Dikkat: Yazının sonunda ek var!
***
Haberin başlığına bakıp da Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), üçüncü doz aşılara gerek olmadığını veya zararlı olduğunu söylüyor gibi bir düşünceye kapılmayın (1).
“Üçüncü dozu erteleyin” çağırısının sebebi dünyanın aşıya ulaşamamış ülkelerinin de aşılardan faydalanmasını sağlamak.
Meseleyi daha iyi anlamanız için “Aşıların ve bağışıklığın güzelliği” başlıklı makaleyi okumanızı tavsiye ederim (2).
DSÖ’ nün bu îkazı kâğıt üzerinde doğru gibi görünmekle beraber pandeminin enfeksiyon ve bulaşmayı önlemeyen ve yeterli miktarda bulunmayan aşılarla sonlanabileceğini mümkün görmüyorum.
Virüslerin her gün mutasyona uğradığına, aşıların varyantlara karşı etkinliklerinin giderek azaldığına, belli bir zamanda tüm dünyaya uygulanabilecek miktarda aşının üretilmesinin mümkün olmadığına, aşı şirketlerinin tek maksadının daha pahalı fiyattan daha fazla aşı “satmak” olduğuna, herhangi bir ülke çapında yüzde 100 aşılama yapılmış olsa bile tüm dünya aşılanmadıkça bunun bir manası bulunmadığına, bugün yapılmakta olan aşıların enfeksiyonu ve bulaşmayı önlemediğine dikkatinizi çekerim.
Pandeminin, tek bir kişiden başladığını hatırlatmama gerek var mı bilmem.
Peki, o zaman aşılar ne işe yarıyor?
Halen uygulanmakta olan Kovid-19 aşıları, ağır hastalık ve ölüm riski yüksek olanlarla, sağlık personeli gibi virüsle karşılaşma ihtimali çok yüksek olanları korumaya yarayabilir.
Kimse kusura bakmasın, öyle her varyanta karşı aşı olmak sadece aşı şirketlerinin işine gelir.
Hastalık geçirenlerin aşılanmaya; iki defa aşı yapılanların üçüncü doza ihtiyaçları olmadığı düşüncemi de bir kere daha tekrarlıyorum.
Üçüncü doz, dördüncü doz… bunun arkası gelmez, kolunuzda iğne batıracak yer kalmaz.
Aşılama toplum bağışıklığına yol açmadı
Veriler aşılamanın İzlanda’da Kovid-19’a bağlı ciddi hastalık oranını azalttığını gösterirken, ülkenin Baş Epidemiyoloğu Þórólfur Guðnason, aşılamanın beklenen toplum bağışıklığına yol açmadığını söylüyor (3).
Þórólfur, bu sabah bir toplantıda yaptığı açıklamada, son iki ilâ üç hafta içinde Delta varyantının İzlanda’daki tüm diğer varyantları geride bıraktığını ve aşılanan kişilerin bunu kolayca kapabileceği ve başkalarına yayabileceğinin netleştiğini belirtti.
İzlanda’ da erişkin nüfusun yüzde 75’ ine iki doz, yüzde 5’ ine tek doz aşı yapıldı, yani nüfusun yüzde 80’ i aşılanmış oldu.
Bilim dışı abartılı ifadeler aşılara güveni sarsar
Aşıları tavsiye edenlerin şirket CEO’ su gibi “Bu aşılar mucize yaratıyor, bu aşılar pandemiyi bitirecek” gibi bilimsel karşılığı olmayan sözlerden uzak durmaları gerekir.
Aşılar için yanlışlığı eninde sonunda ortaya çıkacak abartılı ifadeler aşılara olan itimadı sarsar.
Bunun yerine “Bu aşılar, enfeksiyonu ve bulaşmayı önlemez, pandemiyi de bitirmez ama yavaşlamasına katkı yapar, riskli grupta ağır hastalık ve ölümleri azaltabilir” gibi sözler daha doğru olur.
Dünya, %100 etkili ve yan etkisi sıfır olan aşılara değil, tam ve doğru bilgiler verilen aşılara güvenir.
Dünya, mucize beklemiyor, mucize istemiyor, sadece doğru bilgilenmek istiyor.
Gelelim neticeye
Pandeminin, virüsün mutasyona uğrayarak ağır hastalık ve ölüm riskinin giderek azalması, tabii enfeksiyonu geçirenlerin sayısının artması ve aşılar sayesinde giderek “sönmeye başladığını” düşünüyorum. Böyle olmasını can-ı gönülden diliyorum.
Kovid-19, bugünden yarına hayatımızdan çıkmayacak ama zamanla tıpkı sadece soğuk algınlığına yol açan “ataları” gibi sıradan bir nezle virüsü olarak tarihteki yerini alacaktır.
Pandemiyi bitirmede en önemli unsurun tabii enfeksiyon geçirenler sayesinde kazanılacak “toplum bağışıklığı” (herd immunity) olduğunu inanıyorum [Sürü bağışıklığı tabirini duymak istemiyorum.]
Tahminim ve bilhassa da temennim budur.
Kaynaklar:
1. https://www.dw.com/tr/ds%C3%B6-genel-direkt%C3%B6r%C3%BC-%C3%BC%C3%A7%C3%BCnc%C3%BC-dozu-erteleyin/a-58761513
2. https://ahmetrasimkucukusta.com/2021/07/31/yazilar/tip-yazilari/kovid-asisi/asilarin-ve-tabii-bagisikligin-guzelligi/
3. https://www.icelandreview.com/society/covid-19-in-iceland-vaccination-has-not-led-to-herd-immunity-says-chief-epidemiologist/
***
Deutsche Welle‘ nin haberi:
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus üçüncü aşılamaya geçen veya geçmeyi planlayan ülkelere, bu kararlarını en azından Eylül ayı sonuna kadar erteleme çağrısı yaptı.
Cenevre’de düzenlediği basın toplantısında, “Tüm hükümetlerin, halklarını Delta varyantından koruma endişelerini anlıyorum” diyen Tedros, gelir düzeyi yüksek ülkelere seslenerek “Ancak yine de küresel aşı miktarının çoğunu halihazırda kullanmış olan ülkelerin daha da fazlasını kullanmasını ve bu esnada dünyanın en savunmasız insanlarının korumasız kalmasını kabul edemeyiz” şeklinde konuştu.
Dünya Bankası tarafından yüksek gelirli olarak sınıflandırılan ülkelerde şu ana kadar her 100 kişiye ortalama 101 doz aşı yapıldığı bildiriliyor. Gelir düzeyi en düşük 29 ülkede ise 100 kişiye 1,7 doz düşüyor.
DSÖ Mayıs ayında, her ülke nüfusunun en az yüzde 10’unun Covid-19’a karşı aşılanması hedefi koymuştu. Tedros, bu hedefe referans vererek “DSÖ, her ülke nüfusunun en az yüzde 10’unun aşılanmasını sağlamak için en az Eylül ayı sonuna kadar üçüncü dozlar için moratoryum çağrısında bulunuyor” dedi.
DSÖ yetkilileri, halihazırda iki doz aşı almış kişilere bir doz daha aşı yapmanın koronavirüsün yayılmasını önlemede etkili olup olmadığı konusunda henüz bilimsel bir kanıt olmadığını belirtiyor. Örgüt, gelişmekte olan ülkelerdeki aşı erişiminin iyileştirilmesi için, düzenli olarak zengin ülkelere destek çağrısı yapıyor. DSÖ’nün ülkeleri harekete geçirebilmek için herhangi bir yaptırım gücü bulunmuyor.
İsrail, Fransa, Almanya ve bazı Ortadoğu ülkeleri üçüncü doz aşılamaya geçti. ABD ve İngiltere’nin de aralarında bulunduğu bir dizi ülkede de üçüncü doz aşılamanın yakında başlaması bekleniyor.
Dünyada şu ana kadar 4 milyon 250 bine yakın insanın Covid-19 sebebiyle hayatını kaybettiği tahmin ediliyor.
***
EK 1 (6.8.2021): KORCAN AYATA
6 ayda bir aşı olacaksak, o aşı, aşı değildir. Kaynak: https://twitter.com/korcanayata/status/1423517607802589185?s=20
Hızlandırılmış, dolayısıyla faz aşamaları gerektiği gibi tamamlanmamış, koruyuculuğu tam belirlenmemiş, geçirgen aşılara çok fazla bel bağladılar. Bilim yobazları da aşının borazanlığını yaptı ve pandemi aşılarını, onlarca yılda rüştünü ispatlamış aşılarla bir tuttu.
Şimdi öyle bir noktaya gelindi ki, pandemi aşıların kapasitesinin, abartılmış beklentileri karşılamadığı ortaya çıktı. Tükürdüğünü yalayamayanlar, yeterince aşılama yapılmadı bahanesine sarıldı. Ve maalesef, yüksek eğitim seviyesine sahip, aydın çevreler bile buna inandı.
Artık bu bir politik bir görüş, bir inanç, bir gurur meselesi haline geldi. Geri adım atmamak için bastırıyorlar. Partisi, sendikası, işvereni, elinde biraz güç-yetki olan, aşı ile ters düşmemek adına, “zorunlu olsun” demeye başladı.
Kaynak: https://twitter.com/korcanayata/status/1423516803792359424?s=20
***
EK 2 (7.8.2021): İsrail’de Kovid-19 salgınında günlük vakalar yüksek seyrediyor. Durumun sebebinin ise ülkede Delta varyantının hızlı bir şekilde yayılması olduğu belirtiliyor. İsrail’ de Delta varyantının hızla yayılması nedeniyle yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınında günlük vakalardaki yükseliş devam ediyor. Sağlık Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, son 24 saatte 3 bin 421 kişinin Kovid-19 testinin pozitif çıkmasıyla toplam vaka sayısının 887 bin 513’e ulaştığı belirtildi. Hastalardan 6’sının daha hayatını kaybetmesiyle virüs nedeniyle ölenlerin sayısının 6 bin 503’e yükseldiği ifade edildi. Açıklamada, ayrıca aktif vaka sayısının 25 bin 463’e ulaştığı, hastalardan 241’inin durumunun ağır olduğu kaydedildi.
Öte yandan günlük vakalardaki hızlı artış nedeniyle İsrail’de yeni bir kapanmaya gidilip gidilmeyeceği de tartışılmaya başlandı. Yerel basında yer alan haberlere göre, dün yapılan Kovid-19 konulu kabine toplantısında, yeni bir kapanmaya gidilmesi konusunda sağlık uzmanları arasında fikir ayrılığı yaşandı. Bazı uzmanlar gelecek ay kapanmaya gidilmesini önerirken, bazıları ise kapanma yerine aşının virüsle mücadelede en etkili yöntem olduğunu savunarak, öneriye karşı çıktı.
Kaynak: https://www.hurriyet.com.tr/dunya/israilde-gunluk-vaka-sayisi-dusmuyor-41866638
***
EK 3 (8.8.2021): CDC, dünyada en çok aşı yapılan 13 ülkeden 12′ sini seyahat bakımından “yüksek” veya “çok yüksek” ülkeler arasına aldı. Çok riskli ülkeler: Malta, United Arab Emirates, Seychelles, Chile, Uruguay, Bahrain, Mongolia. Yüksek riskli ülkeler: Iceland, Qatar, Belgium, Canada, Israel.
Kaynak: https://www.thegatewaypundit.com/2021/08/12-13-vaccinated-countries-world-now-listed-cdc-travel-risk/
***
EK 4 (8.8.2021): ÖZCAN YÜCEL “Avrupa Birliği ve ABD’de toplamda 800 milyon insan yaşıyor. Dünyanın en çok aşı yapan milletleri burada. En az 800 milyon doz aşı yapıldı. Yani çift dozda %50’yi geçtiler. Peki vakalar neden hızla artıyor? Soruyorum o zaman! Aşılarınız ne zaman işe yarayacak?“
Kaynak: https://twitter.com/drozcanyucel/status/1424109895289294849?s=20
***
EK 5 (12.8.2021): Tam olarak aşılanmış olan (1 doz Johnson & Johnson veya Moderna ya da Pfizer’ in mRNA aşılarından 2 doz) Amerika’ lıların şu anda destekleyici bir doza ihtiyacı yoktur. Kaynaklar:
1. https://www.hhs.gov/about/news/2021/07/08/joint-cdc-and-fda-statement-vaccine-boosters.html
2. https://www.bostonglobe.com/2021/08/09/nation/heres-why-doctors-say-you-shouldnt-get-covid-19-booster-shot-yet/
***
EK 6 (16.8.2021) FAHRETTİN KOCA “İnaktif aşı olan vatandaşlarımızda en yüksek koruma seviyesi 3 doz inaktif aşı olan vatandaşlarımızda. Buna en yakın koruma seviyesi ise iki doz inaktif aşı olup 3. Doz mRNA aşısı olan vatandaşlarımızda.” Kaynak: https://twitter.com/drfahrettinkoca/status/1425515356622397443?s=20
***
EK 7 (18.8.2021): FAHRETTİN KOCA “3 doz aşı olmuş kişilerin 2 doz aşı olmuş kişilere göre hem hastalığa yakalanmalara göre ve hastaneye yatma ve yoğun bakıma yatma oranlarına göre çok daha iyi korunduğu anlaşıldı.” Kaynak: https://twitter.com/gazetesozcu/status/1428037310378090501?s=20
***
EK 8 (19.8.2021): Johns Hopkins Üniversitesi’nde aşı araştırmacısı olan Anna Durbin, aşıların hastaneye yatışları, ciddi enfeksiyonları ve çoğu aşılı arasında ölümleri önlemede oldukça etkili olmaya devam ettiğini; aşıların zamanla hafif hastalıkları önlemede iyi çalışmamalarının mutlaka aşıların başarısız olduğunun bir işareti olmadığını söyledi. İnsanların bu gerçeği kabul etmeleri gerektiği konusunda ısrar eden Durbin, “Dozları artırmaya devam ederek ‘herkesin soğuk algınlığını önleyemeyiz” dedi. Durbin’in görüşüne göre, ülkenin aşı kullanımını bu kadar erken artırma kararı bilime dayalı değil: “Bence kaygıya dayalı bir gel-git dalgası var. Güçlendirici doz ihtiyacının bilimsel delillere dayandığını düşünmüyorum.”
Kısa adı ACİIP olan ve aşılarla ilgili verileri gözden geçirerek Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezine aşıların kullanımına ilişkin tavsiyelerde bulunan Advisory Committee on Immunization Practices üçüncü doz için verilere bakmak üzere gelecek hafta toplanacak.
Kaynak: https://www.statnews.com/2021/08/18/u-s-decision-on-covid-19-booster-shots-baffles-and-upsets-some-scientists/
***
EK 9 (19.8.2021): Dünya Sağlık Örgütü, mevcut verilerin ışığında Kovid-19 ile mücadelede şu an için ‘güçlendirici’ aşı dozuna ihtiyaç olmadığını belirtti. Korona virüs salgını ile mücadelede tüm dünyada aşılama kampanyaları hızla devam ederken, yoksul ülkeler aşıya ulaşmakta zorluk çekiyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından yapılan açıklamada, mevcut verilerin ışığında Kovid-19 ile mücadelede şu an için “güçlendirici” aşı dozuna ihtiyaç olmadığını belirtilerek, yüksek gelirli ülkelerin yeni bir güvenlik önlemi almadan önce dünyanın en savunmasız insanlarının da tam olarak aşılanması gerektiği vurgulandı.
Birçok ülkede “güçlendirici” ya da diğer adıyla “hatırlatıcı” aşı dozları uygulanırken, DSÖ uzmanlarından Soumya Swaminathan, güçlendirici aşı dozu hakkındaki soruya, “Bugünün verilerine bakınca hatırlatma dozuna gerekli olmadığına açıkça inanıyoruz” dedi. Yüksek gelirli ülkelerde uygulanan güçlendirici aşı dozlarına atıfta bulunan DSÖ’nün Kıdemli Danışmanı Bruce Aylward, “Dünyada yeterince aşı var, ancak doğru yerlere doğru sırayla gitmiyor” ifadelerini kullandı. Tam aşılı olan kişilere güçlendirici aşı dozları uygulanmadan önce dünya çapında en savunmasız kişilere iki doz aşı uygulanması gerektiğine dikkat çeken Aylward, “Bundan çok çok uzağız” dedi.
ABD’den 3’üncü doz aşı uygulaması 20 Eylül’den itibaren başlayacak
ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) ve Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) tarafından yapılan ortak açıklamada, Kovid-19’a karşı Pfizer/BioNTech ve Moderna aşısı olan vatandaşlara, ikinci dozun ardından 8 ay sonra 3’üncü dozu yaptırmaları tavsiye edildi. Söz konusu 3’üncü dozların 20 Eylül’den itibaren uygulanmaya başlayacağı ifade edildi.
Kaynak: https://tr.sputniknews.com/20210818/dso-guclendirici-asi-dozlarina-su-an-ihtiyac-yok-1048142374.html
***
EK 10 (21.8.2021): BMJ “Dünya nüfusunun %20’sini oluşturan dünyanın en fakir 50 ülkesi, tüm Kovid-19 aşılarının sadece %2’sini aldı. Zengin dünya utanmalı.” Kaynak: https://www.bmj.com/content/374/bmj.n2027
***
EK 11 (22.8.2021): Brezilya’ da birkaç hafta içinde farklı “markalardan” beş doz Kovid aşısı olan biri 6. dozu yaptırmak üzereyken kıskıvrak yakalandı. Demek ki orada da bulduğunuz her aşıyı yaptrın diyen birileri var! Kaynak: https://www.stern.de/gesundheit/corona–mann-laesst-sich-fuenf-mal-impfen—beim-sechsten-versuch-fliegt-er-auf-30673858.html
***
EK 12 (26.8.2021): Bilim Kurulu Üyesi Prof.Dr. Serhat ÜNAL antikor seviyesi yüksek olduğu için aşı olmayacağını söylüyor. Iyi de vatandaşın da böyle bir hakkı yok mu? Aşı ve PCR dayatmasından önce antikor seviyesine bakılması gerekmiyor mu? Sn Sağlık Bakanı bu meseleye neden hiç girmiyor?” Kaynak: https://twitter.com/Mehmetali_Onel/status/1430290709681147916?s=20
***
EK 13 (26.8.2021): MARTY MAKARY “Kovid-19′ da mRNA aşılaması ile önceden var olan bağışıklığın güçlendirilmesi, iyileşen bireylerde, antikor bozunma oranlarını veya uzun vadeli B ve T hücre belleğini önemli ölçüde değiştirmeden, öncelikle kısa vadede antikor cevaplarını artırdı.”
Kaynak: https://twitter.com/MartyMakary/status/1430671587766898690?s=20
Makale adı: mRNA Vaccination Induces Durable Immune Memory to SARS-CoV-2 with Continued Evolution to Variants of Concern.
Kaynak: https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2021.08.23.457229v1.full.pdf
***
EK 14 (3.9.2021): Biontech Üst Yöneticisi (CEO) ve kurucu ortağı Prof. Dr. Uğur Şahin, “Veriler aşının 3. dozda yüzde 95, enfeksiyon kontrolünde yüzde 97 tam korumanın sağlandığını gösteriyor” dedi. Kaynak: https://www.msn.com/tr-tr/haber/dunya/u%C4%9Fur-%C5%9Fahin-den-a%C5%9F%C4%B1-a%C3%A7%C4%B1klamas%C4%B1-%C3%BC%C3%A7%C3%BCnc%C3%BC-dozda-y%C3%BCzde-95-koruma-sa%C4%9Fl%C4%B1yor/ar-AAO2AzX
***
EK 15 (9.9.2021): İngiltere Sağlık Bakanı Sajid Javid, ülkede üçüncü doz yeni tip koronavirüs aşısı uygulamasına bu ay içinde başlanacağından emin olduğunu ancak uygulama öncesinde tavsiye kararının çıkmasını beklediklerini söyledi. Kurumun 12-15 yaşındakilere aşı yapılmasına ilişkin kararının da beklendiğini söyleyen Javid, aşı öncesi çocuklar için ebeveynlerinin onayının alınacağını ancak çocuğun ailesine rağmen aşı olabileceğini de ifade etti. Sağlık Bakanlığı verilerine göre, İngiltere’de 16 yaş ve üstü nüfusun yüzde 88,8’i ilk, yüzde 80,1’i de ikinci doz aşıyı olmuş durumda. Vakalarda artış görülen ülkede günlük can kayıpları 200’ü geçmeye başladı. Bu nedenle kış öncesi üçüncü doz aşılarla Kovid-19’a karşı daha güçlü koruma sağlanması amaçlanıyor. Kaynak: https://www.medimagazin.com.tr/guncel/koronavirus/tr-ingilterede-ucuncu-doz-kovid-19-asisi-uygulamasina-bu-ay-baslanacak-11-686-97180.html
***
EK 16 (12.9.2021): HİKMET GEÇKİL “Aşının 2. hatırlatma dozundan sonra, bizi virüse karşı ağır hastalıktan koruyan şey “antikorlar” değil, uzun süreli “hafıza hücreleri”dir… 3. booster (uçuran!) dozu yapmanın, bu tür bağışık üzerinde artık hiçbir etkisi olmaz…” Kaynak: https://twitter.com/HikmetGeckil/status/1437118645881212933?s=20
***
EK 17 (15.9.2021): DSÖ farklı aşılar konusunda uyardı. Kaynak: https://twitter.com/realitydeep1/status/1437854352174198793?s=20
***
EK 18 (14.10.2021): İngiltere’de bulunan Imperial College London Üniversitesi tarafından Kovid-19 başlangıcından itibaren yürütülen ve virüsün gerçek zamanlı takibi yapılan bilimsel çalışmanın son ayağında, 3’üncü dozun gerekliliği vurgulandı. Çalışmanın bulgularına göre, ikinci dozun alımını takip eden 3 ila 6 ay sonra aşının etkinliğinin azalmaya başladığı ve bulaş riskinin yükselmeye başladığı ifade edildi.
Topluluk İletiminin Gerçek Zamanlı Değerlendirmesi (REACT) bulgularına göre, 9 ve 27 Eylül tarihleri arasında, İngiltere’de yaklaşık 100 bin kişinin evde alınan sürüntü örneklerinden elde edilen verilere bakılarak aşılama etkinliği ölçüldü.
Buna göre ikinci doz aşıyı olanlarda, 3 ila 6 aylık dilimde enfeksiyon (Kovid-19) yayılma hızı yüksek bulunarak aşının etkinliğinin azalmaya başladığı tespit edildi. İkinci aşıdan üç ila altı ay sonra enfeksiyon oranları (yayılma hızı) yeniden yüzde 0.55’e yükseldi.
“Destekleyici doz, artan koruma sağlar”
Imperial’de İstatistiksel Epidemiyoloji Profesörü olarak görev yapan Prof. Christl Donnelly “İkinci aşı dozunu 3 ila 6 ay önce alanlar arasında, ikinci dozu 3 aydan daha kısa bir süre önce alanlara göre daha fazla SARS-CoV-2 enfeksiyonu bulduk. Bununla birlikte, destekleyici dozlar, nüfus enfeksiyon düzeylerini düşürerek artan koruma olasılığı sunar” dedi.
Kaynak: https://www.medimagazin.com.tr/guncel/koronavirus/tr-ingilterede-yapilan-arastirma-ucuncu-dozun-gerekliligini-ortaya-koydu-11-686-97646.html
***
EK 19 (20.12.2021): Uğur Şahin, “Üç doz aşı olan kişiler bile hastalığı bulaştırabilir ve özellikle risk gruplarının yanındalarsa, test yaptırmaları gerekecek. Omicron varyantı hâkim hale gelirken, önleyici tedbirler özellikle bu kış hayati önemde olacak” dedi. Kaynak: https://www.yenisafak.com/koronavirus/biontech-ceosu-ugur-sahinden-omicron-uyarisi-ucuncu-doz-asi-varyanttan-kacabilir-3726632
***
EK 20 (9.1.2022) Hatırlatma dozu!
***
EK 21 (17.1.2022): İsrailli uzmandan 4. doz uyarısı: Çok tekrarlanan Covid-19 aşısı zararlı olabilir.
Koronavirüsün yeni varyantlarına karşı 4. doz aşı tartışmaları devam ederken, bilim insanları bunun insan vücuduna zarar verebileceği konusunda uyarıyor. Bazı uzmanlar, aşıların çok sık uygulanmasının bağışıklık sisteminin gelecekteki varyantlarla mücadele etme yeteneğini azaltabileceğine dikkat çekiyor. İsrail Teknoloji Enstitüsü’nden (Technion) immünoloji profesörü Doron Melamed, 4. aşının aynı antijenlerle vücudun yeni varyantlara yanıt vermesini zorlaştırabileceğini söyledi. Hadassah Tıp Merkezi’nde epidemiyolog ve Kudüs İbrani Üniversitesi profesörü Ronit Calderon-Margalit de “İlk üç aşıyı yaptırmış kişilere dördüncüyü uygulamak yerine, hiç olmayanları aşılamak daha etkili olurdu” dedi.
Bağışıklık sistemi yorgunluğu
Çok fazla aşının kısa dönemde bağışıklık sistemi yorgunluğuna neden olabileceğini belirten Melamed, “Bir aşı yaptırdığınızda bağışıklık sistemi hafıza hücreleri adı verilen çok özelleşmiş ve spesifik hücreler üretir. Aynı zamanda, özgünlüklerini değiştirebilen esnek bir hücre bölmesine sahip olmaya devam ederler. Esnek bölmenin korunması çok önemli çünkü bu, virüs mutasyona uğrarken en verimli yanıtı sağlıyor.” diye konuştu.
Virüslerin sürekli mutasyona uğrayıp ‘gripte olduğu gibi” evrimleştiğine dikkat çeken Melamed, “İnsanları aynı aşı ve aynı antijenlerle dördüncü kez aşıladığımızda, bağışıklık sisteminin oldukça spesifik hücrelerini esnek olanlar pahasına güçlendiriyoruz. Bu, yeni değişkenlere yanıt vermenin çok daha zor olduğu bir duruma yol açabilir; bağışıklık sistemi değişerek esnekliğini kaybeder.” dedi. Bağışıklık sistemi yorgunluğunu açıklayan bu teorinin evrensel olarak kabul edilmemesine rağmen, dünya çapındaki epidemiyologlar arasında giderek daha popüler hale geldiğini vurgulayan Melamed, “çok tekrarlanan aşılamanın sonunda zararlı olabileceği” sonucuna vardığını kaydetti. “Hayatta bir kez aldığımız aşılar var ve her beş yılda bir yaptırmamız gereken aşılar var” diyen Melamed, Covid-19 aşısı için de uygun programa ihtiyaç olduğunu belirtti.
Dördüncü doz virüsün yayılmasını durdurur mu?İsrailli Ynet haber sitesine konuşan Ronit Calderon-Margalit, dördüncü aşının virüsün yayılmasını durdurmaya yardımcı olup olmayacağı konusunda henüz yeterli bilgi olmadığını kaydetti. Yeni durumla ilgili kararın “geçmişte yapılan aşıların yayılmayı önlemedeki başarısına dayandığının” altını çizen Calderon-Margalit, “Omicron yayılmaya başlamadan önce sınırları kapatarak birkaç hafta zaman kazandık. Bence bu zamanı dördüncü doz üzerinde çalışmak için kullanmak iyi bir seçim olurdu.” dedi. İlk üç aşıyı olmayanların hiç aşı olmamaya eğilimli olduğunu belirten Calderon-Margalit, “Onları aşılayarak, dördüncü bir aşı kampanyasına yatırım yapmaktan daha fazlasını kazanacağız.” ifadesini kullandı. İsrail, beşinci koronavirüs dalgası döneminde dünyada koronavirüs aşısının dördüncü aşısını geniş çapta uygulama kararı alan ilk ülke olmuştu.
Kaynak: https://tr.euronews.com/2022/01/17/israilli-uzmandan-4-doz-uyar-s-cok-tekrarlanan-covid-19-as-s-zararl-olabilir
***
