HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
KALP KRİZİNİN SEBEBİ İYİ KOLESTEROL ÇIKTI, İYİ Mİ?
Dikkat: Yazının sonunda ek var!
***
Değerli bilim adamı, dostum uzman biyolog Mevlüt Durmuş’ un aziz hatırasına,
Nature Medicine’ de yayınlanan araştırma kolesterol teorisinin köküne kibrit suyu döktü.
Cleveland Kliniği uzmanları tarafından yapılan çalışma HDL-kolesterolün okside olarak zararlı bir forma dönüşebileceğini ve bunun da damarları tıkayabileceğini ortaya koyuyor (1).
Araştırma, kardiyoloji kliniğine başvuran 627 hastada oxTrp72-apoA1 seviyesi yüksekliğinin kardiyo-vasküler hastalık riskini arttırdığını ve dolaşımdaki oxTrp72-apoA1 seviyelerinin arter duvarındaki pro-aterojenik olayın izlenmesini sağlayabileceğini gösteriyor.
Bu araştırmadan anlaşılması gerekenler:
BİR: Arter duvarındaki apoA1 okside olarak koruyucu olmaktan çıkıp zararlı hale dönüşebilir.
İKİ: Bir kişinin kardiyo-vasküler hastalık riskini kanda ‘oxTrp72-apoA1’ seviyelerine göre belirlemek mümkün olabilir.
ÜÇ: oxTrp72-apoA1 oluşumunu önleyecek ilaçlar aterosklerozun gelişimini ve bunun komplikasyonlarını önleyebilir.
DÖRT: Ateroskleroz ve komplikasyonları HDL seviyesi ile değil HDL-kolesterol partikülündeki lipoproteinin okside olup olmamasıyla alakalıdır.
Kritik molekül: Apolipoprotein
HDL-kolesterol partikülünde bulunan ve kısaca ‘apoA1’ adıyla bilinen temel protein olan ‘apolipoprotein A1’, kolesterolün arter duvarından karaciğere taşınmasını sağlar.
HDL-kolesterol de zaten ‘iyi’ unvanını işte bu apoA1’ e borçludur.
Aterom plaklarından elde edilen HDL-lipoproteinleri ve bunun ana yapısını oluşturan ‘apolipoprotein A1’ in işlevsiz olabileceği ve ‘miyeloperoksidaz’ (MPO) tarafından yoğun olarak okside edilebileceği biliniyordu.
ApoA1 veya HDL partiküllerinin laboratuar şartlarında MPO ile oksidasyonunun kolesterolün ‘akseptör’ fonksiyonunu bozduğu gösterilmiştir.
MPO sistemi tarafından modifiye edilen apoA1 ve HDL’ yi spesifik olarak tanıyan yüksek afiniteli monoklonal antikorlar geliştirilmiştir.
Bunun immunojenik epitopu, apoA1’ in Trp 72’ de oksindolil alanin parçasıdır.
2-OH-Trp72 grubu taşıyan apoA1 (oxTrp72-apoA1) dolaşımda çok az miktarda bulunurken aterosklerozlu damarlarda apoA1’ in yüzde 20’ sini oluşturur.
İnsan aterom veya plazmasından elde edilen oxTrp72-apoA1 lipitten fakirdir ve kolesterol akseptör aktivitesi yoktur; endotel hücreleri üzerine kuvvetli pro-enflamatuar aktivitesi vardır.
Kolesterol teorisi bir pazarlama oyunudur
Kolesterol teorisinin bir ‘pazarlama oyunu’; iyi ve kötü kolesterol kavramlarının ‘uydurma’ olduğunu; kalp-damar hastalıklarının sebebi olan aterosklerozun da bunun komplikasyonları olan kalp krizi ve felçlerin de ‘kolesterolü düşürerek önlemenin mümkün olmadığını’ senelerdir anlatmaya çalışıyorum.
Kötü kolesterol olarak bilinen LDL-kolesterolün (buna aslında LDL-kolesterol partikülü demek gerekir) damar duvarında biriktiği, burada plâk oluşumuna yol açarak damarı tıkadığı ve böylece kalp krizi ve felçlere sebep olduğu iddia edilir.
İyi kolesterol olarak bilinen HDL-kolesterol ise (buna aslında HDL-kolesterol partikülü demek gerekir), kolesterolü damarlardan karaciğere taşıdığı için ‘iyi’ kabul edilir.
HDL-kolesterol veya HDL-kolesterol/LDL-kolesterol oranı ne kadar yüksekse kalp-damar hastalıkları riskinin o kadar az olduğu ileri sürülür.
Oysa HDL-kolesterol yüksekliğinin iddia edildiği gibi kalp krizi ve felçleri önlemediği daha önce pek çok araştırma ile gösterildi (2, 3).
Gelelim neticeye
Kolesterol teorisi çoktan ölmüştür ve hakkında söylenebilecek en iyi dilek ancak ‘toprağı bol olsun’ olabilir.
Bu yeni bir araştırma, kolesterol teorisinin üzerine bir kamyon toprak daha atıldığını hatta ‘beton döküldüğünü’ gösteriyor.
Bu araştırmayı anlamakta zorluk çekenler ve statin meftunları için bir özet yapmak istiyorum:
BİR: HDL-kolesterol, LDL-kolesterol seviyeleri kalp hastalığı riskini gösteren parametreler değildir.
İKİ: LDL-kolesterole ‘kötü’ ve HDL-kolesterole ‘iyi’ demek yanlıştır.
ÜÇ: HDL-kolesterol yüksek LDL-kolesterol düşük diye sevinmek de veya HDL-kolesterol düşük LDL-kolesterol yüksek diye üzülmek de anlamsızdır.
DÖRT: Dolayısıyla da kanda LDL-kolesterol, HDL-kolesterol ölçümleri laboratuarın fuzuli işgali, zaman ve para kaybıdır.
BEŞ: Kalp krizi ve felçleri, LDL-kolesterolü düşüren veya HDL-kolesterolü yükselten ilaçlarla önleme veya tedavi etmeye çalışmak abesle iştigaldir.
ALTI: Amerikan Kalp Derneği son kılavuzunda, 70’e kadar indirdiği LDL-kolesterolü birdenbire neden ta 190’a kadar çıkardı, hiç düşündünüz mü?
YEDİ: Bir sonraki kılavuzda statinlerin ‘esamesinin okunmayacağını’ söylesem, şaşırır mısınız?
Sizi gidi şaşkınlar sizi.
KAYNAKLAR
1. http://www.nature.com/nm/journal/vaop/ncurrent/full/nm.3459.html
2. http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736%2812%2960312-2/fulltext
3. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1206797?query=featured_home#t=
Kaynak: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/labs/pmc/articles/PMC3923163/
Makale adı: An abundant dysfunctional apolipoprotein A1 in human atheroma
***
EK 3 (22.11.2022): Low-density lipoprotein cholesterol and triglycerides modestly predicted CHD risk in Black and White adults. Low HDL-C was associated with increased CHD risk in White but not Black adults, and high HDL-C was not protective in either group. Current high-density lipoprotein cholesterol–based risk calculations could lead to inaccurate risk assessment in Black adults.
Makale: Race-Dependent Association of High-Density Lipoprotein Cholesterol Levels With Incident Coronary Artery Disease
Kaynak: https://www.jacc.org/doi/10.1016/j.jacc.2022.09.027
***
EK 4 (9.2.2025): İyi kolesterol seviyesi, 55 yaş üstü kişilerde glokom riskini artırabilir
Genellikle kalp sağlığını koruyucu etkisiyle bilinen “iyi” (HDL) kolesterol, 55 yaş üstü kişilerde ciddi bir göz hastalığı olan glokoma yakalanma riskini artırabilir.
İngiliz Oftalmoloji Dergisi’nde (British Journal of Ophthalmology) yayımlanan geniş çaplı bir gözlemsel çalışma, HDL kolesterol seviyeleri yüksek olan bireylerin glokom riskinin daha fazla olduğunu ortaya koydu.
Öte yandan, genellikle zararlı olarak görülen “kötü” (LDL) kolesterolün ve trigliseritlerin daha yüksek seviyeleri, glokom riskinde azalmayla ilişkili bulundu. Bu bulgular, göz sağlığına dair mevcut kabulleri sorgulatırken, glokom riski taşıyan hastaların lipid yönetim stratejilerinin yeniden değerlendirilmesi gerekebileceğini gösteriyor.
Glokom geliştirme riskinin %10 daha fazla
Yeni çalışmada, İngiltere’deki 40 ila 69 yaş arasındaki 400.229 katılımcının verileri analiz edildi. Ortalama 14 yıl süren takip süresince 6.868 kişinin (%2) glokoma yakalandığı tespit edildi. Glokoma yakalanan kişilerin daha yaşlı, genellikle beyaz olmayan etnik kökenden olduğu, HDL seviyelerinin daha yüksek, LDL seviyelerinin ise daha düşük olduğu görüldü.
Araştırmacılar, HDL kolesterol seviyeleri yüksek olan bireylerin glokom geliştirme riskinin %10 daha fazla olduğunu belirledi. Her standart sapma artışı, glokom riskini %5 artırıyordu. Buna karşın, LDL kolesterol ve trigliserit seviyeleri yüksek olan bireylerde glokom riski sırasıyla %8 ve %14 daha düşük bulundu.
“Yüksek HDL seviyelerinin her zaman olumlu bir sonuçla ilişkili olmadığını gösteriyor”
Araştırmacılar, genetik yatkınlıkları da göz önünde bulundurarak bir poligenik risk skoru oluşturdu. Bu analiz, glokom gelişme riskinin genetik faktörlerden etkilendiğini gösterdi. Ancak LDL kolesterol, toplam kolesterol ve trigliseritler ile glokom arasında doğrudan bir genetik ilişki bulunamadı.
Çalışmanın gözlemsel bir araştırma olması nedeniyle doğrudan nedensellik ilişkisi kurulamasa da, elde edilen veriler mevcut kolesterol paradigmasını göz sağlığı açısından sorgulamaya açıyor. Araştırmacılar, bu sonuçların glokom riski taşıyan bireyler için lipid yönetimi stratejilerinin yeniden gözden geçirilmesini gerektirebileceğini belirtiyor.
“HDL kolesterol, son yetmiş yıldır ‘iyi kolesterol’ olarak bilinmektedir. Ancak bu çalışma, yüksek HDL seviyelerinin her zaman olumlu bir sonuçla ilişkili olmadığını göstermektedir” diyen araştırmacılar, mekanizmaların daha iyi anlaşılması için ileri çalışmalara ihtiyaç olduğunu vurguladı.
Araştırma, HDL ve LDL kolesterol ile glokom arasındaki ilişkiye dair yeni sorular ortaya atarken, lipid yönetiminin sadece kardiyovasküler sağlık açısından değil, göz sağlığı açısından da önemli olabileceğini gösteriyor.
Kaynak: https://bjo.bmj.com/content/early/2025/01/14/bjo-2024-326062
Makale: Associations between serum lipids and glaucoma: a cohort study of 400 229 UK Biobank participants
***
Murat Hoca, keşke antibakteriyel sabun ve jellerden de bahsetseymiş.
Bu konuya değinmeyince yazı eksik kalmış.
Apolipoprotein A1 yakın arkadaşımda yüksek. Babasını ve 5 erkek kardeşini kalp krizinden kaybetmiş. Kendisinin de bir by pass, iki stent ameliyatı var. Ama 9 senedir çok sağlıklı, zira sözümü dinledi şeker ve şekerlileri bıraktı va her gün düzenli yürüyerek kan şekerini yakıyor. Olay kolesterol değil, şekerde
Yazıma itiraz eden kardiyolog kalmadı
http://www.turkdevrimi.com/yazarlar/turgay-derya/kalp-krizi-ve-inmeye-sebep-olan-damar-kireclenmesi/1792/