Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Consumer Report tarafından yayınlanan bir raporda gebeler, fazla miktarda cıva bulunan ton balığı yememeleri konusunda uyarıldı.

Oysa tıbbi fetva kurumu FDA ve Çevre Koruma Örgütü EPA, kısa bir süre önce gebelere konserve “light ton” da dâhil düşük cıva olan deniz ürünlerini 8-12 ons (250-350 gram) miktarında her hafta yemeleri tavsiyesinde bulunmuştu.

Bu kuruluşlar “albacore tonu” ise haftada 6 ons ile sınırlandırıyor.

Consumer Report’ un FDA’ nın verilerini analizi, 125 pound (56 kilo) bir kadının EPA’ nın haftada en az 4 ons cıva tüketimi tavsiyesini geçebileceğini gösteriyor.

Konserve “light ton” ortalama olarak orkinostan daha az cıva ihtiva ediyor ama FDA verileri konserve ton örneklerinin yüzde 20’ sinde ortalama olarak iki misli cıva bulunuyor.

Consumer Report, çocuk ve genç kadınlar ile haftada 24 ons veya daha fazla balık yiyenlerin yüksek miktarda cıva bulunan “yellowfin” ve “big eye tuna” dan yapılan suşi yememeleri için uyarıyor.

Balıklardaki cıva nerden geliyor?

Son 20 senede Pasifik Okyanusu’nda cıva seviyeleri yüzde 30 arttı ve 2050’ ye kadar yüzde 50 daha artacağı tahmin ediliyor.

Cıva bulunan bitki ve küçük deniz hayvanları küçük balıklar tarafından yeniyor ve bunları yiyen büyük balıklarda cıva birikiyor.

Bu yüzden de cüsseli ve uzun yaşayan balıklarda sardalye, dil balığı gibi küçük balıklara göre daha fazla cıva bulunuyor.

6 onsluk somon porsiyonunda 4 mikrogram, aynı miktar albacore ton’ da 60 mikrogram ve aynı porsiyon kılıç balığında ise 170 mikrogram cıva var.

Deniz ürünleri besin deposu

Balık ve deniz ürünlerinde protein, omega-3, demir, D vitamini gibi pek çok besin ögesi var.

Metil-cıva bulunan bir deniz ürünü yendiğinde bunun yüzde 95’ den fazlası emiliyor, kana geçiyor ve girebildiği doku ve organlara geçiyor.

Fetüs, bebek ve çocuklarda cıvanın en önemli etkisi “beyin ve sinir sistemi gelişimini” bozmasıdır.

Ana rahminde cıvaya maruz kalan çocuklarda düşünme, hafıza, dikkat, konuşma, görme ve yürüme bozuklukları, his kaybı, kas zayıflığı ortaya çıkabilir.

Cıvanın farelerde yüksek dozlarda başta böbrek olmak üzere çeşitli organ kanserlerine yol açtığı gösterilmişse de cıvanın insanlarda kanser yaptığına dair bir veri yoktur.

Gelelim neticeye

BİR: Balık sağlıklı bir hayat için çok “olmazsa olmaz” gıdalardan biridir ama denizlerin ve tabiatın kirlenmesi birçok yiyecek gibi balıkları da sağlığımızı riske atan bir “tehdide” dönüştürdü.

İKİ: Bizde de hem balıkların hem diğer bütün yiyeceklerin sağlık riskleri bakımından “adam gibi” incelenmesi ve sonuçların halka açıklanması gerekiyor.

ÜÇ: Şimdi bu yazıyı okuyan gebeleri bir endişe saracaktır: Yediğimiz balıklarda cıva var mı, varsa ne kadar var, hangi balık daha güvenli, ne kadar yemeli?

DÖRT: Bizim de böyle “idarecilerimi gayrete getirecek güçlü ve dişli tüketici örgütlerine” ihtiyacımız var.

BEŞ: Sağlık bu, en kıymetli varlığımızdır, “hava cıva değildir”.

KAYNAK

http://www.consumerreports.org/cro/magazine/2014/10/can-eating-the-wrong-fish-put-you-at-higher-risk-for-mercury-exposure/index.htm

Siz de yorumunuzu paylaşın: