HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
DOMUZ GRİBİ SALGINI VAR MI, ÖLÜMLER OLUYOR MU?
Bugünlerde grip aktivitesinde bir artış var, ölüm olayları da bildiriliyor ama henüz bir salgından söz etmek doğru değil.
İlk değerlendirmeler vakaların çoğundan adı halk arasında domuz gribi virüsüne çıkan H1N1 virüslerinin mesul olduğunu gösteriyor.
Medya âdet olduğu veçhile yangına körükle gidiyor.
Bir kişinin domuz gribi şüphesiyle hastaneye başvurması bile haber oluyor, manşetlere çıkıyor (1).
Televizyonlarda acı ambulans sirenleri eşliğinde domuz gribi salgını haberleri yapılıyor.
Böyle olunca 2009’ da “domuz gribi milyonlarca insanı hasta edecek, öldürecek” diye korkutulan insanlar da haklı olarak paniğe kapılıyor.
Kalpler çarpıyor, uykular kaçıyor, sinirler geriliyor.
Peki, gerçekten korkmaya mahâl var mı, domuz gribi gerçekten tehlikeli mi, ölümlere yol açıyor mu, yoksa gereksiz bir telaş bir panik mi var?
Domuz gribi virüsü gelmiş geçmiş en masum virüstür
Genel tabloya baktığımızda korkmak için hiçbir sebep yok çünkü H1N1 virüsü insanlık tarihinin belki de gördüğü en halim selim en munis grip virüsü.
O tüm dünyanın korkutulduğu 2009 salgınında ölenlerin sayısı her seneki mutat salgınların onda biri derecesinde kaldı ama şu da bir gerçek ki evet H1N1 de ölümlere yol açabilir.
Domuz gribinin neden ölümcül olduğuna geçmeden önce gelin genel olarak gribin neden ölümlere yol açtığına bakalım.
Grip, sağlıklı insanlar tarafından hemen daima herhangi bir tedaviye gerek kalmadan atlatılan bir hastalıktır ama ölümlere de sebep olabilir.
Bu durumlarda sebep çoğu zaman hastalanan kişinin “bağışıklık sisteminin zayıflamış olması” mesela kanser, ağır KOAH, diyabet, siroz, immun yetmezlik gibi bir hastalığının bulunması ya da kortizon veya kemoterapi gibi “bağışıklığı baskılayan bir tedavi” almasıdır.
Burada esas ölüm sebebi olarak gribi değil altta yatan hastalığı göstermek daha doğrudur çünkü bu kişiler grip virüsü olmasa bile başka bir virüs, bakteri, mantar veya parazit enfeksiyonu ile ya da organ yetersizliğinden hayatlarını kaybedebileceklerdir.
Teşhiste gecikme öldürebilir
Grip ölümlerinin önemli sebeplerinden biri de “altta yatan kronik bir hastalığı” olmayan sağlıklı insanlarda da görülebilen, gribe bağlı akciğer komplikasyonlarıdır.
Zatürre ve solunum yetersizliği gibi komplikasyonlar zamanında teşhis edilip gerekli tedaviler yapıldığında düzelebilir ama teşhisin gecikmesi veya doğru tedavinin yapılamaması ölümlere davetiye çıkarabilir.
Griple ilgili zatürrelerin birincil grip zatürresi ve ikincil grip zatürresi olmak üzere başlıca iki türü vardır.
Doğrudan grip virüslerinin sebep olduğu zatürrelerin (primer grip pnömonisi) önlenmesinde yüksek risk grubunda bulunan hastalarda ilk 48 saatte başlanan oseltamivir, zanamivir veya peramivir gibi nöraminidaz inhibitörlerinin faydası olabilir.
Zatürree ve solunum yetersizliğinin erken teşhisi gerekli yardımcı solunum ve destek tedavilerinin başlanması bakımından çok mühimdir ve bu sayede ölümler önlenebilir.
Grip sonrası bakterilerin yol açtıkları zatürrelerde (sekonder grip pnömonisi) ise antibiyotik tedavi hayat kurtarıcıdır.
Domuz gribi ölümlerinin mutat grip ölümlerinden farkları
Domuz gribi genel manada mutat virüslerden daha halim-selim olmakla beraber öldürücü olabildiğini de biliyoruz.
Burada dikkati çeken özellik ölenler arasında yaşlı ve altta yatan kronik hastalığı olanlardan ziyade sağlıklı insanlar, gençler, gebe ve obezlerin bulunmasıdır.
Domuz gribinin daha ağır seyretmesi ve ölümleri yol açmasının sebepleri içinde de virüs yükünün temizlenmesinin gecikmesi, kemokin aktivasyonu ile değerlendirilen immun disregülasyon, düşük IgG2 seviyeleri, virüsün hemaglütininde D222G mutasyonu gibi faktörler olabileceği tespit edilmiştir (2, 3, 4, 5).
Gebelikle ortaya çıkan immünmodülasyonla ilgili olarak IgG2 seviyelerinin azalması H1N1’ in gebelerde yol açtığı ölümlerin bir kısmını izah edebilir (3).
Genetik de çok önemli
Grip hastalığının ağır ve ölümcül seyretmesinde IFITM3 adı verilen genin özel bir varyasyonuna sahip olmak gibi genetik faktörlerin de etkisi olabilir (6).
Bu gen, vücudu gribe karşı koruyucudur ve ender bir versiyonu insanları gribe karşı daha “dayanıksız” kılar.
IFITM3 proteini yüksek miktarlarda ise virüsün akciğerlere yayılması mümkün olmazken bu proteinin eksik veya hatalı olması virüsün akciğerlerde hızlı yayılmasına, zatürre ve solunum yetersizliğine ve ölüme yol açar.
Buna göre domuz gribinden ölüm maalesef “genetik şanssızlıktan” başka bir şey değildir.
Gribin ensefalit, miyokardit gibi ağır komplikasyonlarında da benzer bir “genetik şanssızlık ihtimali” yüksek olmalı diye düşünüyorum.
Gelelim neticeye
BİR: H1N1 virüsü çoğu zaman ağır olmayan hatta bazen fark bile edilemeyen bir grip tablosuna yol açmakla beraber ölümlere de sebep olabilir.
Şu günlerde de şüphesiz ki içlerinde daha öncesinde sapasağlam olan insanların bulunduğu domuz gribi ölümleri gerçekleşmektedir ama bu vakaların sayısı beklendiği kadardır.
İKİ: Medya, herhangi bir hastalığa bağlı ölümleri de “flaş haber” olarak verdiğinde o hastalığın salgın yaptığı sanılabilir.
ÜÇ: H1N1’ e bağlı ölümlere görünürde ciddi bir sağlık problemi olmayan kişilerde daha fazla rastlanması ölümlerde “kişisel faktörlerin ve genetik özelliklerin” önemli olduğunu düşündürmektedir.
DÖRT: Allah hepimizi domuz gribinden de domuzluklardan da korusun.
Kaynaklar:
1. https://www.cihan.com.tr/tr/domuz-gribi-pendik-1980980.htm
2. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20136415
3. http://cid.oxfordjournals.org/content/50/5/672
4. http://jid.oxfordjournals.org/content/201/10/1517
5. http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0022534
6. http://www.nature.com/nature/journal/v484/n7395/full/nature10921.html
hocam ben Belçika’da yaşıyorum, benim eşim domuz gribi olmuştu karantinaya filan almadilar. normal bi grip gibi atlatti..
hocam ayak altına mentollü krem sürülür mü,grip olunca ?
2009 daki yaygarada, tanıdığımızın bir yakını kalp krizinden öldü, domuz gribinden öldü demişlerdi.
insan tabiatçılar, hayvan tabiatını daha çok biliyorlar.
tabiat ilk yılanlıkla bozulmuş, bugün domuzlukla devam ediyor.
medikin/mediko/medikal ve medya kelimeleri aynı kök. bir olmaları bundan olsa gerek.
sağlıkçılık başka, sağ-lıkçılık başka. bunları birbirine karıştırmamak lazım. sağlıkçıdan sağ-lık beklememek lazım.
can çıkar, tabiat/tababet/uyuzluk/domuzluk çıkmaz.
hap-u hayat derler, içirirler, hak-u memat derler, gömerler.
bu arada. iş hastalıklarından/bozulmalarından hiç bahsedilmiyor.