HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
KOVİD AŞISI SABAH YAPILMALI, AŞILANANLAR GECE İYİ UYUMALI
Dikkat: Yazının sonunda ek var!
***
Aşı yapılan günün gecesi iyi uyumanın ve aşının sabah saatlerinde yapılmasının aşıların etkinliklerini artırabileceğini gösteren çok sayıda çalışma var.
Grip aşısı yapıldıktan 10 gün sonra IgG sınıfı antikor seviyeleri birbiri ardına 4 gece sadece 4 saat uyumalarına müsaade edilenlerde bu tür uyku eksiklikleri olmayan bireylerde ölçülenlerin yarısından daha az bulundu.
Uyku süresi ile hepatit B aşısına antikor cevabı azalması arasında da benzer bir münasebet olduğu tespit edildi.
Uyku sadece antikor cevabını değil hücresel bağışıklığı da etkileyebilir.
Uyanıklıkla karşılaştırıldığında, hepatit A’ya karşı aşılamanın ardından gece uykusu, bağışıklık cevabında önemli rolü olan virüse özgü yardımcı T hücrelerin nispi oranını ikiye katladı.
İlginç bir şekilde, ilk aşılamadan sonraki gece uyuyan kişilerde, 0-8. haftalarda interferon-γ (IFN- γ) -pozitif bağışıklık hücrelerinin fraksiyonundaki artış, o gece uyanık kalanlara göre önemli ölçüde daha belirgindi.
IFN- γ, virüs çoğalmasını doğrudan baskılar ve virüsleri ortadan kaldırmayı sağlayan immün tepkileri aktive eder.
2009 H1N1 influenza virüsüne karşı aşılamadan sonra gece uykusuzluğun erkeklerde H1N1’e özgü antikorların erken faz üretimini azalttığı ancak kadınlarda azaltmadığı bulundu.
Gece uykusunun, interlökin-12 üreten monositlerin sayısını artırdığı ve aynı zamanda interlökin-10 üreten monositlerin sayısını azalttığı gösterilmiştir.
Bu veriler, aşılama sırasında uyku süresinin uzatılmasının konakçının bağışıklık tepkilerini artırabileceğini ortaya koymasına rağmen, uyku kalitesinin ve orta ila şiddetli obstrüktif uyku apnesinin virüslere karşı aşılamaya karşı antikor tepkileri ile ilişkisini gösteren hiçbir delil yoktur.
Uyku eksikliğine bağlı olarak azalan antikor üretiminin aşı etkinliğini etkileyip etkileyemeyeceği belli değildir.
Hepatit A’ya karşı aşılamadan sonraki gece uyumayan sağlıklı genç yetişkinlerde bireylerin küçük bir alt örneği 20. haftada klinik olarak önemli antikor düzeyine ulaşamadı.
Çoğu sağlıklı insan için, aşılamadan sonraki gece uyku kaybı, aşının etkinliği açısından önemsiz bir endişe kaynağı olabilirse de bağışıklığı baskılanmış olan kişilerde aşıdan sonraki gece uyku süresinin uzatılması aşılara cevabı artırabilir.
Bağışıklık sisteminin sirkadiyen ritminden dolayı aşının yapıldığı zaman da önemli olabilir.
Mesela hepatit A ve grip aşılarının erkelere öğleden sonra yerine sabah yapılması 4 hafta sonraki antikor seviyesini 2 misli artırmıştır.
Gelelim neticeye
Mutasyon gösteren varyantların tüm dünyaya yayıldığı ve aşıların bunlara karşı yeteri kadar etkili olamadıkları da dikkate alındığında KOVİD aşılarının bilhassa bağışıklığı baskılanmış kişilere sabah yapılması ve aşılananların o gece iyi uyumalarının sağlanması daha yüksek antikor seviyeleri sağlayabilir, aşıların koruyuculuğu artabilir.
Kaynak: https://www.thelancet.com/journals/lanres/article/PIIS2213-2600(21)00126-0/fulltext
***
EK 1 (16.3.2021): Grip aşısına antikor cevabı ile uyku süresi arasında bir münasebet var. Aşı yapılamadan önceki gece iyi bir uyku aşının etkinliğini artırabilir. Kaynak: https://link.springer.com/article/10.1007/s12529-020-09879-4
***
EK 2 (22.12.2021): Öğleden sonra yapılan Kovid aşıları sabah yapılana göre daha yüksek antikor cevabı sağlıyor.
Kaynak: https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/07487304211059315
***
EK 3 (5.6.2022): Bağışıklık sisteminin de iç saati (sirkadiyen ritim) var: Kovid aşısının sabahları yapılması daha iyi bir antikor ve hücresel bağışıklık tepkisi sağlıyor.
Kaynak: https://www.science.org/doi/10.1126/sciimmunol.abm2465
Makale adı: The circadian immune system
***
EK 4 (17.7.2022): Sabah yapılan aşılar öğleden sonra ve akşam yapılan aşılara göre daha iyi cevap sağlıyor.
Kaynak: https://www.science.org/doi/10.1126/sciimmunol.abm2465
Makale adı: The circadian immune system
***
EK 5 (13.3.2023):
- Insufficient sleep (<6 hours/night) around vaccination reduces the antibody response
- The reduction is similar to the waning of COVID-19 vaccine antibodies over 2 months
- The association seems robust in men, but more data are needed in women
- Optimizing sleep duration around the time of vaccination may boost antibody response
Kaynak: https://www.cell.com/current-biology/fulltext/S0960-9822(23)00156-2
Makale: A meta-analysis of the associations between insufficient sleep duration and antibody response to vaccination
***
EK 6 (16.5.2023): People under 20 or over 50 reaped the biggest extra benefit from SARS-CoV-2 vaccinations administered between late morning and early afternoon
Kaynak: https://www.nature.com/articles/d41586-023-01463-6
Makale: Timing matters for COVID vaccine effectiveness
***
En güçlü aşı D VİTAMİNİDİR!
Her türlü virüse ve her türlü virüs mutasyonuna karşı, her türlü influenza A ve B virüsüne karşı, mikoplazmalara vs. karşı, küflere karşı insan bedenini güçlendirir.
Tüm Ocak 2020 Covid-19 dikenleri ile, tüm Ocak 2021 Covid-19 virüsü dikenlerini ayırt etmez.
T lenfonsitlerini güçlendirir.
Akciğer, mide barsak epitel hücrelerine mekanik olarak virüslerin girmesini engeller.
İki Özelliği de caba:
1. Sudan ucuzdur!
2. Günün her saatinde yapılması aynı derecede etkilidir. Gece gündüz hikayesinden etkilenmez çünkü.
Sen aşı oldunmu hocam