Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Danimarka’ da yapılan yeni bir araştırmada, sık antibiyotik kullananlarda tip 2 diyabet riskinin yüzde 50 fazla olduğu ortaya çıktı (1).

Devlete ait resmi kayıtlardan faydalanılarak 2000-2012 seneleri arasında diyabet teşhis edilen 170 bin kadar insandaki antibiyotik kullanım sıklığı ve antibiyotiklerin türleri, yaş ve cinsiyetleri uyumlu olan 1.300 bin kişilik kontrol grubuyla kıyaslandı.

Journal of Clinical Endocriniology & Metabolism’ de yayınlanan araştırma, 5 veya daha fazla herhangi bir antibiyotik kullanılmasının hiç veya 1 kere kullanılmasına göre diyabet riskini yüzde 53 artırdığını, dar spektrumlu ve bakterisit etkili antibiyotiklerin yarattığı riskin hafifçe daha fazla olduğunu gösteriyor.

Diyabet riski, 2-4 defa antibiyotik kullananlarda en az kullananlara nazaran ise yüzde 21 daha fazla.

Antibiyotiklerin kümülatif yükü arttıkça risk de yükseliyor ve tip 2 diyabetlilerde artmış antibiyotik kullanımı diyabet teşhisinden 15 sene öncesine kadar gidiyor.

Bu bir sebep-sonuç ilişkisini (causation) esas alan bir araştırma olmadığı için, antibiyotiklerin diyabete yol açtığı söylenemez, sadece bir birliktelikten (association) söz edilebilir.

Diyabet gelişenlerde enfeksiyon riski yüksek olduğu için bunlarda antibiyotiklere daha çok ihtiyaç duyuluyor veya tekrarlayan enfeksiyonlar diyabet oluşumunu kolaylaştırıyor da olabilir.

Antibiyotikler nasıl diyabete yol açabilir?

Bu araştırma antibiyotik kullanımı ile diyabet riskinin neden arttığına bir açıklama getirmiyor ama bu ilişkinin antibiyotiklerin bağırsak bakterileri (mikrobiyota) üzerine olan etkilerinden kaynaklanması kuvvetle muhtemeldir.

Obezite, diyabet, damar sertliği, kanser, alerji başta olmak üzere pek çok hastalığın kökeninde bağırsaklardaki sağlıklı mikrop dengesinin bozulması yatıyor.

Bu teoriye göre antibiyotiklerin de diyabet riskini bu mekanizma ile artırdığı düşünülebilir ama bir grup bakterilerin ölümüne yol açarak mikrobiyotayı sağlıklı hale getiren bir grup antibiyotiğin de diyabet önleyici olarak kullanılabilir.

Çünkü daha önce bir grup bağırsak bakterisinin glukoz metabolizmasını bozduğu daha önce gösterilmişti.

Gelelim neticeye

Antibiyotik kullanımının birçok riski var ve özellikle hatırlanması gereken husus da bu ilaçların çoğu zaman gereksiz yere kullanılıyor olmasıdır.

Hem insanların doktora danışmadan antibiyotik almaması hem de doktorların antibiyotik yazarken çok iyi düşünmeleri gerekiyor.

Ancak dikkat!

Diyabeti ve öncüsü obeziteyi sadece antibiyotiklere bağlamak ya aptallık ya da sahtekârlıktır ki ikisi de birbirinden vahim durumlardır.

Her iki hastalığın bir numaralı sebebi “sağlıksız hazır gıdalar ve sağlıksız beslenme” dir ve bu yanlışa çözüm bulmadan başka sebepler aramaya kalkışmak “cambaza bak oyunu” dur.

Kaynak:

1. http://press.endocrine.org/doi/abs/10.1210/jc.2015-2696

Siz de yorumunuzu paylaşın: