“Kovid ölüm oranları tamamen yoksulluk ve beslenmeyle ilgili” başlıklı yazıda, salgının ilk aylarından beri defalarca yazdığım hususlara dikkat çekiliyor. Makalenin bir gazeteci tarafından kaleme alınmış olmasına hiç şaşırmadım. Bilim dünyası hâlâ beslenme sözünü ağzına alanlara hakaretler yağdırmakla meşgul.

Ağır vaka ve ölümler artmadan vaka sayısının artması iyiye alamettir. Zerk yoluyla uygulanan aşılar ancak bağışıklığı zayıflamış olan risk grubundakilere fayda sağlayabilir, bulaşmayı önlemez. Hastalık geçirenleri dünyanın en iyi Kovid aşısı yaptıranlar olarak görüyorum; bunlar varyantlara karşı da korunacaklardır.

Tüm dünyayı ilgilendiren bir pandemide, salgınla ilgili tüm kararların siyaset ve ticaretten uzak, bağımsız bir Dünya Sağlık Teşkilatı (DST) tarafından alınması gerekir. Aşı çalışmalarının denetim, onay, üretim ve dağıtımını DST yapmalıdır. Zorunlu olmayan aşılara zorunlu yaptırım akıl, mantık ve hukukla bağdaşmaz.

Tek başına gıda takviyeleri ile sağlıklı olma mümkün değildir. Biri çıkar magnezyuma methiyeler düzer, bir başkası çinkoyu göklere çıkarır, öteki D vitaminini baş tacı yapar. Oysa mesele gayet de basittir: Adam gibi besleniyorsanız hem karnınız doyar hem ağzınız bayram eder hem sağlığınız yerinde olur hem de gıda takviyelerine eşek yükü ile para ödemezsiniz.

Pandemi sürecinde bilimin “değiştirilmesi teklif dahi edilemeyen” birçok kaidesi delindi. Bunlar, bilim adamları tarafından üzerinde çok tartışılarak belirlenmiş ve bugüne kadar da “kenarından dolanılmasına” bile müsaade edilmemiş kaidelerdi. “Anayasayı bir defa delmekle bir şey olmaz” diyen politikacılara adeta rahmet okutuldu. “Kanun hükmündeki” birçok kaide delik deşik edildi.