Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Temizlik malzemelerinin solunum sistemine etkileri:

Temizlik işlerinde kullanılan malzemeler, farklı kimyasal maddeler içerirler, bu maddelere sık ve yoğun maruziyet solunum yollarında önemli hasarlara yol açabilir. Özellikle astım, kronik bronşit, KOAH gibi hastalıkları olan kişilerde daha ciddi solunum problemleri yaşanabilir.

İşyeri ve evlerde temizlik işinde çalışanlar ve hatta ev hanımları temizlik malzemelerine bağlı solunum yakınmaları bakımından risk altındadırlar. Profesyonel temizlik işi yapanlarda solunum sistemine ait belirtilerin görüldüğü, astım riskinin arttığı ve astım, kronik bronşit rahatsızlığı olanlarda hastalığın kontrol altına alınmasının güçleştiği bilinmektedir.

Ülkemizde yapılan bir araştırmada 127 astımlı ev hanımının %12’si temizlik malzemeleri kullandıklarında astım belirtilerinin arttığını ifade etmişler, %60’ı temizlik sırasında çamaşır suyu, %34’ü ise tuz ruhu kullandığını bildirmiştir (Mungan D ve ark).

Yine ülkemizde çamaşır suyu ile tuz ruhunun karıştırılması sonucu solunum sıkıntısı ile acil servise başvuran 55 kişiden 7’sinin ağır solunum yetmezliğine girdiği ve maalesef 1 kişinin bu nedenle yaşamını kaybettiği bildirilmiştir (Görgüner M ve ark).

Bu denli ciddi sağlık problemlerine yol açan bu görünmez kimyasallar hakkında bilgi sahibi olunması ve kullanırken korunma önlemlerinin alınması toplum sağlığı açısından önemli bir gerekliliktir.

Sık kullanılan temizlik malzemeleri ve içerisindeki kimyasal maddeler:

Deterjan (anyonik aktif madde, lauril sülfat/ sülfonat)

Çamaşır sodası (Na₂CO_3, sodyum karbonat )

Çamaşır suyu ( NaOCl, sodyum hipoklorit)

Tuz ruhu (HCl, hidroklorik asit)

Karışımlar (sıvı, sprey)

Cam temizleyici (amonyak, mavi boya)

Yumuşatıcı (katyonik aktif madde, kuaterner amonyum tuzları)

Oda parfümü (naftalin, fenol, kresol, etanol, ksilen ve formaldehit)

Dezenfektanlar (formaldehit, gluteraldehit, Chloramin T)

Kostikler:

1. Kir ve yağ  çözücüler, fırın temizleyiciler, lavabo açıcılar (NaOH, KOH)

2. Tuvalet temizleyiciler (H2SO4, HCl)3. Amonyaklı temizlik maddeleri

3. Her temizlik ürünü birbirinden farklı şikayetlere neden olur.

Gözlerde yaşarma, yanma, boğazda yanma, hapşırık, burun akıntısı gibi belirtilere neden olanlar: Çamaşır suyu, amonyak içerenler (cam temizleyici spreyler), toz deterjanlar, oda parfümleri

Öksürük, göğüste yanma, nefes darlığı, hırıltılı solunum gibi aşağı solunum yolu şikayetlerine neden olanlar: çamaşır suyu, tuz ruhu, kostikler (kir ve yağ çözücüler, fırın temizleyiciler, tuvalet ve lavobo açıcılar), sıvı deterjan, dezenfektanlar ve karışımlar.

Temizlik malzemeleri kullanımında alınması gereken önlemler:

1. Malzemelerin içeriklerinin bilinmesi ve daha zararlı olanlar konusunda bilinçlenme ve bunlardan kaçınma çok önemlidir.

2. Karışımlardan olabildiğince kaçınılmalıdır. Çamaşır suyu ve tuz ruhu, kireç sökücüler, lavabo açıcılar, sirke gibi maddeler kesinlikle karıştırılmamalıdır, hayatı tehdit edici sonuçlar doğurabilir. Ayrıca bu maddeler aynı yüzeye ard arda uygulanmamalıdır. İki farklı lavabo açıcı bile, birlikte ya da ard arda kullanılmamalıdır.

3. Gereğinden fazla miktarda ürün kullanılmamalıdır, zararlı maddelere daha yoğun miktarda maruz kalınmasına sebep olur.

4. Ürünlerin orijinal kaplarından başka kaplara aktararak kullanılmaması gerekir.

5. Sprey şeklindeki temizlik malzemeleri ve yüksek uçuculuğu olanlar solunum şikayetlerine daha çok yol açarlar, beze dökülüp ovma şeklinde yapılan yüzey temizliği, spreylere tercih edilmelidir.

6. Temizlik yapılan ortamın bu sırada havalandırılması çok önemlidir. Özellikle banyo, tuvalet gibi dar alanlarda mutlaka kapı açık tutulmalı, varsa pencere, havalandırma açılmalıdır.

7. Koruyucu maskelerin kullanımına, daha güvenli ürünlerin seçilmesi ve havalandırmanın sağlanması ile gerek kalmayabilir. Ancak, koku ile şikayetleri tetiklenen astım hastaları için maske kullanımı önerilebilir.

Kaynak: http://ahmetrasimkucukusta.com/wp-admin/post-new.php

Siz de yorumunuzu paylaşın: