Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Çocuk İmmünoloji-Allerji Mütehassısı Prof. Dr. Alişan Yıldıran‘ ın yazısı:

COVID19’daki risk faktörleri hakkındaki yazınız gayet aydınlatıcı, fakat bir mefhum kargaşası var;
‘Yüksek virüs yüküne maruz kalma ihtimalleri fazla olanlar (doktor, hemşire ve diğer hastane çalışanları, bilhassa da yoğun bakım ekibi)’ cümlesinde olduğu gibi.

Virüsler çoğalabilmek için daima konak hücrelerine ihtiyaç duyarlar.

Replikasyonu başarabilmeleri ve başka bir konak bulabilmeleri için belirli bir mikdarda çoğalmaları gerekir.

Konağın immün sisteminin gücü ve etkinliği burada esas belirleyicidir.

Virüs yükü (Viral load, viral burden veya viral titer) (1), kan, idrar, balgam gibi vücud sıvılarında ölçülebilen virüs mikdarına denir, mesela hbs pozitif hepatit B taşıyıcısı denilen kişilerin, HBV DNA’sı yani viral yükü negatif ise bulaşdırsa bile hasta etmesi çok düşük ihtimaldir(2, 3).

Viral doz (1) ise ortamda zaman ile bağıntılı olarak bulunan canlı virüs partikülü sayısı olup, zaman faktörü ile hızla azalmaya mütemayildir (4).

Bilimsel jargonda en sık yapılan hatalardan biri de mefhum ve mefhum-u muhalif tarifinin (conceptual definition) yapılmamasıdır.

Hemen güncel bir örnek; kovid testi pozitif çıkdı! Fakirin kanaatine göre televizyona çıkıp, bu şekilde konuşan birisi muhtemelen viroloji ve immünolojiden pek anlamıyordur. Hangi test, özgüllük ve hassasiyeti ne kadar, testin ve üreticisinin güvenilirliği ne kadar, testi uygulayan kim, güvenilirliği ne kadar, testin miadı dolmuş mu, test neyi ölçüyor? Testi pozitif çıkan kişinin şu anda ve en az onbeş gün süre ile herhangi bir solunum yolu şikayeti olmuş mu? Olmuşsa kaç gün sürmüş? Bunları bilmeden yani conceptual definition yapmadan maalesef ülkemizde olduğu gibi bilimsel yorum ve buna istinaden makale üretmek kabil olamamakdadır.
Yabancı misafirlerle birlikde nüfusu 90 milyonu bulan bir ülkede birkaç yüzbin test pozitif demek (yani yüzbinde bir iki civarında), her ayın kendi grafiğini üretmeden, pozitif testleri toplayarak ifade etmek epidemioloji açısından sadece sekonder kazanç sağlamak maksadını güdüyor olabilir.

(1) https://en.wikipedia.org/wiki/Viral_load
(2) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6210948/
(3) DOI: 10.1093/cid/ciq247
(4) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3311988/

Siz de yorumunuzu paylaşın: