Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Yapılan çalışmada ikiden fazla ilaç içeren, ilaç kombinasyonlarının bulunması için yeni bir yöntem geliştirildi. 

Doç. Dr. Murat Çokol tarafından yürütülen yeni antibiyotik kombinasyonları çalışması Harvard Üniversitesi Sistem Farmakolojisi Laboratuvarı’nda tamamlandı. Çalışmada Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Moleküler Biyoloji, Genetik ve Biyomühendislik Programı 2016 Lisans mezunu, Brandeis Üniversitesi Biyoteknoloji Master Programı öğrencisi Ece Bıçak ile Endüstri Mühendisliği doktora öğrencisi Nurdan Kuru da yer alıyor.

Analitik geometri ve farmakoloji prensiplerini kullanan bu yöntem ile, tüberküloz tedavisi için kullanılabilecek iki, üç ve dört ilaç içeren sinerjistik ilaç kombinasyonları tespit edildi. Yalnız başına kullanımdaki etkisi daha önceden bilinen bu antibiyotiklerin, tedavi amaçlı beraber kullanılması ilk kez bu çalışmada öneriliyor.

Tüberküloz, kanser ve AIDS gibi birçok hastalığın tedavisi için ikiden fazla ilaç aynı anda kullanılıyor. Bu çalışma, ikiden fazla ilaç içeren kombinasyonların (çoklu-ilaç kombinasyonları) sinerjisinin çok düşük maliyetle taranmasına imkan tanımakta ve bu sayede çoklu-ilaç kombinasyonlarının tıpta daha yaygın kullanılmasına olanak sağlıyor. Geliştirilen yöntem sayesinde örnek verilecek olursa, beş ilacın bir arada kullanılmasıyla oluşturulmak istenen bir kombinasyonun sinerjisinin testi, geleneksel yöntemlerle yapılacak olan bir araştırmaya kıyasla binde birinden daha düşük maliyetlerle yapılabiliyor.

Murat Çokol konu ile ilgili şu açıklamada bulundu: “Şu anda bilinen antibiyotiklerin çoklu sinerjistik kombinasyonlarda beraber kullanılması antibiyotik direnci için elimizdeki en iyi kozlardan biri. Fakat mümkün olan kombinasyonlar astronomik sayılarda, örneğin, sadece 20 ilacın 15 binden fazla mümkün olan 5’li kombinasyonu var. Geliştirdiğimiz yöntem bu yüksek sayıdaki kombinasyonların tedavi için en yararlı olanlarının bulunmasına imkan sağlıyor.”

Doç. Dr. Murat Çokol tarafından başlatılan proje ekim ayında Science Advances dergisinde yayımlandı. 

Kaynak: http://www.haberturk.com/tuberkuloz-tedavisinde-yeni-kesif-1711923

***

EK 1 (15.7.2024): Bedaquilinin (Sirturo) çoklu ilaca dirençli akciğer tüberkülozunun tedavisi için hızlandırılmış onay statüsü almasından on yıldan fazla bir süre sonra, FDA ilaca geleneksel onay verdi.

Bedaquilin, en az 15 kg ağırlığındaki ve en az rifampin ve izoniazide dirençli Mycobacterium tuberculosis’in sebep olduğu akciğer tüberkülozu olan yetişkinler ve 5 yaş ve üzeri çocuklar için kombinasyon rejiminin bir parçası olarak endikedir.

Kaynak: https://www.medscape.com/viewarticle/bedaquiline-receives-full-fda-approval-pulmonary-mdr-tb-2024a1000cty

***