Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Gazetelerde yer alan haberlere göre, cipsten yoğurda kadar çok sayıda hazır gıdada bulunan halk arasında ‘Çin tuzu’ adıyla tanınan monosodyum glutamat Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yeniden incelemeye alındı.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker, 2010-2020 yıllarını kapsayan çalışma planı doğrultusunda MSG’nin de yeniden değerlendirildiğini bildirdi.

Çin tuzu nedir?

Monosodyum glutamat veya kısa adıyla MSG, glutamik asidin tuzudur.

Uzakdoğu mutfağında yaygın olarak kullanıldığı için Çin tuzu adıyla da bilinir.

Glutamik asit proteinlerin temel maddelerinden olan 20 amino asitten biridir ama insan vücudunda da üretildiği için dışarıdan alınması şart değildir.

Beyindeki uyarıcı sinyallerin temel mediyatörüdür ve idrak, hafıza, öğrenme dâhil normal beynin fonksiyonlarının yerine getirilmesinde iş görür.

Başta istiridye, midye olmak üzere deniz kabukluları, rokfor ve parmesan peyniri, domates, soya sosu, ceviz, brokoli, patates, mantar ve bazı yosunlarda da tabii olarak belli miktarlarda bulunur.

Son senelerde tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de birçok yiyeceğe lezzet verme amacıyla katılmaktadır.

MSG, gıda katkısı olarak E-621 adıyla bilinir.

5. tat umami

MSG, gıdaların orijinal tadını artırarak onları daha lezzetli hâle getirdiği gibi onlara ‘umami’ ismi verilen bir tat da verir.

Umami tatlı, ekşi, tuzlu, acı ile beraber 5 temel tattan biridir.

Glutamik asidin umami tadı fazla değildir ama glutamik asidin “glutamat” olarak bilinen tuzları (mesela Monosodyum glutamat veya monopotasyum glutamat gibi) kolayca iyonize olurlar ve tipik umami tadını verirler.

İnsan dilinde glutamat için reseptörler vardır.

MSG, başta salam, sosis, hamburger, hazır çorbalar, cips, kraker, et suyu tabletleri, köfte harçları, salata sosları olmak üzere pek çok hazır gıdada bulunur.

Bu katkı maddeli yiyecekleri tüketenler bunları daha çok yemek isterler ve bu hazır gıdalar zaten yüksek kalorili olduklarından ciddi beslenme bozuklukları ortaya çıkar.

Bir taraftan bunların kalorilerinin fazla olması, diğer taraftan bunları yiyenlerin sebze-meyve, balık gibi gıdalardan uzaklaşmaları birçok sağlık problemine de davetiye çıkarır.

Sağlığa etkileri

MSG yani Çin tuzunun fazla miktarda tüketilmesinin birçok hastalığa sebep olduğu hem hayvan deneylerinde hem de insanlar üzerinde yapılan araştırmalarla gösterilmiştir.

MSG’ nin bu etkileri nöro-toksik olması, oksidatif stresi ve enflamasyonu artırması ile oluşmaktadır.

Beyine toksik etkileri (nöro-toksisite) : Epilepsi, Alzheimer, Parkinson, ALS, öğrenme güçlüğü, baş ağrısı.

Karaciğer için toksik (serbest oksijen radikalleri, karaciğer yağlanması)

Obezite ve diyabet (glikoz tolerans bozukluğu, ensülin direnci, leptin direnci, pankreas hasarı)

Ani ritim bozuklukları, kalp krizi (yemekten sonra aniden ölenlerde önemli olabilir)

Astım ve alerjiler

Retina harabiyeti ve körlük

Çin Restoranı Sendromu: MSG’ ye duyarlı olan kişilerde görülen bir tablodur. İlk kez Çin lokantasında yemek yiyenlerde tanımlandığı için bu isim verilmiştir.

MSG alındıktan 15-20 dakika sonra baş ağrısı, boynun arka tarafında, ön kolda ve göğüste yanma hissi, kol ve bacaklarda, yüzde veya başta sızlama ve karıncalanma, göğüs ağrısı veya göğüste sıkışma hissi, çarpıntı, bulantı, ishal, terleme gibi şikâyetler görülür ve 2-3 saat kadar sürer.

Gelelim neticeye

Sağlığımız üzerine bu kadar çok olumsuz etkileri olan, üstelik de diyetimizde bulunması şart olmayan MSG veya Çin tuzundan uzak kalmanın, en azından olabildiğince az tüketmenin doğru olduğu kanaatindeyim.

KAYNAKLAR:

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22143495

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16758767

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22873054

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21991693

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18178378

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21205225

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21471280

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18497735

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20568412

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20111022

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19945473

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19438927

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22681873

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22223845

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12384093?dopt=Abstract

Yazı için 2 yorum yapılmış:

1. tuna erinçler dedi ki:

   24 Ağustos 2012, 05:32

   Vatandaşa yutturulan tek zararlı madde Çin tuzu değil. Özal ne demişti: “Benim memurum işini bilir”. Türkiyede “işini bilen” bürokratlar var oldukça, bu tür zararlı maddelerin yasaklanması kolay değil.

2. Osman dedi ki:

   08 Nisan 2019, 17:45

   Tarım ve hayvancılık bakanlığı, ve ithal ve ihracati saglayan gümrük bakanı ne yapar, anlamak mümkün değil

Siz de yorumunuzu paylaşın: