Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2018 yılına ilişkin sağlık harcamaları istatistiklerini yayımladı.

Buna göre, sağlık harcamaları geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 17,5 arttı ve 140 milyar 647 milyon liradan 165 milyar 234 milyon liraya çıktı. Cari sağlık harcamasının toplam sağlık harcaması içindeki payı yüzde 93,8 oldu. Söz konusu oran 2017’de yüzde 93,1 olarak hesaplanmıştı.

Kişi başı sağlık harcaması, 2017’de 1751 lira iken geçen yıl yüzde 15,9 artarak 2 bin 30 liraya yükseldi.

Toplam sağlık harcamasının gayrisafi yurt içi hasılaya (GSYH) oranı, geçen yıl yüzde 4,4 oldu. Genel devlet sağlık harcamasının GSYH’ye oranı ise yüzde 3,4 olarak hesaplandı. 

Hane halkları tarafından tedavi, ilaç ve benzeri amaçlı yapılan cepten sağlık harcaması 2018’de bir önceki yıla göre yüzde 19,4 artarak 28 milyar 655 milyon liraya ulaştı. Hane halkları tarafından cepten yapılan sağlık harcamalarının toplam sağlık harcaması içindeki payı, geçen yıl yüzde 17,3 olarak kayıtlara geçti.

Genel devlet sağlık harcamasının toplam sağlık harcaması içindeki payı, 2017’de yüzde 78 iken geçen yıl yüzde 77,5 oldu.

Kaynak: https://www.aa.com.tr/tr/saglik/saglik-harcamalari-2018de-165-milyar-lirayi-gecti/1642334

***

EK 1 (1.3.2025):  NOYAN NOYAN  Doktora 1 milyar müracaat… 85 milyon kişiden 973.5 milyon başvuru

Türkiye’nin 2023 sağlık istatistikleri ‘Bu kadar hasta olmamıza imkân var mı’ dedirtti. Sağlık Bakanlığı verilerine göre, yıllık hekime müracaat sayısı 973 milyon 520 bin. Kişi başına hekime müracaat sayısı 11.4 olmuş. Yani bir kişi yılda 11.4 kere hekime gitmiş ki bu da, hemen hemen ayda bir kere hekime başvurulduğu anlamına geliyor.

SAĞLIK Bakanlığı, 2023 yılı sağlık istatistiklerini yayınladı. Veriler, sağlık sistemine yönelik en son bilgiler. Raporu baştan sona inceledim ve geçmişte Özel Hastaneler ve Sağlık Kuruluşları Derneği (OHSAD) Başkanı Dr. Reşat Bahat ile yaptığımız sohbeti hatırladım. Bahat, şu tespiti yapmıştı: “Hasta bir toplumuz. 85 milyonluk bir ülkede, bu kadar muayene olur mu? Yaş ortalamamız da 33’lerde. Bu kadar hasta olmamıza imkân var mı?” O dönemde, yani daha bir yıl önce, hekime müracaat sayısı 855 milyondu. Peki, şimdi ne oldu? Sağlık Bakanlığı’nın açıkladığı son verilere göre 2023 yılında hekime müracaat sayısı 973 milyon 520 bin olmuş. Yuvarlarsak 1 milyar diyebiliriz. Nüfusumuz ne? Yine 85 milyon.

Son yıllarda sağlık sisteminden sürekli olarak şikâyet ediliyor. Sağlık Bakanlığı’nın yayınladığı rapordan bazı rakamları sizlerle paylaşayım, sağlık sistemimizin durumu daha net anlaşılsın.

BİR KİŞİ HER AY DOKTORA GİDİYOR 

2023 yılında hekime müracaat sayısı 973 milyon 520 bin olmuş. 416 milyon 806 bin kez aile hekimine, 424 milyon 550 bin kamu hastanelerine, 67 milyon 440 bin de özel hastanelere, 45 milyon 534 bin de üniversite hastanelerindeki hekimlere başvurmuşuz. 

Kişi başına hekime müracaat sayısı 11.4 olmuş. Yani bir kişi yılda 11.4 kere hekime gitmiş ki, bu da hemen hemen bir kişinin ayda bir kere hekime başvurduğu anlamına geliyor. Türkiye, hekime müracaat sayısında Güney Kore, Avusturya, Japonya’dan sonra üçüncü sırada geliyor. Mesela, Avrupa Birliği’nde kişi başına hekime müracaat sayısı 6’larda. 

Toplam hekim sayısı 2022’de 194 bin 688 iken, 2023’te yüzde 4.9 artarak 204 bin 223’e yükselmiş. Bu hekimlerin 131 bin 762’si kamuda, 35 bin 710’u üniversite hastanelerinde, 36 bin 751’i de özel hastanelerde görev yapıyor. Toplam sağlık personeli sayısı ise 2023’te yüzde 4 artarak 1 milyon 413 bine çıkmış.

100 BİN KİŞİYE 239 HEKİM DÜŞÜYOR 

2022’de 100 bin kişiye düşen toplam hekim sayısı 228 iken, 2023’te 239’a yükselmiş. Dünya ortalamasına bakarsak, 100 bin kişiye düşen hekim sayısında Türkiye en son sırada geliyor. Mesela, AB ortalamasında 100 bin kişiye düşen hekim sayısı 414. Yunanistan’da 661 hekim düşüyor. Çarpıcı bir veri daha, Türkiye’de 100 bin kişiye düşen diş hekimi sayısı da sadece 54.

2023 yılında hastanelerde yatan hasta sayısı 13 milyon 391 bin olmuş. Bunun 7.6 milyonu kamu hastanelerinde, 1.9 milyonu üniversite, 3.7 milyonu da özel hastanelerde tedavi görmüş.

Hastanelerde toplam 5 milyon 900 bin ameliyat gerçekleşmiş. Bunun 3.3 milyonu kamuda, 1.5 milyonu da özel hastanelerde yapılmış.

Sağlık hizmetlerinden memnuniyet oranına bakıldığında 2023’te yüzde 65.4 olmuş. Mesela 2020’de bu oran yüzde 72’lerdeyken, yıllar içinde memnuniyet oranının düştüğü görülüyor. 2023’te toplam hastane sayısı bin 566 oldu. Bunun 933’ü kamuya, 565’i özel sektöre, 68’i üniversitelere ait. 2022 yılında ise hastane sayısı bin 555 iken bunun 915’i kamuya, 572’si özel sektöre aitmiş. Yani, bir yılda kamuda hastane sayısı 18 artarken, özelde azalmış.

CEPTEN SAĞLIĞA NE KADAR HARCADIK

2023’de toplam sağlık harcaması 1.2 trilyon TL, dolar bazında ise 53 milyar dolar olmuş. Sağlık harcaması TL bazında yıllık yüzde 105 artmış. 2023’te toplam 1.2 trilyon TL’lik sağlık harcamasının 964 milyar TL’sini kamu yapmış. En yüksek pay ise 524 milyar TL ile SGK’nın. Kamunun sağlık harcaması yıllık yüzde 108 artmış.

Kişi başına sağlık harcaması 2022 yılında 7.141 TL iken, 2023’te yüzde 104.2 artarak 14.582 TL’ye yükselmiş.

HARCAMALAR İKİYE KATLANACAK

Sağlık sistemimizin kısa özeti böyle. 2024 yılı verileri bu yılın sonunda yayınlanacak. Ama geçmişe bakarak, sağlık harcamalarının ikiye katlanacağını, hekime başvurunun ise 1 milyar 200 milyonları geçeceğini tahmin etmek zor olmaz. Nüfus belli, hastane sayısı belli, hekim sayısı belli ama hem doktora başvuru hem de sağlık harcaması artıyor. Mesela, doktora başvuruda dünyada üçüncüyüz ama 100 bin kişiye düşen hekim sayısında en son sıradayız. Gerçekte ya ‘hastalık hastası’yız ya da hastanelerde sosyalleşiyoruz.

Diyeceğim o ki, bu yapı sürdürülemez, mevcut yapı bu yükü kaldıramaz. Kaldıramadığı belli ki, sürekli olarak sağlıkta revizyona gidiliyor, her gün değişiklik yapılıyor.

Kaynak: https://www.msn.com/tr-tr/haber/yazarlar/noyan-do%C4%9Fan-doktora-1-milyar-m%C3%BCracaat-85-milyon-ki%C5%9Fiden-973-5-milyon-ba%C5%9Fvuru/ar-AA1zSjcj

***