HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
KOLON KANSERİ ÇOK ERKEN YAŞLARDA GÖRÜLMEYE BAŞLADI
Bazı E. coli suşları tarafından üretilen “kolibaktin” adlı bakteriyel bir toksinin, bağırsak DNA’sını değiştirerek kolon kanserini tetikleyebileceği ortaya çıktı.
Bu toksin, özellikle 40 yaşından önce kolon kanseri teşhisi konan hastalarda daha yaygın olarak bulundu.
Nature dergisinde yayımlanan çalışmada, 11 ülkeden 981 kolon kanseri genomu analiz edildi.
Kolibaktin’ e maruz kalma ile ilişkili DNA mutasyonlarının, 40 yaşından önce kolon kanseri teşhisi konan kişilerde, daha ileri yaşlarda teşhis konanlara kıyasla 3,3 kat daha yaygın olduğu bulundu.
Araştırmacılar, kolibaktin maruziyetinin çocukluk döneminde, özellikle 10 yaşından önce meydana geldiğini ve bu durumun bireylerin kolon kanserine yakalanma yaşını onlarca yıl öne çekebileceğini belirtti.
Bu bulgular, çocukluk döneminde kolibaktin üreten E. coli suşlarına maruz kalmanın, genç yetişkinlerde kolon kanseri riskini artırabileceğini göstermekle beraber, bu ilişkinin kesin sebep-sonuç bağlantısını kurmak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Ayrıca, obezite, sağlıksız beslenme ve fiziksel hareketsizlik gibi hayat tarzı faktörleri de erken yaşta kolon kanseri riskini artıran diğer etkenler arasında yer alır. Bundan dolayı, erken teşhis ve önleme stratejileri geliştirmek için daha fazla araştırma yapılması gerektiği vurgulanmaktadır.
Daha önce de kolibaktin ile ilişkili mutasyonların tüm kolorektal kanser vakalarının yaklaşık %10 ila %15’inde bulunduğu gösterilmişti. Ancak bu yeni çalışma, bu mutasyonların özellikle erken başlangıçlı vakalarda önemli ölçüde daha yaygın olduğunu gösteren ilk çalışmadır.
Son 20 yılda, 50 yaş altı yetişkinlerde kolorektal kanser ensidansı her on yılda yaklaşık iki katına çıktı. Mevcut eğilimler devam ederse, kolorektal kanserin 2030 yılına kadar genç yetişkinlerde kanserle ilişkili ölümlerin önde gelen nedeni olması bekleniyor.
Kolibaktin, bazı Escherichia coli (E. coli) bakterileri tarafından üretilen ve DNA’ya zarar verebilen bir toksindir. Bu toksin, özellikle “pks adacığı” (polyketide synthase gen kümesi) taşıyan E. coli suşları tarafından üretilir.
Kolibaktini artıran veya bu toksine maruz kalmayı kolaylaştıran başlıca sebepler şunlar olabilir:
1. Mikrobiyota dengesizliği (Disbiyozis)
Sağlıksız bir bağırsak mikrobiyotası, kolibaktin üreten E. coli gibi patojenik türlerin çoğalmasına yol açabilir.
Özellikle antibiyotik kullanımı sonrası faydalı bakterilerin azalması, bu tür E. coli suşlarına avantaj sağlayabilir.
2. Kötü beslenme alışkanlıkları
Tohum yağları gibi zararlı yağlar, düşük lifli, işlenmiş gıdalardan zengin diyetler, E. coli dahil olmak üzere zararlı bakterilerin çoğalmasını teşvik eder.
Lif bakımından zengin gıdalar (sebzeler, tam tahıllar) yararlı bakteri türlerini destekleyerek kolibaktin riskini azaltabilir.
3. Gereksiz antibiyotik kullanımı
Sık ve bilinçsiz antibiyotik kullanımı, bağırsak florasını bozarak kolibaktin üreten bakterilerin aşırı çoğalmasına yol açabilir.
4. Erken yaşta bağırsak mikrobiyotasını bozan etkenler
Doğum şekli (sezaryen vs. normal doğum), bebeklikte antibiyotik kullanımı, anne sütü alımı gibi faktörler, bağırsak mikrobiyotasının ilk gelişimini etkiler.
Erken yaşta kolibaktin üreten E. coli ile temas bu toksine erken maruz kalma riski yaratabilir.
5. Hijyen ve çevresel ekenler
Kontamine su veya yiyecekler yoluyla kolibaktin üreten E. coli ile temas artabilir.
Kötü hijyen şartları veya yeterince temizlenmemiş hayvansal ürünler risk faktörü olabilir.
6. Genetik hassasiyet
Her bireyin bağırsak ortamı farklıdır; bazı insanlar kolibaktin etkilerine karşı daha savunmasız olabilir (örneğin DNA onarım mekanizmalarındaki genetik farklılıklar).
Gelelim neticeye
Kolon kanserleri de diğer kanserlerin büyük çoğunluğu da başta beslenme olmak üzere hayat tarzındaki yanlışlardan kaynaklanır.
Kanserleri erken teşhis için sarf edilen çabaların, zamanın ve harcamaların kanserlerin önlenmesine ayrılmaması çok düşündürücü değil mi?
Makale: Geographic and age variations in mutational processes in colorectal cancer
Kaynak: https://www.nature.com/articles/s41586-025-09025-8
Araştırmanın medyada haberleri:
***
