Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

MotherJones’da yer alan habere göre dünyanın dört bir yanındaki 18 haber ajansının muhabirleriyle işbirliği yapan Alman gazetesi Süddeutsche Zeitung, dünyanın en önde gelen sözde bilimsel yayıncılık platformlundan beş tanesinde yayımlanan 175.000 bilimsel makaleyi inceledi. Bu işbirliği, dünya çapında yaklaşık 400.000 bilim insanının 2013 yılından beri bu dergilerde makale yayımladığını gözler önüne serdi.

Bu tür istismarcı yayıncılar,  bilim insanlarını e-posta yoluyla buluyor ve makalelerini hızlı bir şekilde ve sık bir frekansta yayınlamak için yüksek ücretler alıyorlar ve böylece uluslararası hakemli dergi standartlarını dikkate almadan yayımlamış oluyorlar.

Bahsigeçen sahte bilimsel dergilerden bazıları, aynı zamanda ilaç şirketlerinin çalışanları üzerinden de yayın yapıyor. ICIJ (Uluslararası Soruşturmacı Gazetecilik Konsorsiyumu) yaptığı açıklamada, “Hakemli veya editöryal komitelerin makalelerin gözden geçirilmeden yayımlanması problemine ek olarak, yayıncı şirketler, ilaç ve diğer şirketlerin çalışanlarının yanı sıra, tartışmalı teorileri teşvik eden iklim değişikliği şüphecilerinin de çalışmalarını yayınlamak için, ücret talep ediyorlar” ifadesini kullandı.

DEŞİFRE EDİLDİ
Bu duruma örnek olarak, Fransız gazetesi LeMonde, görünüşte hiçbir yerden referans almayan  bir çalışma ortaya çıkardı. LeMonde tarafından deşifre edilen bir vakada, Integratif Onkoloji Dergisi’nde yer alan bir makalede, klinik çalışmayla, arı kovanlarının birlikte yapışık kalmasını sağlamak için arıların salgıladığı propolis ekstresinin kolorektal kanserin tedavisinde kemoterapiden daha etkili olduğu anlatılan çalışmanın, sahte ve yazarları olmayan bir araştırma merkeziyle bağlantılı olduğu ortaya çıktı.

The India Express’e göre OMICS adlı yayıncı, şu anda Federal Ticaret Komisyonu tarafından dolandırıcılık konusunda soruşturma altında bulunuyor. The India Express ayrıca, Hindistan’daki 300’den fazla istismarcı yayıncının, makale başına 30 ile 1.800 ABD doları arasında ücret aldığını tespit etti. Üniversiteler ve araştırma enstitüleri, bilim insanlarını bu yayıncılardan uzak durma konusunda uyarsa da, geniş boyutta yayılmalarından dolayı ve hızla büyümeleri yüzünden şaşkın durumdalar.

Yayımlanan rapora göre, Süddeutsche Zeitung ve yine Alman yayıncılarından NDR ve WDR’ın, bu istismarcı dergilerde sadece 5.000’den fazla Alman bilim insanın makale yayımladığını ortaya çıkarması, bilimin güvenirliğini tehlikede olduğu söyleyen, fizyoloji ya da tıp alanında 1998 Nobel Ödülü’nü kazanan Ferid Murad gibi bilim insanlarını da hayal kırıklığına uğrattı.