“Promosyonla yazılan ilaçların faturası 1.8 milyar doları buluyor” başlıklı haber Hürriyet gazetesinde 2008’de yayınlanmıştı. O günden bugüne ne değişti de mesai saatleri içinde mümessillerle görüşen doktorlarla ilgili yasal işlem yapmaktan vazgeçilip mümessil ziyaretleri serbest bırakıldı?

İlaç firmalarının doktorlara promosyon adı altında akla hayâle gelmeyecek hediyeler vermesi… Kongrelerin… sempozyumların… seminerlerin… işini bilen doktorlar için ‘ekstralar hariç tam pansiyon ücretsiz’ olması ne yeni ve ne de sadece Türkiye’ ye özel bir şey. Bu kelimenin tam anlamıyla ‘küresel bir olay’.

Doktorlara ilaç tanıtımı ayıp olmanın ötesinde doktorlara hakarettir. Doktorlar ilaçlarla ilgili bilgilere ilaç mümessillerinin broşürleri vasıtasıyla değil doğrudan bilimsel kaynaklardan ulaşırlar. Mümessilden aldığı bilgilerle reçete yazan doktorun ilaçlarından kimseye bir fayda gelmez. İlaçların yarısının çöpe gitmesinin sebeplerinden biri de budur.

USA’ da doktorlara ilaç pazarlamasıyla opioid (uyuşturucu ilaç) yazılması ve bunların aşırı dozlarının sebep olduğu ölümler arasında bağlantı olduğu gösterildi. Tıp dergilerinde bilimsel araştırmaların yerini ilaç şirketlerinin pazarlama faaliyetlerinin alması modern tıp bilimin nasıl bir çıkmaza girdiğinin açık ve net göstergesidir.

Gereksiz ilaç yazılması ve ila israfında en önemli etkenlerden biri de ilaç şirketlerinin dağıttığı rüşvetlerdir. ABD’deki Insys Therapeutics ilaç firmasının eski CEO’su Michael L. Babich bağımlılık yapan ilacı doktorlara ve eczanelere reçetelendirmeleri için rüşvet verdiğini kabul etti.