Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Senelerdir, zaten yanlış bir ölçü olan vücut kitle endeksi (VKE) ve kilo vermek esas alınarak yapılan tavsiyelerin daha doğru bir tabirle dayatmaların yanlış olduğunu, yapılması gereken şeyin başta adam gibi beslenme ve hareketlilik olmak üzere sağlıklı hayat tarzı unsurlarını yerine getirmek olduğunu anlatıyorum.

BMJ’ de yayınlanan yeni bir makale benim bu görüşüme destek oluyor: Sadece vücut kitle indeksi ve kilo kaybına yoğunlaşmanın, özellikle uzun vadede sürdürülebilir kilo kaybı sağlayamadığına dikkat çekiliyor.

Kilo kaybı müdahalelerinin sınırlı etkisi: Diyet ve egzersiz temelli hayat tarzı değişiklikleri, kalp-damar hastalıkları veya erken ölüm riskini azaltmada etkili görülmemiştir .

Kilo damgalamasının olumsuz etkileri: “Weight stigma” olarak tanımlanan, kiloya dayalı ayrımcılık ruh sağlığını bozabilir, yeme bozukluklarına yol açabilir ve hatta kilo alımını tetikleyebilir .

Alternatif ve kapsayıcı yaklaşımlar: ‘Health at Every Size’ (HAES) gibi kilo odaklı olmayan yaklaşımlar daha pozitif sonuçlar veriyor; klinik kılavuzlarda da kilo yerine sağlığa odaklanan modeller yer almaya başladı.

Hasta merkezli bakım tavsiyesi: Sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite hâlâ önemlidir; ancak bunlar kilo kaybı vaatlerine bağlanmamalı, hasta tercihleri, hayat şartları ve mevcut bilimsel deliller doğrultusunda kişiye özel tavsiyeler sunulmalıdır.

⏩Kilo ve VKE’ ne dayalı tek boyutlu yaklaşımlar yerine daha bütünsel, hasta merkezli ve sağlık sonuçlarına odaklanan yaklaşımlar doğrudur.

⏩Bu makale, kilo kaybı hedeflerinin tek başına yeterli olmadığını, hatta bazen olumsuz etkiler yaratabileceğini vurgulayarak daha insancıl, etkili ve kapsayıcı bir paradigmayı benimsemeye çağırıyor.

Ana Mesajlar 

⚠ Genel olarak, yüksek kiloya sahip bireyler, hayat tarzı müdahaleleriyle klinik olarak anlamlı bir kilo kaybını sürdüremezler.

⚠Kilo değişimleri, sağlık durumunun güvenilir göstergeleri olmayabilir.

⚠Kilo kaybına yönelik müdahalelerin potansiyel zararları — özellikle kilo damgalamasını (weight stigma) pekiştirmesi gibi etkiler — büyük ölçüde yeterince araştırılmamış ve göz ardı edilmiştir.

⚠Hekimler, kilo kaybı hedefli hayat tarzı danışmanlığı vermek yerine, hastaların ihtiyaçlarına ve sağlıklarının iyileştirilmesine odaklanmalıdır.

⚠Kilo ile ilgili tartışmalar, toplumsal baskılar ve kilo kaybına yönelik hayat tarzı müdahalelerinin mutlak fayda ve zararlarıyla ilgili deliller çerçevesinde değerlendirilmelidir.

Gelelim neticeye

🔆 Kilo alıp vermek, bir insanın ne kadar sağlıklı olduğunu her zaman doğru şekilde göstermez.

🔆  Sadece kilo verdirmek için nasihat vermek yerine, kişinin gerçek sağlık ihtiyaçlarına odaklanmalıdır.

🔆Kilo vermeye yönelik tavsiyelerin bazı zararları olabilir, özellikle de insanları kiloları yüzünden kötü hissettirmek (damgalamak) gibi.

🔆 Kilo verme baskısı, özgüveni zedeleyebilir. Bu zararlar yeterince araştırılmamış ve çoğu zaman görmezden gelinmiştir.

🔆 Çoğu kilolu insan, diyet/sporla kalıcı olarak zayıflayamaz.

Kaynak: https://x.com/bmj_latest/status/1941799428291023042

Kaynak: https://www.bmj.com/content/389/bmj-2025-084654

Makale: Beyond body mass index: rethinking doctors’ advice for weight loss

ÖZET: 

Kilonuza Değil, Sağlıklı Hayat Tarzına Odaklanın!

Yıllardır tartıda gördüğümüz rakamlara, Vücut Kitle Endeksi (VKE) değerlerine sıkı sıkıya bağlıyız. Peki ya bu göstergeler gerçekten sağlığımızın aynası mı?

Değil tabii ki.

VKE ve kilo, tek başına sağlığın göstergesi değildir.

Fazla kilolu veya obez sınıfında yer alan birçok kişi, sağlıklı alışkanlıklara sahipse normal kilolu ama kötü hayat tarzına sahip olanlardan daha sağlıklı olabilir.

“Metabolik sağlık” esas belirleyicidir.

Zayıf ama sağlıksız bireyler göz ardı ediliyor.

Sigara içen, fast food’la beslenen, hareketsiz ama zayıf olan insanlar sağlıklı sayılıyor. Bu büyük bir yanılgı.

Araştırmalar ne diyor?

Sağlıklı hayat tarzına sahip kilolu kişilerde, kalp damar hastalıkları ve ölüm oranı, zayıf ama sağlıksız bireylere göre daha düşük.

Ne yapmalı?

Tartıyla inatlaşmak yerine, gerçek, katkısız gıdalarla beslenin

Fiziksel olarak aktif olmak

Uyku ve stresi düzenlemek

Sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durmak

Vücut ağırlığı değil, hayat tarzı sağlığınızı belirler. Tartıya değil, günlük alışkanlıklara odaklanın. Sağlık, kiloda değil; davranışlarınızda gizlidir.

Sağlık bir sayı değil, bir yaşam biçimidir.
Tartı değil, günlük rutininiz belirleyicidir.
Kilonuzla savaşmak yerine alışkanlıklarınızı iyileştirin.

***

Yazı için 1 yorum yapılmış:

1. salih dedi ki:

   24 Temmuz 2025, 07:43

   Yani şişmanlık iyidir diyosun hocam öyle mi?

Siz de yorumunuzu paylaşın: