HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
DİŞ SAĞLIĞINDA DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR NELER?
Dikkat: Yazının sonunda ek var!
***
Sabah gazetesindeki “Diş sağlığında doğru bilinen yanlışlar neler?” başlıklı mülâkat-haberde benim de doğru bulduğum ve bulmadığım hususlar var.
Gelin onlara bir göz atalım:
BİR: Dişler günde en az iki kere fırçalanmalıdır (DOĞRU).
İKİ: Yatmadan önce diş ipi kullanılmalıdır.
ÇOK DOĞRU: Dişhekimleri bunu çok daha sık dillendirmelidir.
ÜÇ: Fırçalama üst çenede yukarıdan aşağı, alt çenede aşağıdan yukarı doğru olmalıdır (DOĞRU).
DÖRT: “Bakteri plağına karşı etkili, sürekli kullanıma uygun bir ağız gargarası” kullanılmalıdır.
DOĞRU ama bu temizleme işleminin içinde kanserojen triklosan veya başka pek çok kimyasallar bulunan “ticari” gargaralarla değil tuzlu su ile yapılması icap eder.
BEŞ: İyi fırçalamak fırçanın sertliğiyle değil, fırçalama tekniğiyle ilgilidir (DOĞRU).
ALTI: Fırçanın üzerine konulan macunun miktarı ise ‘mercimek tanesi‘ büyüklüğünde olmalı.
DOĞRU: Ben diş macununu tavsiye etmiyorum ama ille de kullanmak isteyenlerin kullanacağı miktar pirinç tanesinden büyük olmamalıdır (1).
YEDİ: Tuz ve karbonat dişin mine tabakasını çizer ve aşındırır.
DOĞRU DEĞİL: American Dental Association, artıkları ve yüzeyel lekeleri çıkarmak için abrasif yani aşındırıcı olarak diş macununda kullanılan maddeler arasında kalsiyum karbonat ve magnezyum karbonatı da sayıyor (2).
***
Sabah gazetesinin haberi:
Diş Hekimi Dt. A. Doğan Bircan, ağız ve diş sağlığında halk arasında doğru bilinen yanlışlar olduğunu belirterek, “Günümüzde diş hekimliğinin özellikle estetik alanında yaşanan yenilikleri ile ağız ve diş sağlığı geçmişe göre biraz daha önem taşısa da kulaktan dolma yanlış bilgilerle uyguladığımız birçok hata bulunmaktadır” dedi.
Ağız ve diş sağlığında diş fırçalamanın tek başına yeterli olmadığını ifade eden diş hekimi Dt. A. Doğan Bircan, “Hepimizin bildiği gibi günde en az iki kere sabah kahvaltıdan sonra ve akşam yatmadan önce dişlerimizi fırçalamamız gerekmektedir. Fakat fırçalama işlemiyle diş arası yüzeylere ulaşamadığımız için günde en az bir kere de yatmadan önce diş ipi kullanmalıyız. Bu sayede oluşmaya çalışacak bakteri plağına karşı etkili bir savunma oluşturmuş oluruz.
Peki dişlerimizi nasıl fırçalamalıyız?
Dişleri geri, yani yatay yönde gidip gelerek yapılan fırçalama sıklıkla herkesin düştüğü bir yanlıştır. Fırçalama yapılırken ağzımızın hafif açık konumlandırılıp dişetinden dişe doğru yani üst çenede yukarıdan aşağıya, alt çenede de aşağıdan yukarıya doğru tek yönlü süpürme hareketi yapmamız gerekmektedir” diye konuştu.
Ağız kokusuna değinen diş hekimi Dt. A. Doğan Bircan, şöyle konuştu:
“Çeşitli araştırmaların sonuçlarına göre kötü kokunun başlıca nedenleri sindirim sistemi rahatsızlıkları ve ağız, diş rahatsızlıklarıdır. Sindirim sistemi rahatsızlıkları için doktora gidilmelidir. Ağız ve diş rahatsızlıkları sonucu meydana gelen kötü koku ise çürük diş ve diş eti problemleri gibi nedenlerle oluşur. Bunlar için en kısa zamanda hem bir diş hekimine gidilmeli, hem de diş fırçası, diş ipi ve bakteri plağına karşı etkili, sürekli kullanıma uygun bir ağız gargarası ile etkin bir ağız bakımı alışkanlık haline getirilmelidir.
DİŞETLERİ KANADIĞINDA FIRÇALAMAYI KESMELİ MİYİM?
Aksine, dişeti kanaması görüldüğü takdirde derhal diş hekimine başvurmalıyız. Gereken tedavi sonrasında da fırçalama süresi uzatılmalı ve diş ipi ile de hijyen muhakkak takviye edilmelidir. ‘Sert diş fırçası ile dişleri sert fırçalarsam daha iyi temizlemiş olurum’ yanlış. İyi fırçalamak fırçanın sertliğiyle değil, fırçalama tekniğiyle ilgilidir. Genellikle orta sertlikte diş fırçaları kullanılır. Çok sert fırçalar dişleri aşındırabilir. Çok yumuşak fırçalar ise dişleri temizlemeyebilir. Ayrıca sert fırçalama sonucu dişlerin, dişetine yakın yüzeylerinde aşınma ve sonucunda çürükler oluşarak hassasiyete sebep olabilir.”
”MACUNUN KÖPÜRMESİ İÇİN GEREKLİ SIVI AĞIZDA MEVCUTTUR”
Diş hekimi Dt. A. Doğan Bircan, “Diş macununu bol kullanmak daha iyi midir?” sorusuna da açıklık getirerek şunları söyledi:
“Hayır. Diş macununun miktarı sadece bireyin ağızda hissedeceği ferahlık hissini arttırır. Dişlerin mine tabakasının çizilmesi macunun fazla kullanılmasıyla ilgili değil, kullanılan macunun granüllerinin büyük olmasıyla ilgilidir. O yüzden granülleri büyük olan macunların uzun süreli kullanımından kaçınılmalı. Fırçanın üzerine konulan macunun miktarı ise ‘mercimek tanesi’ büyüklüğünde olmalı. Ayrıca, diş fırçası, fırçalamaya başlamadan önce ıslatılmamalıdır. Çünkü fırça kılları ıslatılınca sertliğini kaybeder. Macunun köpürmesi için de yeterli sıvı ağızda mevcuttur.
‘KARBONAT, TUZ VEYA SODAYLA FIRÇALAMAK DİŞLERİ BEYAZLATIR MI?’
Bu maddeler iri granüllü olduğu için dişin mine tabakalarını çizer ve aşındırır. Bunun sonucunda dişin parlaklığı gider ve yediğimiz ve içtiğimiz besinlerle dişler daha kısa zamanda renkleşmeye başlar. Diş taşı temizliğinden sonra daha fazla diş taşı oluştuğu da halk arasında kulaktan kulağa yayılan yanlış bilgilerdendir. Düzenli ve doğru fırçalama diş taşı oluşumunu engeller. Altı ayda bir diş hekimi kontrolü sayesinde iyi fırçalayamadığımız alanlarda oluşan diş taşları hekim tarafından temizlenmiş olur.
DİŞLERİ RENKLENDİRECEK ETKENLERDEN UZAK DURUN
Bunun da herhangi bir zararı yoktur. Ayrıca diş taşı temizliği doğru uygulandığında mine zedelenmeleri de görülmez. ‘Beyazlatma (bleaching) işlemi sonrasında dişler daha fazla sararır’ yanlış. Beyazlatma normal diş rengini daha da açmak için yapılır. Beyazlatmanın ilk yapıldığı dönemlerde kahve, çay ve sigara gibi dişleri renklendirecek etkenlerden uzak durmak gerekir. Beyazlatmayı yapacak hekimin tavsiyelerine uyulursa beyazlatmanın hiçbir yan etkisi yoktur.”
Kaynaklar:
1. http://www.aapd.org/media/policies_guidelines/g_fluoridetherapy.pdf
3. http://www.sabah.com.tr/saglik/2016/06/16/dis-sagliginda-dogru-bilinen-yanlislar-neler
***
EK 1 (4.7.2023): News Medical’ın haberine göre, diş fırçalama sıklığı ile kalp rahatsızlığı riski arasındaki ilişkiye odaklanan araştırmanın sonuçları yayımlandı. Araştırma kapsamında 2013-2016 arasında Japonya’daki Osaka Üniversitesi Hastanesinde yatan hastalardan 1675 kişi seçildi. Katılımcılar, dişlerini sabah ve akşam olmak üzere günde iki defa fırçalayanlar, dişlerini yalnızca geceleri fırçalayanlar, dişlerini yalnızca sabahları fırçalayanlar ve dişlerini hiç fırçalamayanlar olarak dört gruba ayrıldı.
Araştırmacılar, katılımcıların yaşını, cinsiyetini, sigara içme geçmişini de göz önünde bulundurdu. Ayrıca katılımcıların sağlık kayıtları dört bağımsız araştırmacı tarafından geriye dönük olarak incelendi. Araştırmada, kalp yetmezliği, kalp ritmi bozukluğu, kalp krizi, göğüs ağrısı ve ameliyat gerektiren kalp kapağı ve aort hastalıkları gibi kardiyovasküler hastalıklara odaklanıldı.
Dişlerini günde iki kez fırçalayanlar ve sadece geceleri fırçalayanların, kardiyovasküler hastalıklarda hayatta kalma (tahmini) oranlarının, hiç fırçalamayanlara kıyasla önemli ölçüde yüksek olduğu tespit edildi.
Araştırmanın bulguları, dişleri yalnızca sabahları fırçalamanın yetersiz ve geceleri fırçalamanın sağlık açısından önemli olduğunu ortaya koydu. Araştırmanın sonuçları “Scientific Reports” dergisinde yayımlandı.
In this study, we investigated whether toothbrushing timing affects cardiovascular disease risk. We enrolled 1675 patients aged ≥ 20 years who were hospitalized for surgery, examination, or medical treatment. The participants were categorized as follows based on toothbrushing: Group MN (brushing teeth after waking up and at night, n = 409), Group Night (brushing teeth at night but not upon waking up, n = 751), Group M (brushing teeth after waking up but not at night, n = 164), and Group None (not brushing teeth at all, n = 259). The participants’ age, sex, smoking history, and follow-up results were evaluated. Group M had four times as many men as women. Multivariate analysis of cardiovascular events showed significantly higher survival estimates in Group MN (P = 0.021) and Group Night (P = 0.004) than in Group None. Kaplan–Meier analysis of subgroups based on smoking status revealed that smokers in Group None had significantly worse prognosis for cardiovascular onset events than smokers in other groups; non-smokers in Groups None and M showed significantly worse prognosis on hospitalization. Our findings are limited to cardiovascular diseases and cannot be generalized to healthy populations. However, we suggest that brushing teeth at night is important for lowering cardiovascular disease risk.
K: https://www.nature.com/articles/s41598-023-37738-1
Makale: Not brushing teeth at night may increase the risk of cardiovascular disease
***
