Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Evcil hayvanlarımız sadece sevimli birer dost değil; pek çok çalışma onlarla kurduğumuz bağın beyin ve zihin sağlığımız üzerinde mucizevi etkileri olduğunu gösteriyor.

Bilimsel bir araştırma da, evcil hayvan sahipliğinin bilişsel performansı ve beyin yapısını olumlu yönde etkileyebileceğini gözler önüne seriyor.

Araştırma, “Alabama Brain Study on Risk for Dementia” kapsamında gerçekleştirildi.

⏺  20–74 yaş arasında 95 katılımcı yer aldı: 56 evcil hayvan sahibi, 39 ise evcil hayvan sahibi olmayanlar grubundaydı.

⏺ Katılımcıların beyinleri yüksek çözünürlüklü yapısal manyetik rezonans (sMRI) taramalarıyla görüntülendi.

⏺ Bu görüntüler daha sonra bilgisayar destekli analizlerle işlenerek, farklı beyin bölgelerinin hacimleri hesaplandı.

⏺ Özellikle dorsal dikkat ağı, limbik sistem ve varsayılan mod ağı (default mode network, DMN) bölgeleri incelendi.

⏺ Beyin faaliyetleri nöropsikolojik testlerle (işlem hızı, dikkat yönelimi, anlatı hafızası) değerlendirildi. 

💢Sonuçta, evcil hayvan sahiplerinde bu bölgelerde istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha büyük gri madde hacimleri bulundu.

Yani, “hacim artışı” derken kast edilen şey, MRI üzerinden çıkarılan grinin yoğunluğu ve alanın büyüklüğü. Bu yöntem, beyin yaşını tahmin etmekte de kullanıldı: Görüntülerden elde edilen veriler, makine öğrenimi modelleriyle “beyin yaşı” hesaplamasına dönüştürüldü.

💢 En dikkat çeken bulgu: Evcil hayvan sahipliği, bilişsel performans ve beyin hacminde pozitif ilişki gösterdi.

Bu etkiler özellikle köpek sahiplerinde daha güçlüydü.

Zihinsel performansta hangi alanlarda avantaj sağlanıyor?

Evcil hayvan sahipliğinin en belirgin getirileri şunlardı:

✴ İşlem hızı, dikkat yönelimi ve anlatı hafızası (hikâye şeklinde sunulan bilgileri hatırlama)

✴ Beynin, özellikle dorsal dikkat, limbik ve varsayılan mod ağı olarak adlandırılan bölgelerinde daha büyük hacim

✴ Dahası: Beyin yaşı, evcil hayvan sahiplerinde 15 yıla kadar daha genç olabiliyor.

✴Birden fazla evcil hayvana sahip olmak özellikle daha yaşlı yetişkinlerde, beyin sağlığını tek bir evcil hayvana kıyasla daha fazla iyileştirdi.

Neden böyle bir etki olabilir?

Araştırmacılar bu etkilerin dolaylı yoldan —kişisel iyi oluş, sosyal bağlar ve stres seviyesindeki azalma— bilişsel ve beyin sağlığını olumlu etkileyebileceğini öne sürüyor.

Ancak, çalışmanın kesitsel (cross-sectional) olması sebebiyle, bu bağlantıların doğrudan mı yoksa başka faktörlerden mi kaynaklandığı kesin biçimde söylenemez.

Gelelim neticeye

Günümüzde insanlar giderek yalnızlaşıyor.

Gençler, geçmişteki büyük aile mefhumundan bihaberler.

Evlilikler de evlenenlerde çocuk yapma oranı da azalıyor.

Birçok insan hayatını kedi, köpekle bir arada yaşayarak geçiriyor.

İnsani ilişkiler zayıflıyor.

Bu durumda da evcil hayvanlar imdada yetişiyorlar.

Kaynak: https://www.frontiersin.org/journals/aging-neuroscience/articles/10.3389/fnagi.2022.953889/full

Makale: Pet ownership is associated with greater cognitive and brain health in a cross-sectional sample across the adult lifespan

Siz de yorumunuzu paylaşın: