HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
KIYAMETE KADAR KOVİD İLE YAŞAYACAĞIZ
Dünya Sağlık Örgütü’nün salgın hastalıklar ve virüslerle ilgili Tanı, Sınıflandırma ve Değerlendirme Bölüm Başkanlığı görevini uzun yıllar psikiyatri mütehassısı Prof. Dr. Bedirhan Üstün yürütmüş.
Dünyada mikrobiyolog, virolog, epidemiyolog sıkıntısı mı var yoksa virüslerin davranışlarını anlarsa en iyi bir psikiyatr mı anlar diye düşünürken yazının devamında ikinci ihtimali destekleyen sözlerini okudum: “Buna bukalemun, bin bir surat diyoruz ya, bu virüsün huyu, suyu bu savaşma tarzı da bu.”
BİR: “Kıyamete kadar Kovid ile yaşayacağız”.
Keşke kıyametin tarihini de verseymiş.
İKİ: “Evet, her sene aşı olacağız. Nasıl grip aşısı oluyorsak, bunu da olacağız.“
İyi de ben bugüne kadar hiç grip aşısı olmadım. Kendisi kaç defa aşı oldu merak ettim. Dünyada en çok grip aşısı yapılan ve grip ölümlerinin en fazla olduğu ülkenin USA olduğunu da hatırlatırım.
ÜÇ: “Nasıl eskiden grip virüsüyle baş etmek için grip aşısı oluyorduk, onun da koruyuculuğu yüzde 70’ti. Üç kişiden ikisini koruyordu”.
Altta yatan hastalığı bulunmayan tamamen sağlıklı kişilerdeki NNV (number needed to vaccinate) değeri 71’ dir. Bu, 71 sağlıklı insan aşılanırsa sadece biri gribe yakalanmaktan kurtulacak demektir. https://www.cochrane.org/CD001269/ARI_vaccines-prevent-influenza-healthy-adults
Nispi ve mutlak risk azalmasının ne demek olduğunu da şu yazımdan okuyabilirsiniz: https://ahmetrasimkucukusta.com/2019/10/20/yazilar/tip-yazilari/grip-tip-yazilari-yazilar/grip-asilarinin-koruyuculuklari-yok-denecek-kadar-az/
DÖRT: “Aşılamada aranın açılması kötü, en kısa sürede bütün insanları aşılayacaksın.”
Çok iyi bir tavsiye de bütün insanlara yetecek aşının kaynağı neresi acaba?
“Benzin var da biz mi içtik” diyen Demirel’ i rahmetle hatırladım.
BEŞ: “Bence burada toplumsal bir yasa çıkartmak lazım. ‘Bu tür pandemi durumlarında aşı olmak zorunlu olur, kimse karşı duramaz’ diye.”
“Tüm dünyaya yapılacak aşılar asla şirketlere bırakılmamalıdır, pandemi aşıları ticari olamaz” da diyebilseydi, sözlerinin kıymeti olurdu.
Gelelim neticeye
BİR: Virüsün bile huyunu suyunu bilen bir psikiyatri uzmanından insanların halet-i ruhiyesine iyi gelecek bir şeyler söylemesini, moralden, maneviyattan, motivasyondan bahsetmesini, ruh sağlığının salgındaki önemine dikkat çekmesini ve tavsiyelerini beklerdim. Memlekette korkutma uzmanı eksikliği yok, Allah’a şükür!
İKİ: Salgın hastalıklar ve virüslerle ilgili Tanı, Sınıflandırma ve Değerlendirme Bölüm Başkanlığı’ nı bir psikiyatriste emanet eden DSÖ’ nün insanların ruhsal durumlarını ilgilendiren bölümlerinin başında hangi uzmanlar var merak ettim.
ÜÇ: İyi niyetle de olsa toplumu abartılı ve yanlış bilgilendirmenin, tehdit ve korkutmanın geri tepen bir silah olabileceğini, esas meselenin toplumun tam ve doğru bilgilendirilmesi olduğunu, izah ve ikna mekanizmalarının çalıştırılması gerektiğini söylemek de bana düşüyor. Ne tuhaf!
DÖRT: “Feci bir ahlâki çöküşün eşiğindeyiz” diyen Dünya Sağlık Teşkilatı Başkanı Ghebreyesus bu sözlerinin ilham kaynağı sizce neresidir?
***
Milliyet’ te Tunca Bengin‘ in “Kıyamete kadar Kovid ile yaşayacağız” başlıklı yazısı:
Pandemi günlüğünde birkaç ülke dışında dünya genelinde olduğu gibi bizde de tablo çok vahim. Yani bir yılı aşkın sürede artık virüsü tanıdık, müdahalede deneyimlendik, aşı da geldi derken maalesef en kötü noktadayız. Kovid haritasında ülkenin her köşesi kıpkırmızı, günlük vaka ve ölüm sayıları tam anlamıyla pik yapmış durumda. Dolayısıyla, sağlık altyapısı da alarm verir halde. O nedenle, eskilerde yapılan hataları, yanlışları konuşup tartışmak yerine, onlardan ders çıkarmamız gerekiyor.
Tabii öncelikle de virüse karşı en etkin mücadele yöntemi olan aşılama konusunda. Çünkü bir yandan yoğun bir aşılama faaliyeti devam ederken, diğer yandan aşı karşıtları ya da kaçakları toplum sağlığının risk katsayısını körüklüyor. Dahası, evde tedavi gören bazı hastaların filyasyon ekipleri tarafından kendilerine verilen birtakım ilaçları kullanmadıkları için klinik seyrin kötüleşme durumu da söz konusu. Israrla yinelenen maske, mesafe, hijyen uyarılarının ne kadar ciddiye, daha doğrusu eşit derecede ciddiye alındığı da ortada.
Hem de topyekûn bir mücadele gerçeği ve virüsün artık SARS örneğinde olduğu gibi kendi kendini yok etme beklentisinin anlamsız olduğunun bilinmesine rağmen. Yani gerçek şu: Bu virüsle yaşamaya mecburuz. Niyesini Dünya Sağlık Örgütü’nde uzun yıllar salgın hastalıklar ve virüslerle ilgili Tanı, Sınıflandırma ve Değerlendirme Bölüm Başkanlığı görevini yürüten Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bedirhan Üstün anlatıyor:
“SARS virüsünde şanslıydık, o onu yaptı ama şimdi imkânı yok, artık o durum çoktan geçti. Virüs başından kendini sekize böldü. O sekizin birden aynı mutasyonu gösterip aynı şekilde kendi kendini imha etmesi gerekecekti artık imkânı yok, o olasılık bitti. Diyelim ki Çin varyantı yok olsa Brezilya varyantı çıkacak, Brezilya varyantı yok olsa Güney Afrika ya da İngiliz varyantı çıkacak. Bu sekiz ana varyanttan beşi kendini iptal etse ya da onlar yok olsa diğer kalan üçü tekrar tekrar dünyayı sarabilir. Ve onlar tekrar mutasyonla başka şeyler olabilir. Buna bukalemun, bin bir surat diyoruz ya, bu virüsün huyu, suyu bu savaşma tarzı da bu. Artık dünya hiçbir zaman eskisi gibi olmayacak.”
Sekiz ana varyanta bölünme virüsler için bir genelleme mi?
“Hayır, burada öyle oldu. Genomunun sekiz değişik ana bölgesi var oralardan birtakım varyantlar çıktı başlangıçta. Dolayısıyla, bunun SARS gibi olmayacağı belliydi. Artık onu unutun, bu virüs kendi kendini imha etmeyecek. Bu gerçekleri kabul edelim, bu virüs hayatımızın bir parçası olarak yaşayacak. Biz de bununla birlikte yaşamayı öğreneceğiz. İki üç olsaydı daha iyiydi ama sekiz tane yerinden kırılıverdi. Sekiz değişik türe büründü. Her sayfadan da binlerce alt türü gelişti. Ve sekiz ana varyant da duruyor.”
Bu her sene aşı olacağız anlamına mı geliyor?
“Evet, her sene aşı olacağız. Nasıl grip aşısı oluyorsak, bunu da olacağız. Güney yarımkürede de olan mutasyonlar gelecek ve kuzey yarımkürede yayılacak diye öngörüp, yapacağız gripte olduğu gibi. Yani bu bitmeyecek. Kıyamete kadar dünyada Kovid olacak. Kıyamet Kovid’den olmazsa bile kıyamet ne zaman olursa o güne kadar Kovid olacak. Artık bunun dünya yüzünden silinmesinin imkânı yok. Nasıl eskiden grip virüsüyle baş etmek için grip aşısı oluyorduk, onun da koruyuculuğu yüzde 70’ti. Üç kişiden ikisini koruyordu, aynı şey geçerli. Ama ne olacak? Yoğun bakımlar dolmayacak, herkes daha hijyenik davranacak, yeni normal dediğin duruma döneceksin. Mesela HES denilen uygulama iyi ama daha iyileri olacak ve sürekli de kontrol edilmesi gerekiyor. Çünkü şu an HES’le yalan söylenebiliyor, onun ortadan kalkması lazım. Ve aşı olmayanlar başta kendilerini ama diğer toplumu de riske edecekler. Olmayanlar daha fazla hasta olacak ve yavaş yavaş elenecekler.”
Şu anki mevcut her aşının aşı olmamaktan iyi olduğunu, ancak sonuç açısından aşılamanın da hızla tamamlanması gerektiğini belirten Üstün, devam ediyor:
“Bu işin belini kıracaksan, böyle hafif hafif, az az aşılama olmuyor. Virüse karşı gerilla savaşıyla savaşılmaz, topyekûn savaş lazım. Aşılamada aranın açılması kötü, en kısa sürede bütün insanları aşılayacaksın. Türkiye haritasında şimdi her yer kırmızı ama her yer eşit değil. Aşılama özellikle en yoğun olduğu yerlere odaklanmalı. Mesela bu tabloda bence İstanbul’da herkesi aşılamak çok daha önemli. Aşılama istasyonları kuracaksın, yaşlı genç ayırımına bakmaksızın yüzde yüz aşı yapacaksın. İstanbul’a geliş gidişi de yasakla ya da aşılanmış olmaya bağla, yani aşı belgesi iste; al sana önlem.”
Aşı yaptırmayanlar da var ama?
“Bence burada toplumsal bir yasa çıkartmak lazım. ‘Bu tür pandemi durumlarında aşı olmak zorunlu olur, kimse karşı duramaz’ diye. Nasıl sokağa çıkana, maske takmayana ceza veriyorsun, aşı olmayana niye ceza vermeyesin? Şu anda dünyanın her yerinde aşı olma konusunda insanları zorlamaya çalışıyorlar. Ayrıca, mesela şu anda çocuk felci, kızamık aşısı zorunlu. Evet, onu yaptırmayan insanlar da var ama onlar azınlık ve bence kötü örnekler. Burada ise ‘Ben aşı olmayacağım, millet ölürse ölsün’ mantığı olmaz…”
Kaynak: https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/tunca-bengin/kiyamete-kadar-kovid-ile-yasayacagiz-6487789
Virüsler psikiyatrsitlere emanet edilmiş. Vah benim köse sakalım vaaaah!
Bu gazeteci arkadaşın bu psikiyatrist ile bağlantısını merak etdim, konuyu virolog veya epidemiyologlara soracağına neden tekrar ona soruyor acaba?
https://ahmetrasimkucukusta.com/2020/12/26/etibba-diyor-ki/virusun-sisnsiligi-azarsa-korkmak-lazim/
DSÖ’ nün salgın hastalıklar ve virüslerle ilgili Tanı, Sınıflandırma ve Değerlendirme Bölüm Başkanı ve relatif risk azalmasının ne demek olduğundan bihaber. Çok yazık. İnşallah gazeteciyle dalga geçmiştir veya gazeteci böyle anlamıştır.
Sayın profesör grip aşısı yüzde 70 koruyucu yani üç kişiden ikisini koruyor diyor. Bu kişi ya hesap kitap bilmiyor ya dayak yememiş, bizim ellerde böyle derler.
İnsanın ve toplumun ruh hali hakkında tek kelime etmeyen bir psikiyatrist. Çok şükür, pandemi sayesinde bunları da gördük.
Cihat Dinçoğlu
@dincoglu_cihat
·
22d
@drahmetrasim
adlı kişiye yanıt olarak
Ülkede psikytrismi var ki hocam?devlet hastanelerine bkom bkalım bi hepsi reçetye sadece antidepresan yazmakla mesgul baska bişey yokk.
yasar
@penacan2018
·
5s
@drahmetrasim
adlı kişiye yanıt olarak
Kardeşim covid pozitif. Ben test yaptırmadım ama hafif semptomlarım var. Üşüme, terleme gibi. İştahım da pek yok. Bol sıvı, evsel vitaminler,alıp ev işlerime devam ediyorum. Yaş 58. İlk dozum var. Sanırım covidim..
Maminka
@Maminka96102093
·
1 sa
@drahmetrasim
adlı kişiye yanıt olarak
Millet olarak tek tanıdığımız psikiyatr gülseren budayıcıoğlu, onunda en ağır intihara sürükleyesi hikayelerini hergün tvye veriyolar, milletçe kafayı yediğimiz yetmedi dibini de sıyıralım istiyolar
Mi Ne
@purestnature
·
8s
@drahmetrasim
adlı kişiye yanıt olarak
Doktorlar bile tam bilgiye sahip değilken psikologlar virüse karşı rahatalatabilir mi, hocam? Bence bunu sadece sağlıklı beslenmenin etkisini hayatında görenler yapabilir. Ama tabi dr değiliz diye kale alınmıyoruz. 🙂
ömür
@omur_06900_omur
·
6s
@drahmetrasim
adlı kişiye yanıt olarak
Ruh sagligimi bozuyolar anca sürekli korku korku paranoyak olduk ev icindeyiz zaten morel veren bi Allahin kulu yok
Edafırat
@edaf_rat
·
4s
@drahmetrasim
ve
@CemilCan5834
adlı kullanıcılara yanıt olarak
Hocam ben çıkmazdayım mesela delirmek üzereyim
Uyku düzenim bozuldu sürekli kabus görüyorum
Evladımı ve kendimi korumak için dik durmaya çalışıyorum
İşkenceden yoruldum artık
Sadik Can Ipek
@SadikCanIpek
·
5s
@drahmetrasim
adlı kişiye yanıt olarak
Psikiyatristlerden çok şey bekliyosunuz bence muhterem Hocam. Covid-19’un huyunu suyunu bilen psikiyatrist var mıdır ki memlekette? Hafif üzgün yüz
Kazım
@kazmpugur
·
1 sa
@drahmetrasim
adlı kişiye yanıt olarak
Öcü de dendiğinde korkan çocuklar gibi oldu toplum.
ercan
@ercanozatak
·
10s
@drahmetrasim
adlı kişiye yanıt olarak
O zaman trend topic olmaz hocam. Bizim için olmazsa olmazlardan yani.
Mzyyn
@Mzeyyen16372897
·
8s
@drahmetrasim
adlı kişiye yanıt olarak
Yangından mal kaçırıyorlar
Türkiye BayrağıKAHRAMANAzerbaycan Bayrağı Niyetimiz Rızayı ilahiye
@FARAT24
·
8s
@drahmetrasim
adlı kişiye yanıt olarak
Hocam gelinim coronadan sonra hertarafım ağrıyor diyiyor doktorlara gidiyor tetkik tahlil hiç birşeyi çıkmıyor ve bunun psikolojik olduğunu düşünüyoruz ve bu şekilde olan çok insan var
Mahir
@Mahir45245434
·
9s
@drahmetrasim
adlı kişiye yanıt olarak
abd’li bir psikiyatrist bu korkutmanın sonucu insanların psikoza girdiğini (delusional psychosis) anlatmış işte teşhisi koymuş hocam :
ALİ DEĞER
@ALDEER3
·
9s
@drahmetrasim
adlı kişiye yanıt olarak
Bizim bazı tıp adamlarımız korku popaliyor korku popalayacagina virüsün aşısını bulda hizmet et ülkene başkalarının ağzıyla konuşmak doğru degil