Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Radikal gazetesinde Ferhan Kaya Poroy‘ un yazı dizisi:

Zatürree öldürür mü?
Zatürree her yaşta görülebilen bir hastalık olmakla birlikte, en çok bebekler, küçük çocuklar ile yaşlılarda rastlanıyor. Özellikle küçük çocuklar, yaşlılar, kanser, kalp, şeker, böbrek hastalarında ve bağışıklığı baskılanmış kişilerde, organ nakli yapılmış olanlarda, AIDS’ lilerde; kortizon, kanser kemoterapisi ve immunsupressif tedavi görenlerde hem daha çok görülür hem de bu kişilerde ölüm riski daha yüksektir. 

Hangi mikroplar zatürreeye neden olur?
En çok görüleni, Streptococcus pneumoniae, kısa adıyla pnömokok mikrobudur. Grip virüsü de zatürreeye neden olur. 

Zatürree evde mi, hastanede mi tedavi edilmelidir?
Ortalama olarak, zatürreeli hastaların yüzde 20-25’inin hastanede, yüzde 10 kadarının ise yoğun bakım ünitelerinde yatırılarak tedavi edilmeleri gerekir. 

Zatürree nasıl teşhis edilir?
Zatürrede en önemli tanı aracı akciğer röntgenidir. Bazı durumlarda tomografi de yapılması gerekebilir. Balgam, kan incelemeleri ile hangi mikrobun etken olduğu saptanabilir. 

Peki doktora gittik. Zatürre değiliz ama öksürüğümüz hâlâ devam ediyor. Sigara da içmiyoruz. Hangi hastalıktan şüphelenmemiz gerekiyor?
Öncelikle “İstanbul’da mı oturuyorsunuz?” diye sorarım. Çünkü son yıllarda özellikle büyük şehirlerimizde giderek daha fazla insanda görülmeye başlanan, antibiyotiklerle de, öksürük şuruplarıyla da geçmeyen, inatçı kuru öksürükle seyreden bir hastalık tablosu var.
Türkçe tıp literatüründe ‘öksürükle seyreden astım’ ismiyle bilinen bu hastalık için ben ‘İstanbul bronşiti’ diyorum. Hastalarımın “Doktor bey, bizim çocuğun öksürüğü memlekete gittiğimizde tamamen kesiliyor, İstanbul’ a döndüğümüzün ertesi günü tekrar başlıyor…’’ şeklindeki sözleri bana ilham kaynağı olmuştu. 

Bunun astımdan farklı yanı ne?
Bu öksürük krizlerine astım demek hem yanlış hem de yanıltıcı. Çünkü, bu hastalarda hırıltı, nefes darlığı, alerji gibi astımın karakteristik özelliklerinden hiçbirisi olmadığı gibi, sonuçta tamamen düzelen bir hastalığa ömür boyu kalıcı bir hastalık olan astım isminin verilmesi birçok hastanın gereksiz yere ve çok uzun süre astım ilaçları kullanmasına sebep oluyor. Bu tabloyu bronşit olarak adlandırmak da çok uygun değil. Zira İstanbul Bronşiti, virüs ve bakterilerin neden olduğu, bir hafta içinde düzelen ateş, balgam, halsizlik, iştahsızlık gibi belirtilere sebep olan akut bronşite hiç benzemediği gibi, sigara tiryakilerinde yıllarca süren öksürük, balgam çıkarma ve nefes darlığı şikayetlerine yol açan kronik bronşitten de çok farklı. 

Peki o zaman nedir tam anlamıyla?
İstanbul bronşiti, bazen haftalarca, bazen aylarca sürebilen, zaman zaman tekrarlayabilen, antibiyotik tedavisine cevap vermeyen, daha çok küçük çocuklarda ve kadınlarda görülen bir bronşit türüdür.
Hastalığın en önemli belirtisi çocuklarda öğürtü ve kusmaya, kadınlarda ise idrar kaçırmaya neden olabilen öksürük krizleridir. Gülme, hatta konuşma bu krizlerin başlamasına neden olabilir. Şiddetli öksürük çocuklarda karın ağrılarına, erişkinlerde ise sırt ve göğüs ağrılarına yol açabilir.
Küçük çocuklardaki ilginç bulgularından biri de geceleri, saç dipleri ve boynun terlemesidir. Bunlarda gece uykusu sırasında diş gıcırdatmasına da çok sık rastlanır. Hastaların çoğunda bu şiddetli öksürüğe karşılık hiç balgam yoktur, ama bazıları, az miktarda balgam çıkarabilir. 

Sebepleri nelerdir?
İstanbul bronşitinin sebebi, bronş hiperreaktivitesi, yani bronşların aşırı duyarlı olmasıdır.
Nedeni kesin olarak belli değildir; fakat küresel iklim değişikliğinin, büyük şehirlerimizdeki yoğun trafik ve şehirleşmeden kaynaklanan dış hava kirliliğinin, ev, okul ve işyerlerindeki iç ortam hava kirliliğinin, katkı maddesi içeren hazır gıdaların tüketilmesinin önemli rolleri olduğunu düşünüyorum. 

Tedavisi var mı? Çoğu zaman, hastanın şikayetlerinin dikkatle dinlenmesi ve fizik muayene bile tanı için yeterlidir. Hastalık, bazı kişilerde bir kerelik tedavi ile tamamen geçerken, bazı hastalarda ileriki aylar ya da yıllar içinde tekrarlayabilmektedir. Ancak astım ve kronik bronşit gibi kalıcı değildir.

Yazı için 1 yorum yapılmış:

1. hatice dedi ki:

   06 Temmuz 2012, 13:47

   merhaba hocam.benim oğlumun hastalığı da istanbul bronşitene benziyor.5yaşında.1 yaşında başladı öksürük.krese gittiği sürece hasta.bu yıl evdeydi kardeşi oldu ben calısmadım evdeydim .oğlum hiç hasta olmadı.dediğiniz gibi gece sac dipleri ve ense cok terliyor.diş gıcırdatıyor.sadece gece öksürüğü yok bizde…tedavisi konusunda neler önerirsiniz.oğluma
   dekort iğneye yapıyorlar..

Siz de yorumunuzu paylaşın: