Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Proton pompası inhibitörleri (PPİ) günümüzde çok kullanılan ilaçların başında geliyor. Mide asit salgısını azaltan bu ilaçlar özellikle ülser ve reflü hastalığı tedavisinde adeta devrim yarattılar. Bunlar sayesinde ülseri ve reflüye bağlı özofajiti olan hastalar dünyaya yeniden gelmiş gibi oldular, mide ve yemek borusu ameliyatları neredeyse hiç yapılmaz oldu ama bunlar, bu ilaçların çok ciddi yan etkileri olabileceğini görmemize de engel olmamalı.

Archives of Internal Medicine’ de yayınlanan yeni araştırmalara göre PPİ’ nin ender görülen ama çok ciddi sonuçlara yol açan yan etkileri var.

Bu yan etkilerden biri PPİ kullananlarda C. difficile adı verilen ve antibiyotik alan hastalarda görülen, tedavisi çok zor olan tıpta psödomembranöz kolit adıyla bilinen bir bağırsak enfeksiyonu. C. difficile sağlıklı insanlarda da bağırsaklarda bulunan bir bakteri ancak mide asidi bu bakterilerin çoğalmalarına fırsat vermiyor. PPİ, mide asidini azalttığı için bu bakteriler aşırı miktarlarda üreyerek bağırsaklarda enfeksiyona sebep oluyor.

Çok ağır bir ishalle seyreden bu enfeksiyon kalın bağırsakların ameliyatla çıkarılmasına ve hatta ölüme kadar gidebilen komplikasyonlara yol açabiliyor.

Kanserden dehidratasyona 100 binden fazla hastaya ait hastane verilerini değerlendiren uzmanlar, asit baskılayıcı ilaç kullanmayan hastalarda enfeksiyon riski yüzde 0.3 iken; bu oran günde bir kere PPİ alanlarda yüzde 0.9 ve günden birden fazla PPİ alanlarda ise yüzde 1.4 olarak bulunmuş.

Bir başka ekip tarafından yapılan araştırmada ise C. difficile enfeksiyonu dolayısıyla tedavi görmekte ve aynı zamanda PPİ kullanmakta olan hastalarda enfeksiyonun tekrarlama riskinin bu ilaçları almayan hastalara göre yüzde 42 fazla olduğu belirlenmiş.

PPİ’ in yan etkileri sadece bu ağır kolitle sınırlı değil. Menopoz sonrası dönemde olan 161 bin kadında yapılan bir başka araştırmada bu ilaçları uzun süre kullananlarda omurga kırıkları riskinin yüzde 47, kol ve bilek kırıkları riskinin ise yüzde 25 oranında arttığı ortaya çıktı. Uzmanlar bunu mide asidinin baskılanmasının kalsiyum emilimini bozmasıyla izah ediyorlar.

Yüksek dozlardan da kaçınmak gerekiyor

Kanayan ülserleri olan 1.150 hastayı ihtiva eden 7 ayrı klinik araştırmanın meta-analizinde PPİ’ ın yüksek dozlarda uygulanmasının ne yeni kanamaları önlemeye, ne ameliyat ihtiyacını ortadan kaldırmaya ve ne de ölümleri azaltmaya katkısı olmadığı gösterildi.

Gelelim neticeye

PPİ ancak kesin endikasyonları varsa kullanılmalıdır. PPİ’ nin yüzde 70’ e varan oranlarda gereksiz kullanıldığı, seyrek de olsa çok ciddi yan etkileri olabileceği ve yüksek dozların ek bir fayda sağlamadığı unutulmamalıdır.

Kimler PPİ kullanmalı?

BİR: Kanamalı mide ülseri olanlar

İKİ: Helicobacter mikrobunun sebep olduğu mide ülseri olanlar

ÜÇ: Zollinger-Ellison Sendromu

DÖRT: Yemek borusu alt ucunda mide asidinin yol açtığı iltihap olanlar (reflü özofajit).

Mitchell Katz’ a ait olan bu tavsiyelere ben de katılıyorum.

KAYNAK

Amy Linsky, Kalpana Gupta, Elizabeth V. Lawler, Jennifer R. Fonda, John A. Hermos: Proton Pump Inhibitors and Risk for Recurrent Clostridium difficile. Infection Arch Intern Med 2010;170(9):772-778.

Yazı için 4 yorum yapılmış:

1. Yavuz Eryılmaz dedi ki:

   06 Ağustos 2010, 11:24

   Sevgili meslektaşım, bu gün en çok satan PPI olan “esomeprazol” adlı ilâca baktığımızda, 2008 yılında tüm dünyadaki toplam satışı 7.8 milyar $ ve bir önceki yıla göre büyümesinin %8.3 tür . 2009 yılında ise toplam satışının 8.2 milyar $ ve büyümesinin %7.1 olduğunu görürüz.
   Bu grup ilâçların özellikle koroner yetersizliği olan hastalarda “clopidogrel” isimli “kan sulandırıcı” ilâç ile beraber kullanmamaları gerekir, zira ilâcın etkisini azaltır.
   Öte yandan, hipertiroidi tedavisi gören hastalarda da kullanıldığında hipotiroidik etkiyi arttırabilir.
   Selamlar.
   Dr. Yavuz Eryımaz

2. Hatice Şehirlioğlu dedi ki:

   12 Ekim 2012, 08:38

   Hocam ben yaklaşık 8 aydir kortizon tedavisi aliyorum. Su anda dozlarim dustu. Doktorum tedaviye baslarken her gun 15 mg lik lansoprozol almami soyledi. Ben de her sabah duzenli olarak bu ilaci kullandim. Bir donem mide agrisi ve mide de sertlik hissi yasadim. Bu aralar iyiyim. Kullanmya devam etmeli miyim?

3. fadime boyraz dedi ki:

   02 Mart 2013, 23:11

   röflü hastasıyım 5 yıldır ilaç kullanıyorum kullanmazsam rahasız oluyorum ilacın zararı varmı? 39 yaşındayım lütfen yardımcı olur musunuz..

4. şefika gözse dedi ki:

   16 Haziran 2013, 22:58

   hocam eniştem üç aydır ölsürüyor akciğer film ve birkaç tahlil yaptılar ama birşey yok dediler ama ara ara inatçı bir öksürük susmaya kadar götürüyor tahminen reflüden şüphe ediyorlar yaşı 29 kıymetli bilginizle bilgilendirirseniz sevinirim şimdiden çook ama çok teşekür ederim

Siz de yorumunuzu paylaşın: