VİRÜS ÇOĞALMASININ ANTiKORLA ALEVLENMESİ (ADE)!

Yazı Fontunu Büyült Yazı Fontunu Küçült Yazı Fontunu Sıfırla

Yayınlanma tarihi: 30 Mart 2022

kasa fişi

Hikmet Geçkil’ in Bilim Blogu’ ndaki yazısı:

SARS-CoV ve diğer solunum yolu virüsleri çalışmalrından elde edilen veriler, anti-SARS-CoV-2 antikorlarının “antikora bağlı alevlenme (ADE) yoluyla COVID-19’u şiddetlendirebileceğini düşündürmektedir.

Antikora Bağımlı Geliştirme Nedir?

Özetle bu durum, enfeksiyona karşı bağışıklığınızı güçlendirmek yerine, aşının aslında virüsün hücrelerinize girme ve onları enfekte etme yeteneğini artırdığı ve böylece aşılanmamış olduğunuzdan daha ciddi bir hastalığa neden olduğu anlamına gelir. Bu, bir aşının yapması gerekenin tam tersi ve bir COVID-19 aşısı için en başından beri işaret edilen önemli bir sorundur.

Genel olarak, virüse özgü antikorlar antiviral olarak kabul edilir ve virüs enfeksiyonlarının kontrolünde çeşitli şekillerde önemli bir rol oynar. Ancak bazı durumlarda spesifik antikorların varlığı virüs için faydalı olabilir. Bu aktivite, virüs enfeksiyonunun antikora bağlı geliştirmesi (ADE) olarak bilinir. Virüs enfeksiyonunun ADE’si, virüse özgü antikorların virüsün girişini ve bazı durumlarda virüsün monositlere/makrofajlara ve granülositik hücrelere Fc ve/veya kompleman reseptörleri ile etkileşim yoluyla replikasyonunu arttırdığı bir olgudur. Bu fenomen, halk sağlığı ve veterinerlik açısından önemi olan çok sayıda aileyi ve türü temsil eden virüsler için in vitro ve in vivo olarak rapor edilmiştir. Bu virüsler, makrofajlarda tercihli replikasyon, kalıcılık oluşturma yeteneği ve antijenik çeşitlilik gibi bazı ortak özellikleri paylaşır. Bazı virüsler için, enfeksiyonun ADE’si, aşılama yoluyla hastalık kontrolü için büyük bir endişe haline geldi.

SARS-CoV-2 ile enfekte olmuş çok sayıda insan göz önüne alındığında, dünyanın herhangi bir yerindeki birinin aynı anda hem SARS-CoV-2 hem de bir hayvan koronavirüsü ile enfekte olması (hibrit virüs rekombinantları) ihtimali yüksektir.

Kanalizasyon sistemlerindeki yüksek sayıda SARS-CoV-2 genomu göz önüne alındığında, koronavirüs bulaşmış bir kemirgen veya kuşun insan atıkları ile temas yoluyla insan SARS-CoV-2 ile karşılaşması da mümkündür.

SARS-CoV-2’nin yeni rekombinant torunları nerede ve nasıl ortaya çıkarsa çıksın, yeni virüs bağışıklıktan kaçabilir ve hatta Covid-19 ile görülenden farklı hastalık belirtilerine sahip olabilir.

Bu endişe verici senaryoda, SARS-CoV-2, yalnızca insan konakçının bağışıklık tepkisinden kaçmakla kalmayıp, onu aktif olarak sömürmek için de gelişebilir. Alpha’dan Omicron’a kadar olan SARS-CoV-2’nin şimdiye kadarki ardışık ana varyantları, virüsün amansız evriminin bağışıklık sisteminden kaçmaya yardımcı olduğunu gösteriyor. Ancak kedi bulaşıcı peritonit virüsü gibi bazı koronavirüsler, kaçınmayı bir sonraki seviyeye taşıyabilir: antikor sömürüsü.

Bir kişi (veya yukarıdaki durumda bir kedi) bir virüsle karşılaştığında veya bir aşılandığında, bağışıklık hücreleri antikor üretmeye başlar. Bu proteinler virüse bağlanır ve onu etkisiz hale getirir. İlginç ve beklenmeyen bir durum, bağışık olmayan kedilere verilen kedi enfeksiyöz peritonit virüsüne karşı antikorlar, bu hayvanları enfeksiyöz peritonit virüsüne karşı antikorları olmayan aşılanmamış kedilere göre peritonite ve ciddi hastalıklara karşı daha duyarlı hale getirir.

Enfekte sivrisineklerin ısırması yoluyla insanlara bulaşan dang (Dengue) virüsü, bağışıklık sisteminin benzer bir sömürüsüne sebep olur. Dang humması tipi bir virüsle ilk enfeksiyon, tipik olarak, yüksek ateş ve kas ve eklem ağrısı ile sınırlı ve bir hafta süren bir hastalığa neden olur. Bu ilk enfeksiyona karşı oluşan antikor bağışıklık tepkisi, bir kişiye aynı tür dang virüsü ile gelecekteki maruziyetlere karşı bağışıklık kazandırır. Ancak kişi daha sonra farklı tipte bir dang virüsüne maruz kalırsa, ilk enfeksiyon ona karşı koruma sağlamak yerine ciddi hastalık riskini artırır. 

Nasıl? 

İnsan vücudunda, bazı hücrelerin yüzeyinde dang virüsleri için reseptörler bulunurken, diğer hücrelerde antikorlar için reseptörler bulunur. Virüslere bağlanan antikorlar, normalde virüsün dang reseptörlerine sahip hücrelere bağlanmasını engeller. Ancak bu antikor kaplı virüsler, yüzeylerinde antikor reseptörleri bulunan hücrelere bağlanabilir, içeri girebilir ve hücrelerde çoğalabilirler. Buna, virüs çoğalmasının antikora bağlı olarak arttırılması ya da alevlenmesi denir.

Solunum sinsityal virüs ve dang virüsü aşısı çalışmaları, ADE ile ilgili güvenlik risklerini ortaya çıkardı ve bu da aşı denemelerinin başarısız olmasına neden oldu.

ADE’nin viral enfeksiyonlarda iki farklı mekanizma ile gerçekleştiği belgelenmiştir:

  1. Y şeklindeki antikorların iki ucu (Fab) virüse bağlanır (normal durum). Antikorun büyük zincirlerinin alt tarafı (Fc) ise makrofaj ve monositlerin yüzeyinde bulunan Fc gama reseptörü IIa’ya (FcyRIIa) bağlanır. Böylece, virüs antikorla birlikte fagositik hücreler (örn. makrofaj ve monositler) tarafından yutulur ve antikorla birlikte hücre içine alınan virüs bu hücrleri enfekte eder ve çoğalır.
  2. Antikor ve Fc aracılı efektör işlevler veya artan inflamasyon ve immünopatolojiye neden olan immün komplekslerin oluşumu.

Her iki ADE yolu da, nötralizan olmayan antikorlar veya zayıf nötralizan antikorların, enfeksiyonu bloke etmeden veya temizlemeden viral antijenlere bağlanmasıyla ortaya çıkabilir.

SARS-CoV’nin hayvan modellerinde aşı kaynaklı ADE’ye ilişkin kanıtlar çelişkilidir ve potansiyel güvenlik endişelerine yol açmıştır.

ADE mekanizması ve antikor aracılı immünopatoloji. Sol panel: ADE için, bağışıklık kompleksi içselleştirmesine, hücre yüzeyinde aktive edici Fc reseptörlerinin bağlanması aracılık eder. İnhibitör reseptörlerinin birlikte bağlanması daha sonra viral replikasyonun artmasına yol açan antiviral tepkilerin inhibisyonu ile sonuçlanır. Sağ panel: Antikorlar, kompleman yolağını veya antikora bağımlı hücresel sitotoksisiteyi (ADCC) aktive ederek immünopatolojiye neden olabilir. Her iki yol için de aşırı bağışıklık aktivasyonu, sitokinlerin ve kemokinlerin salınmasıyla sonuçlanır ve bu da gelişmiş hastalık patolojisine yol açar.

Kaynaklar

Kaynak: https://bilimblogum.wordpress.com/2022/02/24/virus-cogalmasinin-antikorla-alevlenmesi-ade/

***

İlgili Diğer Yazılar:

Siz de yorumunuzu paylaşın: