de resmen açıklanmadığı ortaya çıktı.

💢En Sık İlişkili Şirketler: Panel üyeleriyle en fazla mali bağlantısı olan ilaç şirketleri sırasıyla Jansen, Pfizer ve Otsuka oldu.  

Bu çalışma, DSM-5-TR’yi hazırlayan panel üyeleri arasında ilaç endüstrisi ile yaygın ve büyük ölçüde açıklanmamış mali bağlantılar olduğunu gösteriyor. Bu da elbette, kılavuzun tarafsızlığı ve güvenilirliği hakkında ciddi endişeler doğuruyor.

Ruh sağlığı teşhis kategorilerini genişleten ve ilaç endüstrisi için potansiyel pazarı artıran kararlar alan bir panelde bu denli yaygın ve şeffaf olmayan endüstri bağlantılarının varlığı, tıbbi kararların nesnelliğini ve halk sağlığını riske atmaktadır.

Yazarlar, DSM gibi etkili tanı rehberlerinde şeffaflığın çok daha güçlü olması gerektiğini ve tüm çıkar çatışmalarının tam olarak açıklanmasının zorunlu hale getirilmesini savunuyor.

DSM-5 (orijinal baskı): 2013 yılında yayınlandı.

DSM-5-TR (Tanısal ve İstatistiksel Mental Bozukluklar El Kitabı, Metin Revizyonu): En son ana baskı Mart 2022‘de yayınlandı.

DSM-5-TR, DSM-5’in güncellenmiş bir versiyonudur. Teşhis kriterlerinde büyük değişiklikler yapılmamış, ancak metin içi açıklamalar, kültürel kavramlar, tanımlayıcı özellikler ve bazı tanıların istatistiksel bilgileri güncellenmiştir. Ayrıca “Kalıcı Komple Yas” ve “İstim Bozukluğu” gibi yeni tanılar eklenmiştir.

Bir sonraki büyük revizyon olan DSM-6’nın ise henüz erken aşamalarda olduğu ve yayınlanmasının yıllar alacağı belirtilmektedir.

Gelelim neticeye

Bizde bu kitabın tenkit edildiğine hiç rastlamadığım gibi kitap hakkında olumsuz söz söylenmesinin de psikiyatristlerin “sinirlerini bozduğunu” biliyorum.

Tıpta tenkide en tahammülsüz dal bana göre psikiyatridir. Hele de ilaçları hakkında kem bir söz söyleyin… alayı üzerinize hücum eder.

Kaynak: https://www.bmj.com/content/384/bmj-2023-076902

Makale: Undisclosed financial conflicts of interest in DSM-5-TR: cross sectional analysis

Siz de yorumunuzu paylaşın: