HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
ZORUNLU OLMAYAN AŞIYA ZORUNLU YAPTIRIM OLAMAZ
Dikkat: Yazının sonunda ek var!
***
Hürriyet’ de Fulya Soybaş’ ın “Aşıda pozitif ayrımcılık olabilir mi” başlıklı haberi (1):
“Düşen vaka sayılarının Delta varyantına bağlı olarak yeniden artmaya başlaması ile Fransa restoran, bar, kafe, sinema, hastane, AVM gibi kamuya açık mekanlara girişte aşı ya da PCR testi zorunluluğu getirdi. 15 Eylül’den sonra sağlık çalışanlarına ise aşı zorunlu hale gelecek. Bilim Kurulu Türkiye için de benzer bir uygulama talep ediyor. Talep, kabine toplantısında tartışılacak ancak bazı hukukçular ve doktorlar ‘Zorunlu aşı’ uygulamasına kapı açtığı ve hukuka aykırı olduğu gerekçesi ile duruma karşı. Yasal ve etik anlamda pozitif de olsa böyle bir ‘ayrımcılık’ mümkün mü? Sordum.”
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’ nın “Virüsün genetik yoluyla geliştirilen mRNA aşıları, kısa vadede iyi sonuç verdi. Ama orta ve uzun vadede nasıl bir etkisi olacağını bilmiyoruz” dediği… (2).
Üretici şirket (Pfizer-BioNTech) ve Sağlık Bakanlığı’ nın yan etki mesuliyetini kabul etmediği…
Aşı onam formunda “Mevcutta size uygulanan aşının faz 3 çalışmaları tamamlanmamıştır. Pandemi nedeniyle faz 3 çalışması tamamlanmadan Sağlık Bakanlığı tarafından “acil kullanım onayı” verilmiştir. Bu nedenle aşı ile ilgili bilimsel veriler yetersizdir. İlk evre – ileri evre yan etkilerinde değişiklik olabilir” yazan…(3).
Onam formunu imzalamayanlara yapılmayan…
Fiyatını şirketlerin belirlediği ve sadece uygun gördüğü ülkelere sattıkları ticari bir ürün olan…
Bazı ülkelerin bazılarını kabul etmediği… aşıların zorunlu kılınması mümkün değildir.
AstraZeneca mı, Pfizer mi, Johnson mı, CoronaVac mı, Sputnik mi, Sinopharma mı, Moderna mı ya da başkaları mı?
2 Sinovac + 1 Pfizer mi?
2 Pfizer mi?
Merkel gibi AstraZeneca + Moderna mı?
Gelelim neticeye
Tüm dünyayı ilgilendiren bir pandemide, salgınla ilgili tüm kararların siyaset ve ticaretten uzak, bağımsız bir Dünya Sağlık Teşkilatı (DST) tarafından alınması, DST’ nin pandemilerde tek karar verici makam olması doğru olandır.
Bu bağlamda, aşılara dünya çapında tam güven ve uyum, aşıya erişimde adalet; bütün aşı çalışmalarının DST tarafından denetlenmesi, aşıların DST tarafından onaylanması, üretim ve dağıtımının DST mesuliyetinde olması, fiyatının ve uygulamayla ilgili tüm hususların DST tarafından belirlenmesiyle sağlanabilir.
Bu şartların sağlanmadığı bir durumda aşıların zorunlu olmasını doğru bulmuyorum.
Zorunlu olmayan aşılara zorunlu yaptırım akıl, mantık ve hukukla bağdaşmaz.
Ticaret ve siyasetle göbek bağı olan “ticari aşılar” zorunlu tutulamaz.
NOT: Benim kafamdaki Dünya Sağlık Teşkilatı (DST) ile bugün WHO veya DSÖ kısa adlarıyla bilinen örgüt arasında dağlar kadar fark olduğunu anlamış olmanızı bekliyorum.
Kaynaklar:
1. https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/fulya-soybas/asida-pozitif-ayrimcilik-olabilir-mi-41856117
3. https://www.istahed.org.tr/wp-content/uploads/2021/01/covid-asi-onam-1.pdf
***
Hürriyet‘ in haberi:
YA AŞI YA DA PCR TESTİ ŞART
İnternet fenomeni Kukla Süreya’nın yaratıcısı Ülker Üner Paris’te yaşıyor. Fransa’da alınan ‘Aşı kartı’ kararı ile güvende hissedip hissetmediğini sordum. Üner, “Kesinlikle daha güvende hissediyorum. Kararın geniş kitlelerin sağlığı açısından önemli olduğunu düşünüyorum. Aşı olmayanlar yüzünden hayatın kısıtlanmasını istemiyorum” diyor ve uygulamanın gece kulüplerinde çoktan başladığını anlatıyor: “Gece kulüpleri 9 Temmuz’da aşı ya da test zorunluluğu ile açıldılar. Ertesi gün 6 kişilik bir grup ile gittik. 3 kişi aşılıydık diğer 3 kişi değildi. Biz, QR kodlarımızı okutup- ki QR kod Türkiye’deki HES uygulaması gibi; kodu okutunca nerede, ne zaman aşı olduğunuz, hastalığı geçirip geçirmediğiniz bilgisi çıkıyor- içeri girdik. Aşısı olmayan 3 arkadaşımıza ‘Girecekseniz hızlı PCR testi yaptırmalısınız’ dendi, 15 dakikalık bir test yapıldı. Normalde Fransa’da aşı da test de ücretsiz. Ancak 1 ağustostan itibaren, psikolojik olarak aşıya zorlamak için, kafe, bar, tiyatro girişlerindeki PCR testleri 50 Euro olacak. Her girişte 50 Euro vermek istemeyecekleri için muhtemelen aşı olacaklar.”
KANUN İLE MÜMKÜN
Hukukçu, Dr. Rezan Epözdemir, “Aşı yaptırmayanlar mekanlara girmekten yasaklanabilir mi?” sorusuna anayasanın 17. maddesine atıfta bulunarak yanıt veriyor: “17. madde, ‘Tıbbi zorluklar ve kanunda yazılı haller dışında kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz, rızası olmadan bilimsel, tıbbi deneylere tabii tutulamaz’ der. 13. madde ise ‘Temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılması hakkın özüne dokunmayacak, ölçülülük ilkesi ile demokratik toplum düzeninin gereklilerine uygun şekilde kanun ile sınırlanabilir’ diyor. Dolayısıyla, aşıyı zorunlu tutmak ve/veya aşı olmayanların bir yerlere girip çıkmasını engellemek kişinin seyahat özgürlüğü ve maddi, manevi vücut bütünlüğüne yönelik bir yaptırımdır. Genel düzenleme, idari tasarruf, yönetmelik veya tüzük ile böyle bir karar alınamaz. Kanunla yapılmak zorunda.”
YAPTIRIM UYGULAYAMAZSINIZ
Anayasa hukukçusu, Prof. Dr. Süheyl Batum sorumu soru ile cevaplıyor: ‘Türkiye’de aşı zorunlu mu?’ Nereye varmak istediğine merak ile ‘Hayır’ diyorum, şöyle devam ediyor: “Zorunlu olmayan bir aşıyı yaptırmadığı gerekçesi ile kime, nasıl yasak uygulayacaksınız? Zorunlu tutulmayan bir şeye yaptırım uygulanmaz. Hukuk herkese lazım. Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’yla ‘zorunlu’ kılınabileceğini- ki sokağa çıkma yasakları 17 ve 71. maddeler gerekçe gösterilerek alınmıştı- söylüyorlar. Hayır, bu doğru değil! Açın bakın! Kanun ‘kolera, tifüs’ diyor. Böyle bir pandemiden söz etmiyor. ‘Aman efendim şimdi pandemi var’ ya da ‘İnsan sağlığı mı önemli hukuk mu?’ denilerek konu hukuksuzluğa taşınamaz.”
AŞI OLMAYANA ÖZEL BÖLÜM
“Tabii ki salgın önemli, binlerce kişi hayatını kaybetti, kaybetmekte. Böyle durumlar için anayasa bir çıkış yolu öngörmüş. Bizim iç hukukta var; ‘Temel hak ve özgürlükler sağlık nedeniyle sınırlanabilir’ diyor ama bunu ‘Ancak kanun ile yapabilirsin’ de diyor. Yani aşı zorunlu olacak ya da aşı olmayanlar kısıtlanacak ise ya kanun çıkaracaksınız ya da OHAL ilan edeceksiniz. Bu ikisini de yapamıyor ama aşı olanları korumak mı istiyorsanız? O zaman aşı olmayanlara da özel alan açacaksınız. ‘Siz, birbirinize bulaştırın diğerlerine bulaştırmayın’ diyebilirsiniz ama ‘Aşı yaptırmayanı almıyorum’ diyemezsiniz.”
AŞIYA TEŞVİK ETMEK ÖNEMLİ
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Necmettin Ünal, çift doz aşı olanların 20 milyonu yeni geçtiğini, toplumsal bağışıklığın henüz %20-25 civarında olduğunu hatırlatarak “Böyle bir karar almak için henüz erken. Şu an bu karar alınırsa sosyal hayat yine çöker. Aşılamayı biraz daha arttırdıktan sonra bu tarz uygulamaları hayata geçirmenin teşvik edebileceği kanaatindeyim. Kaldı ki önümüzdeki süreçte bu kısıtlamaların sadece stadyum, AVM, restoranlarda değil, üretimin devam etmesi adına iş yerlerinde de uygulanacağını tahmin ediyorum. Dünya genelinde bu tarz kararlar alınmadığı, aşı olmayanlar gezdiği sürece yeni varyantlar oluşacak, süreçte uzayacak” diyor.
YA BAŞKALARININ YAŞAM HAKKI
Mekânlara girerken ‘aşı kartı’ sorgulanmasını pozitif ayrımcılık olarak gördüğünü belirten KLİMİK Yönetim Kurulu üyesi Prof. Dr. Bülent Ertuğrul, “Önümüzdeki dönem biz de İngiltere gibi salgını kontrol edemediğimiz bir noktaya gelirsek o zaman hem aşı hem de bu tarz uygulamalar zorunlu olur. Günlük vakaların yeniden 40-50 binlere yükseldiği, can kayıplarının yüzleri aştığı durumda ‘Buyurun başkalarına da bulaştırın’ diyemeyeceğimize göre… Başkalarının yaşam hakkını elinden almak insan haklarına aykırı değil mi?” diye soruyor.
YAPTIRIM UYGULAMAK AYRIMCILIKTIR
Dr. Ümit Aktaş, ‘Aşı olmak istemeyenlere yaptırım uygulanması isteği ayrımcılıktır ve anayasaya aykırıdır’ diyerek sosyal medya hesabında şunları yazdı: “Bilim Kurulu’nun bu tavsiyesini kınıyorum. Eminim ki devletimiz doğru kararı verecektir. Hatırlatalım: Sağlık Bakanlığına göre, ülkemizde hiçbir aşı zorunlu değildir. Aşı olmayanlara yaptırım uygulanmasını isteyenler, ayrımcılık yapmaktadır ve ayrımcılık suçtur! Her birey, tedavisini seçmekte özgürdür! Saygı duymak zorundasınız!”
Kaynak: https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/fulya-soybas/asida-pozitif-ayrimcilik-olabilir-mi-41856117
***
EK 1 (19.7.2021): Fransa’da yeni salgın tedbirlerine tepki gösterildi, iki aşı merkezi saldırıya uğradı. Ülkenin güneyinde bir merkez, hortumla su sıkılarak işlevsiz bırakılırken, yine ülkenin güney batısında bir aşı merkezi de kundaklandı. Fransa’da yeni tip koronavirüsle mücadele kapsamında yeni önlemlerın açıklanması, tepkilere neden oldu. Aşı karşıtları hükümetin bu kararına karşı eylem düzenlerken, ülkedeki iki aşı merkezi protestolar sırasında saldırıya uğradı. Ülkenin güneyinde bir merkez, hortumla su sıkılarak işlevsiz bırakılırken, yine ülkenin güney batısında bir aşı merkezi de kundaklandı.
Aşı karşıtları protesto gösterisi düzenlemişti
Fransa’da bu haftasonu, Kovid-19 önlemlerinin sıkılaştırılması nedeniyle geniş çaplı protestolar düzenlendi. Ağustos ayında başlayacak tedbirlerle, ülkede aşı isteksizliğinin azaltılması planlanıyor. Emmanuel Macron hükümeti, sağlık çalışanlarına aşı zorunluluğu getirdi ve maaş kesintisi tehdidinde bulundu. Yine sinema ve bar gibi kamuya açık mekanlar için de en az bir aşı olmak ya da negatif test göstermek zorunlu hale gelecek. Cumartesi günü, son önlemleri protesto için sokağa 100 bin kişinin çıktığı değerlendiriliyor. Özgürlüklerin kısıtlandığını savunan eylemcilere bazı siyasiler de destek verdi. Söz konusu tedbirlerin geçen hafta açıklamasından sonra yüzbinlerce kişi de aşı randevusu aldı. Ülkede ilk aşısın olanların oranı, nüfusun yüzde 50’sinin biraz üzerinde bulunuyor. İki aşılı olanların oranı ise yüzde 40’ın altında. Fransa’da 111 binden fazla insan hayatını kaybetti. Kamuoyu araştırmaları, Fransa’da geniş çaplı bir aşı isteksizliği olduğunu gösteriyor.
***
EK 2 (20.7.2021): Pfizer ödeme yapmayan İsrail’e aşı sevkiyatını durdurdu.
İsrail ile Pfizer arasında aşı krizi çıktı. 700 bin dozluk sevkiyatın pazar günü ülkeye ulaşması bekleniyordu ancak şirket son 2,5 milyon dozun parasını almadığı için sevkiyata yanaşmıyor. İsrail’i ‘muz cumhuriyeti’ olarak gördükleri iddiası da var. Zorlu geçen seçim sürecinin ardından hükümet kurma belirsizliğiyle uğraşan İsrail’de koronavirüs aşılamasıyla ilgili de pürüz çıktı. Jerusalem Post gazetesinin haberine göre, ABD’li ilaç şirketi Pfizer ülkeye aşı sevkiyatını durdurdu. Koronavirüs aşılama oranının en yüksek olduğu ülkelerden İsrail’in son 2,5 milyon doz aşının parasını halen ödemediği belirtildi. Ülkeye pazar günü iletilmesi beklenen 700 bin doz aşının sevkiyatı ertelendi.
Üst düzey Pfizer yetkililerinin, geçiş sürecindeki hükümetin ödeme yapmayacağından endişeli olduğu ve şirketin bundan yararlanmak istemediğini söyledikleri yazıldı. Habere göre şirket yetkilileri, organize bir ülkede böyle bir durumun nasıl yaşanabileceğine anlam veremiyor. Jarusalem Post haberinde şirketin, geçen kasım ayında yapılan anlaşma gereği ilk teslimatı yaptıklarını açıkladığı vurgulandı. Anlaşmanın güncellenmesi ve ek aşı sevkiyatı için görüşmelerin sürdüğünü ifade ettiler.
“Muz cumhuriyeti” yakıştırması
Ordu Radyosu ise Pfizer yetkililerinin İsrail’i “muz cumhuriyeti” olarak gördüğünü aktardı. İsrail resmi makamlarından konuyla ilgili açıklama gelmedi. Aşı ve ödeme krizinin hükümet kurma gerilimiyle bağlantılı olduğu dillendiriliyor. Ülke, 9 milyonun üstündeki nüfusunun 5 milyon civarını koronavirüse karşı aşılamış durumda. Tel Aviv yönetimi, Pfizer ile Alman BioNTech firmasının ürettiği aşının yanı sıra ABD’de geliştirilen Moderna ve İngiliz Oxford Üniversitesi-İsveç ilaç şirketi AstraZeneca aşısını da kullanıyor. 2020’den bu yana tüm dünyanın mücadele ettiği COVID-19 salgını nedeniyle İsrail’de 6 binden fazla kişi hayatını kaybetti.
***
EK 3 (20.7.2021): TİVİTLERİM:
ATASÖZLERİMİZİ GÜNCELLLİYORUM Önce: Önce CAN, sonra CANAN Şimdi: Önce PARA, sonra AŞI
Kaynak: https://twitter.com/drahmetrasim/status/1417481757557936132?s=20
***
“Siyaset ve ticaretle enfekte olmamış aşılar” halk sağlığının en önemli koruyucu unsurlarından biridir. İsrail basını: Pfizer ödeme yapmayan İsrail’e aşı sevkiyatını durdurdu. https://trthaber.com/haber/koronavirus/israil-basini-pfizer-odeme-yapmayan-israile-asi-sevkiyatini-durdurdu-570626.html
Kaynak: https://twitter.com/drahmetrasim/status/1417475560851259392?s=20
***
Ticari aşılarla halk sağlığı aynı torbaya konmaz. Kaynak: https://twitter.com/drahmetrasim/status/1417482174215987202?s=20
***
Koca DÜNYA, 3-5 aşı şirketini yola getiremiyorsa, batsın bu dünya. Kaynak: https://twitter.com/drahmetrasim/status/1417482816779075586?s=20
***
Dünyayı kasıp kavuran bir salgında o şirketin aşısı bu şirketin aşısı, o ülkenin aşısı bu ülkenin aşısı olmaz. Tüm Kovid aşılarını bağımsız Dünya Sağlık Teşkilatı denetlemeli, onaylamalı, dağıtmalıdır. Meydan şirketlere bırakılamaz. Kovid aşısı, pazarlanacak bir ürün değildir. Kaynak: https://twitter.com/drahmetrasim/status/1417721649743470595?s=20
***
EK 4 (20.7.2021): Cep telefonu, internet, digitürk vs paketleri gibi aşı paketleri olsun. VIP paket : sınırsız doz. Ultra paket : senelik 5 doz + 2 varyanta özel doz. Süper paket : 3 doz + 1 varyanta özel doz. Eko paket : 2 doz. Öğrenci paketi : 1 doz. Kaynak: https://twitter.com/korcanayata/status/1417528141828997123?s=20
***
EK 5 (21.7.2021): KORCAN AYATA: “Dün bana istatistik dersi vermeye kalkanlar buna ne der acaba? “Aşısızların %99’ü ölümle karşılaşmış” Buna aşı fanatizmi adını veriyorum.”
Alıntı tivit: Prof.Dr. Alper ŞENER @dralpersener Kümülatif mortalite ve atfedilen mortalite vb tüm kavramlara bakıldığında aşısızların %99’u ölüm ile karşılaşmış…bu gerçek yaşam verisi!
Kaynak: https://twitter.com/korcanayata/status/1417728407056654337?s=20
***
EK 6 (22.7.2021): ALİ EYÜBOĞLU: Aşı karşıtı Fox News’te çalışanlara aşı mecburi
“Yale Üniversitesi’nden Dr. Mehmet Emin Adin, 20 Temmuz’da iddiasının belgesini de yayınlayarak şöyle bir tweet attı: “Günün fıkrası: Aşı karşıtı medya söylemlerinin merkezi sayılan FOX TV’nin kendi çalışanlarına aşı pasaportu uygulaması getirdiği ortaya çıktı.”
Pandemi sürecinde haber kanallarının canlı yayınına katılarak yaşadığı ABD’deki gelişmeleri anlatan ve Twitter’ı çok etkin kullanan Prof. Dr. Derya Unutmaz, meslektaşının tweetine şu yorumu yazdı: “ABD’deki FOX TV, pandemi başından beri komplo teorileri ve aşı karşıtlığı üzerine dezenformasyon yaptı, milyonlarca insanın hayatını etkiledi, kim bilir kaç kişi bu yüzden hayatını kaybetti. Şimdi orada çalışanlar aşı olmadan çalışamıyorlar. Gerçek ama acı bir fıkra gibi.”
Aynı gün nytimes.com’da şöyle bir haber vardı:
“Delta varyantı ABD’de yayılırken Steve Doocy ve Sean Hannity gibi bazı FOX News sunucuları, izleyicilerini Covid 19’a karşı aşı olmaya davet etti.”
SELÇUK TEKTAŞ’IN ÖLÜMÜ ASLI HÜNEL’İN TAVSİYESİ
Koronavirüs nedeniyle kaldırıldığı hastanede günlerce entübe edilen Alişan’ın kardeşi ve menajeri Selçuk Tektaş, yaşam mücadelesini kaybetti. Tektaş, 41 yaşındaydı, evli ve iki kız çocuk babasıydı…
Her ölüm erkendir, ama 37’sinde “Yaş 35 yolun yarısı eder” diye şiir yazıp 46’sında vefat eden Cahit Sıtkı Tarancı’ya göre ‘yolun sonu’ için çok erken yaştır 41…
Dün son yolculuğuna uğurlanan Selçuk Tektaş’a Allah’tan rahmet; başta eşi, kızları, annesi, babası ve Alişan olmak üzere ailesi ve sevenlerine sabır diliyorum.
Ölüm haberinin ardından Tektaş’ın annesi, abisi Alişan ve eşi Merve Tektaş’la fotoğraflarını Instagram’dan paylaşıp, acısını dile getiren Aslı Hünel’in, özellikle büyük harflerle yazdığı şu satırlara dikkat:
“Aşıyı reddetmeyin. Bu kardeşimiz ve babam (Ekim 2020’de Koronadan öldü) aşı olmamıştı. Olabilmiş olsalardı belki hafif atlatacaklardı.”
***
EK 7 (25.7.2021): Johnson&Johnson aşısının tek dozu yeterli değil.
J&J tek dozun en az 8 ay bağışıklık sağladığını ve başta Delta olmak üzere tüm varyantlara karşı da koruma kazandırdığını bildirmişti.
Lakin yeni bir araştırma 2. dozun gerekli olduğunu gösteriyor.
https://www.nytimes.com/2021/07/20/health/coronavirus-johnson-vaccine-delta.html
***
Olayı bence güzel özetlemişsiniz. Zorunlu olmayan aşılara zorunlu yaptırım akıl, mantık ve hukukla bağdaşmaz. Bunun üzerine söz söylenemez.
Bu yazıdaki onam formu Sinovac için. Pfizer biontech icin acil kullanım onayi yok Türkiyede. Acil kullanım onayı da ayrı bir saçmalık ama neyse.