Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Milliyet’ te Güngör Uras‘ ın yazısı:

Tütün mamulle-rinden 2015 yılında 26.9 milyar TL vergi alındı. 2016 yılında vergi toplamı 29.9 milyar TL’ye ulaştı. 2016 yılında tütün mamulleri vergisindeki artış sonucu Hazine 3 milyar TL ek vergi topladı.

ÖTV Kanunu’na göre, yılda 2 defa, Yurt İçi Üretici Fiyatları Endeksi’ndeki artış oranında tütün ve alkollü içkilerden alınan maktu vergiler artırılıyor.

Alkollü içkilerin toplam vergi gelirlerindeki payı yüzde 1.5, tütün mamulleri vergilerinin payı yüzde 5.5 oranında. Alkollü içecekler ve tütün mamullerinin vergileri 2016 sonunda artırılmıştı.

Hükümet, tütün mamulleri vergisinde yapılacak artışın enflasyonu yükseltmesini önlemek için temmuz – aralık döneminde vergi artışından vazgeçti.

Enflasyon sepetinde alkollü içecekler ve tütün mamullerinin ağırlığı yüzde 5.87 oranında. Temmuz 2016’da yapılan yüzde 11 vergi zammının enflasyonu yüzde 0.6 oranında artırdığı hesaplanıyor.

Merkez Bankası’nın hesaplamalarına göre, alkollü içkiler ve tütün ürünleri fiyatlarındaki artış 2016 yılı enflasyonunun 1.6 puan yüksek çıkmasına neden oldu.

Haziran ayı tüketici fiyatları endeksine göre alkollü içecekler ve tütün ürünlerinin yıllık fiyat artışı yüzde 21.70 oldu. 12 ay ortalama artışı ise yüzde 22.72 oranında. Hükümet alkollü içeceklerden alınan vergiyi artırırken, sigaradan alınacak verginin artırılmamasına karar verdi.

Tüketim artıyor

Tütün mamullerinden, ağırlıklı olarak sigaradan alınan verginin 2 özelliği var:

– Hükümet, vergi yükünü ağırlaştırarak, sigaraların pahalıya satılmasını sağlıyor. Böylece sigara alışkanlığını önlemeye çalışıyor.

– Tütün mamullerinden, ağırlıklı olarak sigaradan alınan vergi Hazine’nin ana gelir kaynaklarından biri. Enflasyon oranında vergi artışı, vergi gelirlerinde gerilemeyi önlüyor.

Tütün mamulleri, özellikle sigara ile ilgili kararlar alınırken sadece vergi gelirleri ve enflasyon konuları üzerinde durulmaması, sağlık konusunun da unutulmaması gerekir.

Sayın Recep Tayyip Erdoğan, sigara bağımlılığının azaltılması için ciddi girişimlerde bulunuyor. Bu konuyu devamlı gündemde tutuyor.

Buna rağmen Türkiye’de sigara bağımlılığında ve satışlarında gerileme yok. Artış var. Sigaradaki vergi yükünün artmaması, sigaranın göreceli olarak ucuz satılmasına yol açıyor.

Halk sağlığı…

Sigara satışları adet olarak izleniyor. 2010 yılında bir yılda 93 milyar sigara satıldı. Satışlar 2013 yılında 91 milyara geriledikten sonra, 2014 yılında 94 milyar adede, 2015 yılında 103 milyar, 2016 yılında 105.4 milyar adede yükseldi.

2015 yılında iç piyasada satılan sigaraya ödenen para 39.6 milyar TL idi. 2016 yılında 47.0 milyar TL oldu.

Türkiye’de sigara üreten 7 firma var. Üretimi uluslararası sigara üreticileri gerçekleştiriyor. 2016 yılında sigara üretmek için 15.4 ton yerli, 100.6 ton yabancı tütün kullandılar.

Tütün üretimi bizim köylümüzün önemli uğraş konusuydu. 2003 yılında 335 bin olan tütün üreticisi aile sayısı 50 bine geriledi.

Sigara alışkanlığı önemli bir halk sağlığı sorunu. Önlenebilir hastalık ve ölüm sebeplerinin en önde gelenlerinden biri.

OECD raporuna göre, Türkiye yüzde 23.8 sigara kullanım oranıyla dünyada 11. sırada yer alıyor. Türkiye’de erkeklerin yüzde 37.3’ü ve kadınların yüzde 10.7’si sigara kullanıyor.

15 milyon içiyor

Türkiye’de, her gün sigara içen kişi sayısı 10.6 milyonu erkek, 3.9 milyonu kadın olmak üzere toplam 15 milyona yakın.

Türkiye’de her yıl 120 bin, her gün 300 kişi sigaraya bağlı nedenlerle ölüyor.

Sigara içme alışkanlığı geri ve gelişmekte olan ülkelerin sorunu. Günümüzde toplam tüketimin yüzde 80’i gelişmekte olan ülkelerde yapılıyor.

Sn. Recep Tayyip Erdoğan’ın sigara tüketimini aşağıya çekme çabalarına rağmen, sigara satışlarının azalmaması, artması üzücü.

Sigaranın sağlığa zararının artık yaygın olarak bilinmesine rağmen sigara alışkanlığı yayılıyor. Özellikle gençlerin sigaraya ilgilerinin artması dikkati çekiyor. Sigaranın, tütünün doğrudan ve dolaylı olarak akciğerlerde sorun yarattığını bilmeyen kalmadı.

Akciğer kanseri

Yeni tanı konulan kanser vakalarının yüzde 12’sini oluşturan akciğer kanseri günümüzde en sık görülen kanser türü. Akciğer kanserlerinin yüzde 85 – 90’ına sigaranın neden olduğu tahmin ediliyor.

Akciğer kanseri gerek sayı (1.35 milyon), gerekse neden olduğu ölüm (1.18 milyon) açısından dünyada birinci sırada gelen kanser türü.

Uluslararası sigara devleri geri kalmış ve gelişmekte olan ülkelerde daha çok sigara satarak daha çok kazanmak uğruna, insanların sağlığıyla oynuyor.

Siz ne yapardınız?

Yazının sonunda geliyoruz en zor soruyu cevaplamaya: Siz olsanız, ne yapardınız?

– Enflasyon biraz artacak diyerek sigaraya zamdan vazgeçer, böylece sigara tüketiminin artmasını göze alabilir miydiniz?

– Yoksa, ‘Önemli olan sağlıktır. Sigara belasından kurtulmanın bir yolu da vergiyi artırarak sigarayı pahalıya sattırmaktır. Böylece sigara tüketimi geriler. Üstelik Hazine’nin vergi geliri artar. Hazine’nin vergi geliri artınca borçlanma gereği küçülür. Bu da enflasyonun aşağıya inmesine destek verir mi’ derdiniz?

Kaynak: http://www.milliyet.com.tr/yazarlar/gungor-uras/enflasyon-mu-yoksa-saglik-mi-2479910/

Siz de yorumunuzu paylaşın: