HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
GIDA KITLIĞI BECERİKSİZLİK OLUR
Sözcü’ de Hande Zeyrek’ in haberi:
Corona virüsü tüm dünyada sadece insanların sağlıklarını değil ülkelerin ekonomilerini de altüst etti. Türkiye’de giderek yükselirken üreticilerin, tarladaki çiftçinin bu süreçten nasıl etkileneceği ve ne tür önlem alınması gerektiği tartışılıyor.
“Gıda kıtlığı yaşanır mı? Markette, manavda tezgahlar boş kalır mı” endişesi de giderek artıyor. Bu soruların yanıtını 24 yıldır tarım yazıları yazan 34 yıllık gazeteci Ali Ekber Yıldırım’a sorduk.
Yıldırım, 3 gün sürecek yazı dizisinde corona virüsünün tarımdan hayvancılığa, gıdadan çarşı pazara nasıl etki edeceğini açıkladı…
TARLAYA GİDEMEZ OLMUŞLARDI
– Salgın koşullarında ekim ve hasat nasıl yapılacak?
Tam tarımda en önemli dönem. Bazı ürünlerde ekim, bazılarında hasat yapılıyor. Şu günler özellikle yaz döneminde tüketeceğimiz sebzelerin ekim zamanı.
Yani domates, salatılık, biber, patlıcan, salçalık domates bunların hepsinin fidelerinin bu dönem dikilmesi lazım. Bu dikilmediği zaman 2-3 ay sonra bu saydığım ürünleri raflarda bulmamız sıkıntılı olur.
Aynı zamanda da bazı ürünlerin hasat zamanı. Tabii bütün bu işlerin yapılması için de küçük çaplı üretim yapıyorsa köylü kendi olanaklarıyla yapabiliyor.
Ama ticari amaçla üretiyorsa mevsimlik işçi çalıştırması gerekiyor. İşte salgının en büyük etkisi de burada ortaya çıkıyor.
– Mevsimlik işçiler için düzenleme getirilmişti, sorun çözüldü mü?
Corona virüsü öncesinde de Türkiye’de mevsimlik işçilerin çalışma koşulları onların ulaşımı, barınma yerleri, sağlık koşulları gerçekten kötüydü. Şimdi buna özel bir özen gösterilmesi gerekiyor.
Bazı yerlerde sıkıntılar var ama mevsimlik işçilerle ilgili sıkıntı aşılıyor. Şimdi gelişmelerini, sağlık kontrollerini yaparak transit olarak valilik yapıyor.
– Herkesin sorduğu soru, bu süreçte bir gıda kıtlığı yaşanabilir mi?
Türkiye’nin tarımsal potansiyeline, sahip olduğu tarımsal güce baktığınız zaman dünyada gıda kıtlığını yaşayacak en son ülkelerden birisi olmamız gerekiyor.
Çünkü Türkiye gerçekten ürün çeşitliliğiyle, üretim potansiyeliyle, düşünün birçok bölgede yılda 3-4 ürün üretebilecek konumda. Buna rağmen bir gıda kıtlığı yaşamamız tamamen beceriksizlikten olur.
Paramız var ithal ediyoruz dönemi bitti
– Üretmek yerine birçok ürünü ithal ediyoruz…
Tam da bunu söylüyorum. Siz üretim yapmayıp, nasıl olsa paramızla ithal ederiz diyorsanız o zaman yaşayabiliriz kıtlığı. Artık corona virüsüyle birlikte ‘Paramız var ithal ediyoruz’ dönemi bitti.
Bence cumhurbaşkanının ‘ekilmemiş bir karış toprak bile bırakmayacağız’ demesinin nedeni de bu. Hep şunu diyordu tarım bakanları, “Demir perde ülkesi miyiz biz? Ne demek kendine yeterlilik.
Dünya küçüldü istediğiniz ürünleri alır istediğiniz ürünleri satarsınız.” Ama şu an paranız da olsa istediğiniz ürünü alamıyorsunuz.
Rusya buğdayda kota getirdi. Pirinç, ayçiçeği, un, sarımsakta birçok üründe yasak getirdiler 30 Haziran’a kadar. Paranız var, alamıyorsunuz.
Çok ağır sonuçları olur
– Hasat ve ekim zincirinden biri gecikir ya da yavaşlarsa neler olur?
Gecikme olursa, hasat edilecek ürüne alıcı çıkmazsa çok ağır sorunlar yaşanacağını söyleyebilirim. Örneğin çilek hasadı yapılıyor şu anda. Sebzelerden, ıspanak soğan.
Bu ürünler genelde dayanıksız ürünler yani hasat edildikten sonra kısa sürede tüketici ile buluşturulması gerekiyor. Bu aşamada üretim kadar bunun tüketiciyle buluşturulması da çok önemli.
– Çözüm öneriniz nedir?
Ben burada yerel yönetimlerin de devreye girmesini söylüyorum. Belediyeler bu işi yapabilirler. İzmir’de mesela kooperatifler üzerinden yapılıyor.
Şu anda aslında tarımdan koparılmış ciddi bir kesim var. Onlar da restoranlarda otellerde çalışan insanlar. Onlardan yararlanılarak hem üretimde hem hasatta hem de bu ürünlerin tüketiciye ulaştırılmasında değerlendirilebilirler.
Merkezi hükümet de bunu yapabilir. Geçen sene soğan patates fiyatları artınca bir siyasi manevrayla tanzim satışlar yapıldı mesela. Yine böyle bir organizasyonla üreticinin ürünü tüketiciye ulaştırılabilir.
