Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Son senelerde tüm dünyada hızla artan obezitenin ve bununla ilgili hastalıkların bir numaralı sebebinin neredeyse tatlandırılmış tüm yiyecek ve içeceklerde bulunan yüksek früktoz ihtiva eden “mısır şurubu” olduğundan artık kimse şüphe duymuyor.

Früktoz da glikoz da her ikisi de basit şekerler olmakla beraber bunların vücuttaki metabolizmaları ve sağlığa olan etkilerinin çok farklı olduğu biliniyordu ama yeni bir araştırma früktozun glikozdan çok farklı bir “özelliğini” gözler önüne serdi.

Diabetes, Obesity and Metabolism isimli dergide yayınlanan bu çalışmada beyin korteksindeki kontrol merkezlerinin glikoz ve früktoza zıt reaksiyonlar gösterdiği ortaya çıktı.

Araştırma nasıl yapıldı?

Sağlıklı ve normal kiloda olan 9 kişiye damardan kilo başına 0.3 miligram glikoz, aynı miktarda früktoz veya fizyolojik tuzlu su iki dakika içinde çift-kör yöntemle, randomize olarak verildi. Başlangıçte ve her 5 dakikada bir kan örnekleri alınarak glikoz, früktoz, laktat ve insülin düzeyleri ölçüldü.

Beynin iştah kontrolü ve metabolik hormonların üretiminde anahtar rol oynayan hipotalamus bölgesinin ve çevresindeki korteksin glikoza ve früktoza gösterdiği tepkiler fonksiyonel manyetik rezonans yöntemi ile incelendi.

Beyin fizyolojik tuzlu suya karşı hiçbir BOLD sinyal değişikliği göstermezken; glikoz verilmesi sırasında kanda glikoz ve insülin düzeyleri artarken beyin korteksindeki kontrol merkezlerinde BOLD sinyallerinin arttığı belirlendi.

Früktoz verilmesi sırasında ise kandaki früktoz ve laktat artarken bu bölgelerdeki BOLD sinyallerinin tam tersine azaldığı ortaya kondu. Buna karşılık ne glikozun ve ne de früktozun hipotalamustaki sinyalleri etkilemediği görüldü.

Uzmanların bu çalışmadan çıkarttıkları sonuç şu: Hayvanlarda yapılan araştırmalardan beyin içinde bulunan ventrikül adı verilen boşluklarda bulunan glikoz ve früktozun iştah ve kilo regülâsyonu üzerine zıt etkileri olduğu biliniyordu.

İnsanlarda da fonksiyonel manyetik rezonans araştırmalarında glikozun hipotalamustan gelen sinyalleri baskıladığı gösterilmişti ama glikoz ve früktozun etkilerini kıyaslayan bir çalışma yapılmamıştı.

Bu çalışma ile normal kilodaki insanlarda beyin korteksinin her ikisi de basit şekerler olan glikoza ve früktoza farklı cevaplar verdikleri kanıtlanmış oldu.

Bu çok ilginç bulgunun ne manaya geldiği şu aşamada tam belli değilse de yapılacak araştırmalarla pek çok yeni bilgiye ulaşılması mümkün olabilecek.

Früktoz daha çabuk şişmanlatıyor!

Früktozun diğer şekerlerden en önemli farkı vücutta hızla göbek bölgesinde toplanan ve kalp hastalıkları riskinin artmasına yol açan yağa çevrilmesi.

Ayrıca früktozun tüm gazlı içeceklerde sıvı şeklinde olması olumsuz metabolik etkilerinin daha da artmasına sebep oluyor.

Şeker kamışında da mısır şurubundaki kadar früktoz olmasına rağmen şuruptaki früktozun serbest formda olması ve diğer karbonhidratlarla bağlanmamış olması onu daha zararlı hale getiriyor.

Şeker kamışı ve meyvelerdeki früktoz diğer karbonhidratlara bağlı olduğundan toksisitesi de azalmış oluyor.

Fazla miktarda früktoz ihtiva eden beslenmenin sebep olduğu sağlık tehditleri şunlar:

BİR: Obezite, insülin drenci, metabolik sendrom, tip 2 diyabet

İKİ: Kanda trigliseritlerin ve LDL’ nin artması

ÜÇ: Kan basıncının yükselmesi

DÖRT: Karaciğer hasarı

BEŞ: Kalp-damar hastalıkları, gut, artrit, kanser.

Bunlara bir de mısır şurubunun genetiğiyle oynanmış mısırdan üretilmiş olmasını ve bunun yaratacağı alerji ve kısırlık gibi problemleri de eklemek gerekiyor.

KAYNAKLAR

http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1463-1326.2010.01340.x/abstract

http://www.chicagotribune.com/health/la-heb-fructose-021011,0,4723004.story

Siz de yorumunuzu paylaşın: