Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Dikkat: Yazının sonunda ek var!

***

Kozmetikler ve şampuan, tıraş losyonu, deodorant gibi kişisel bakım ürünlerinde yaygın olarak kullanılan “parabenlerin” sanıldığının aksine çok düşük dozlarda bile kanseri tetikledikleri belirlendi.

Kaliforniya Berkeley Üniversitesi ile kadın sağlığı ve kimyasallarla ilgili araştırmaları destekleyen Silent Spring Enstitüsü uzmanları tarafından gerçekleştirilen araştırma Environmental Health Perspectives isimli dergide yayınlandı.

Araştırmada östrojen ve HER2 (human epidermal growth factor) reseptörleri bulunan iki tür meme kanseri hücresi analiz edildi.

Meme kanserlerini yüzde 25 kadarında HER2 seviyeleri yüksek bulunuyor ve bu tümörler diğerlerine nazaran çok daha hızlı büyüyor ve hızlı yayılıyor.

Deneylerde, heregulin adı verilen büyüme faktörü kullanılarak meme kanseri hücresi yaratmak için HER2 reseptörleri aktive edildi.

Daha sonra üreyen hücreler parabenlere maruz bırakıldı ve bunların kanser hücrelerinin daha hızı büyümesine sebep olan bazı genleri aktive ettikleri belirlendi.

Parabenlerin gücünü test etmek için meme kanseri hücrelerindeki HER2 reseptörlerini aktive etmek için çok fazla heregulin kullanmak yerine HER2 aktive hücreleri parabenlere maruz bıraktılar.

Parabenlerin, heregulinden 100 misli düşük konsantrasyonlarda bile meme kanseri hücrelerinin büyümelerini uyardıkları görüldü.

Bu sonuçlar, parabenlerin daha önce sanılanın aksine daha düşük miktarlarda kuvvetli etki gösterdikleri anlamına geliyor.

Parabenlerin sağlığa zararları

Parabenler başta şampuan, sabun, krem gibi kozmetik ürünler olmak üzere birçok ilaca mikrop ve mantar üremesini önlemek için eklenen bir grup kimyasal maddedir.

Parabenler, prezervatif olarak bazı ilaçlarda da bulunuyor.

70 seneden beri şampuan, maskara, fondöten, losyon, saç boyası gibi pek çok kozmetik üründe kullanılan parabenlerin başlıcaları metil-paraben, etil-paraben, butil-paraben, propil-paraben ve izobutil-parabendir. Birçok üründe daha düşük dozlar kullanabilme amacıyla birkaç paraben birlikte bulunur.

Parabenlerin, duyarlı insanlarda deride kızarma, kaşınma gibi alerjik tepkilere yol açabileceği gibi derinin erken yaşlanmasına ve DNA’ da hasara da sebep olabileceği biliniyor.

Parabenlerin meme kanseri hücrelerinde östrojenin büyüme etkilerini taklit ederek meme kanseri ve üreme organlarının diğer hastalıklarına yol açabileceği biliniyor ama bu güçlü bir etki olmadığı gerekçesiyle önemsenmiyordu.

Bir araştırmada 20 meme kanseri dokusunun 18’ inde gram başına 20 nanogram paraben olduğu gösterildi.

Meme kanserlerinin çoğunun memenin üst dış kadranında ortaya çıkmasının da koltuk altına uygulanan kozmetiklerde bulunan parabenler yüzünden olabileceği ileri sürüldü.

Northwestern Üniversitesinin 2004’ de yaptığı bir araştırma koltuk altına sıkılan deodorant ve ter önleyicilerin çok sık kullanılmasının erken yaşta meme kanseri riskini artırabileceğini ortaya çıktı.

Parabenlerin erkeklerde sperm sayısını ve testosteron salgısını azaltabileceğini gösteren araştırmalar da var.

Danimarka’ da gönüllü gençler üzerinde yapılan bir çalışmada ise paraben ihtiva eden losyonların deriye sürülmesinden birkaç saat sonra bu maddenin kana ve idrara geçtiğinin gösterildi.

EWG’ nin (Çevre Çalışma Grubu) bir araştırması modern insanın günde ortalama 9 çeşit kişisel bakım ürünü kullandığını ortaya koyuyor; bunların çoğunda paraben bulunduğu dikkate alınacak olursa birçok insanın yüksek miktarda parabene maruz kaldıkları söylenebilir.

Gelelim neticeye

Bu araştırma ile parabenlerin emniyetli sanılan sınırların çok altındaki miktarlarının bile meme kanseri için yarattığı risk açık ve net olarak ortadadır.

BİR: Parabenleri yasaklamak için daha önceki araştırmaları yeterli bulmayan tıbbi fetva kurumu FDA’ nın kararını beklemeye gerek yok; gene bir bahaneye sığınabilir.

İKİ: Sadece parabenlerin değil bisfenol A, fitalat gibi diğer hormon bozucuların ve kimyasalların hayatımızdan çıkarılması şarttır.

ÜÇ: Meme kanserini erken teşhis ve tedavi etmekten başka bir derdi olmayan tıbbımız biraz da meme kanserinin sebeplerine ilgi duysa ve kadınları uyarsa çok daha iyi bir iş yapmış olmaz mı?

Kaynak:

http://ehp.niehs.nih.gov/14-09200/

***

EK 1 (9.11.2023): Simli makyaj ürünlerinde bulunabilen ağır metaller hastalığa davetiye çıkarıyor

Siz de yorumunuzu paylaşın: