HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
KORONAVİRÜSE KARŞI BURUNA UYGULANAN AŞILAR UMUT VERİYOR
Dikkat: Yazının sonunda ek var!
***
İndependent Türkçe‘ deki yazım:
Şu anda dünyada koronavirüse karşı 200’den fazla aşı adayı var ve bunlardan 42’si klinik araştırmalara geçmiş durumda. 10 tanesi ile de faz 3 çalışmaları yürütülüyor.
Bu aşılardan bazıları zayıflatılmış virüs aşıları, bazıları viral vektör aşıları, bazıları protein bazlı aşılar ve bazıları da tamamen yeni bir metoda dayanan RNA ve DNA aşıları ve hepsi de kas içine uygulanıyor.
Bu aşıların dışında, klinik öncesi çalışmaları çok umut verici olan ve “buruna sprey şeklinde püskürtülen aşılar” da var. 1
Alabama Üniversitesi tarafından geliştirilen tip 5 adenovirüs bazlı ve koronavirüsün S proteininin hücrelere bağlanan kısmını (RBD) kodlayan aşı, lokal olarak uygulanıyor. 2
Farelerde yapılan deneylerde aşının hem sistemik ve hem de lokal bağışıklık sağladığı gösterildi:
Virüsün RBD’a karşı mukozal IgA, kanda nötralizan antikorlar ve CD4+ ve CD8+ T hücreleri cevabı ortaya çıkıyor.
Enfeksiyon yanında bulaşmayı da önleyebilmesi, tek doz şeklinde verilmesi, oda sıcaklığında uzun süre muhafaza edilebilmesi ve naklinin çok kolay olması da diğer üstünlükleri.
Alpakalarda yapılan araştırmalar da mukoza bağışıklığının önemini gösteriyor
Etkeni bir koronavirüs olan MERS, insanlarda ölümcül bir hastalığa sebep olurken, ana virüs rezervuarı olan devegiller asemptomatik taşıyıcılardır ve bu da enfeksiyonun kontrolünde doğuştan gelen bağışıklık tepkilerinin çok önemli bir rolü olduğunu düşündürmektedir.
Deneysel olarak enfekte edilen devegiller, bulaşıcı virüsü bir hafta içinde temizler ve etkili bir adaptif bağışıklık tepkisi oluşturur.
Yeni bir araştırmada, MERS-CoV ile enfekte alpakaların solunum yollarında bağışıklık tepkisi genlerinin transkripsiyonu incelendi. 3
Aşılamadan 2 gün sonra meydana gelen enfeksiyonun zirvesine eşlik eden tip I ve III interferonlar (IFN’ler), yalnızca alpakaların burun mukozasında maksimum düzeyde kaydedildi ve tüm solunum yolu boyunca interferonla uyarılan genlerin (ISG’ler) indüksiyonuna sebep oldu.
Burun mukoza ve submukozasında lökositlerin hafif fokal infiltrasyonuyla eşzamanlı olarak anti-enflamatuar sitokin IL10’un arttığı ve NF-κB kontrolü altındaki proenflamatuar genlerin azaldığı gözlendi.
Bu sonuçlar, devegillerde MERS virüsünün ana hedefi olan burun mukozasının ISG’lerin tetiklenmesi ve tip III interferonların ve IL-10’un ikili antienflamatuar tesirleriyle hazır (innate) bağışıklığın yönlendirilmesinde merkezi bir yeri olduğunu gösteriyor.
Bu çalışma, memelilerin viral solunum enfeksiyonlarıyla nasıl mücadele etmeleri gerektiğini gösteren gayet iyi bir örnektir:
MERS-CoV enfeksiyonunu kontrol edebilen alpakalardaki temel özellikler, burun epiteli tarafından üretilen tip I ve III interferonlar ve enflamasyonun baskılanmasıdır.
Gelelim neticeye
Burun yoluyla uygulanan aşıların hem enfeksiyonun ve hem de bulaşmanın önlenmesinde daha etkili olması mümkün görünmekle beraber uygulanabilir hâle gelebilmeleri için daha pek çok çalışmaya ve zamana ihtiyaç var.
Bu durumda sistemik yolla uygulanan aşılarla yetinmek zorundayız.
Kaynaklar:
1. https://www.cell.com/cell/pdf/S0092-8674(20)31068-0.pdf
2. https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.10.10.331348v1
3. https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.12.22.423939v14
***
EK 1 (31.12.2020): Tek dozluk aşıda sona yaklaşıldı.
ABD’ nin aşı dağıtım programı Işık Hızı Operasyonu’nun direktörü Dr. Moncef Slaoui, Johnson & Johnson’ın Kovid-19 aşı adayının şubatta kullanıma hazır hale gelebileceğini söyledi. Dr. Slaoui’ye göre, tek dozluk bu aşı adayı, ABD için dönüm noktası olabilir.
Dr. Slaoui, 30 Aralık’ta yaptığı açıklamada, Amerika merkezli ilaç üreticisi Johnson & Johnson’ın aşıyı hazır hale getirmek için Işık Hızı Operasyonu ekibiyle birlikte çalıştığını ifade etti. Janssen adlı aşının Pfizer-BioNTech ve Moderna’nın aşısıyla benzer seviyede etkinliğe sahip olması umuluyor.
Pfizer-BioNTech’in aşısı yüzde 95, Moderna’nın aşısı yüzde 94 etkinliğe sahipken bunlar iki doz gerektiriyor. Ancak Janssen’le bu tek doza indirilebilir. Bu sayede Kovid-19’a karşı koruyucu seviyeye ulaşmak için gereken süre bir aydan daha kısa zamana çekilebilir. Dr. Slaoui, aşının acil kullanım onayını muhtemelen ocakta alabileceğini, şubatta da kullanılmasını umduğunu ifade etti.
Aralıkta Johnson & Johnson, aşı adayının ilk Faz 3 denemeleri için 45 bin katılımcının kaydolduğunu ve ara verileri ocak sonlarına kadar beklediklerini bildirmişti. Şirket, verilerin aşının güvenli ve etkili olduğunu göstermesi durumunda şubatta ABD Gıda ve İlaç Dairesi’ne acil kullanım izni başvurusu yapmayı planladığını açıklamıştı. ABD’nin şirketle 100 milyon doz aşı için sözleşmesi bulunurken ek 200 milyon doz alma seçeneği de mevcut.
Daily Mail’in haberine göre, Dr. Slaoui, diğer aşılara göre fiyatı daha düşük olan AstraZeneca-Oxford aşısının kaderinin nisan başlarında belirlenebileceğini de duyurdu. Birleşik Krallık’ta Ulusal İlaç ve Sağlık Ürünleri Denetleme Kurumu, söz konusu aşıyı 30 Aralık’ta onaylamıştı.
“Sayılar umduğumuzdan daha düşük”
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’nin verilerine göre, şu ana kadar ABD’de yaklaşık 2 milyon 800 bin kişi aşılandı. Ancak Işık Hızı Operasyonu’nun hedefi 2020 sonuna kadar 20 milyon kişiye ulaşmaktı.
ABD’de şu an 14 milyondan fazla doz aşı dağıtılsa da aşılamanın yavaş kaldığı belirtiliyor. Dr. Slaoui de sayının umduklarından düşük olduğu konusuna dikkat çekerek bunu daha iyi hale getirmek için çalıştıklarını söyledi.
***
EK 2 (14.2.2021): Virüsün başarıyla sınırlanmasında bağışıklık hücresi alt kümelerinde erken dönemde interferon ile uyarılan genlerde (ISG) aktivite artışının etkisi olabilir. Buna ek olarak tabii öldürücü hücreler (NK) ve T hücrelerinin düşük sitotoksik potansiyeli, immun-modülasyon potansiyeline sahip bir monosit türü de koruyucu bağışıklığın ayırt edici hususiyetleridir. Kaynak: https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2021.02.03.429351v1
***
EK 3 (26.7.2021): KORCAN AYATA: “En başından beri ağırlık verilmesi gereken “burun aşıları”, faz 1’i yeni bitiriyorlar. Solunum yolunda virüsü karşılayıp hastalığı engellemenin ötesinde, virüsün çoğalıp yayılmasını azaltma potansiyeli büyük. Tıpkı doğal bağışıklık gibi.” Kaynak: https://twitter.com/korcanayata/status/1419549429997129728?s=20
***
EK 4 (10.8.2021): Kathryn Edwards Vanderbilt School of Medicine’ de aşı uzmanı: “Aşıların tüm enfeksiyonları engelleyememesi ve aşılı kişilerin bulaştırıcı olmasını önleyememesi sürpriz değildir“. Kaynak: https://www.statnews.com/2021/08/10/covid-intranasal-vaccines/
***
EK 5 (5.9.2021): ERIC TOPOL “Kovid’ i yenmek için buruna uygulanan aşılara ihtiyacımız var. Burun içi aşılar, koronavirüsün yayılmasını kola yapılan daha etkili bir şekilde durdurabilir.” Kaynak: https://www.scientificamerican.com/article/to-beat-covid-we-may-need-a-good-shot-in-the-nose/
***
EK 10 (12.9.2021): Kas içine zerk edilen aşıların solunum yolu virüslerine karşı lokal T hücresi bağışıklığını indüklemesi beklenmemektedir, ancak daha fazla araştırma yapılması gerektiği açıktır. Kaynak: https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fimmu.2021.745256/full
***
EK 11 (20.4.2022): Mucosal Immunity in COVID-19: A Neglected but Critical Aspect of SARS-CoV-2 Infection
This article proposes that there is a significant role for mucosal immunity and for secretory as well as circulating IgA antibodies in COVID-19, and that it is important to elucidate this in order to comprehend especially the asymptomatic and mild states of the infection, which appear to account for the majority of cases. Moreover, it is possible that mucosal immunity can be exploited for beneficial diagnostic, therapeutic, or prophylactic purposes.
Kaynak: https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fimmu.2020.611337/full
***
EK 12 (20.4.2022): Exploting mucosal immunity for antiviral vaccines.
Kaynak: https://www.yumpu.com/en/document/read/63676842/iwasaki-ari-mucosal-immunity-vaccine-2016
***
