HABERİNİZ OLSUN
ETİBBA DİYOR Kİ
DERDİME BİR ÇARE
TABİBAN-I CİHAN İÇÜN
BENİM ŞARKILARIM
DEMİR DÖKÜM TENCERE VE TAVALAR DEMİR EKSİKLİĞİ TEDAVİSİNDE FAYDALI OLABİLİR
TRT Haber spikeri Sermin Baysal Ata’ nın, “Demir döküm tencere tava kullanmak demir eksikliğine faydalı olur mu?” sorusuna Dr. Ayça Kaya’ nın gülerek “Hayır, olmaz” cevabı sosyal medyada çok konuşuldu ve spikerin “cehaletiyle” alay edildi (1).
Oysa soru gayet yerinde idi ve asıl doktor hanımın verdiği cevabın tenkit edilmesi gerekirdi.
Demir döküm tencere ve tavalar demir eksikliği tedavisinde işe yarar
Demir eksikliğinin tedavisinde demirden zengin gıdalara ağırlık verilmesi ve demir destekleri yanında dökme demir tava ve tencerelerden de istifade edilebilir.
Demir döküm tava ve tencerelerden yiyeceklere demirin geçtiği ve bu tür pişirme kapları kullanılmasının demir eksikliğinin giderilmesinde işe yaradığını gösteren birçok araştırma vardır (1).
Çocuklar üzerinde yapılan bir araştırmada demir döküm tencerelerde pişirilen yemeklerin demir miktarının teflon tencerede pişirilenden %16.2 yüksek olduğu ve 4 ay sonunda hemoglobin miktarının %7.9 oranında arttığı tespit edilmiştir (2).
Yemeklerin bu tür kap kacakta pişirilmesi özellikle demir eksikliğinin sık görüldüğü çocuk ve gebeler için tavsiye edilmektedir.
Demir döküm kaptan yiyeceğe geçen demirin, demir eksikliği olan kişilerde kanda hemoglobin ve demir miktarlarını artırdığı gösterilmiştir (3, 4).
Özellikle vejetaryen ve veganlar gibi yeteri kadar demir ihtiva eden besinlerden uzak kalanların ve demiri ilaç olarak içmek istemeyenler için yemeklerin demir döküm gereçlerde pişirilmesi demir eksikliğinin giderilmesinde ucuz ve etkili bir yöntemdir.
Bu tür demir kaplar özellikle krep, gözleme hazırlamada ve sebzelerin kızartılmasında ve güveç yaparken kullanılabilir.
Demir tencerelerin temizlenmesine dikkat edilmelidir
Dökme demirinizi temizlemek için sabun kullanmaktan kaçının çünkü yemeklerin lezzeti etkilenebilir.
Temizlemek için de bulaşık teli veya plastik bir kazıyıcı daha uygundur.
Tencerenin hemen paslanmaması için yıkadıktan sonra havlu ile çok iyi kurulanması gerekir veya tencere ocakta ısıtılmalıdır.
Gelelim neticeye
BİR: Demir eksiliği tedavisinde öncelikle eksikliğin sebebi araştırılmalı ve tedavi de buna göre düzenlenmelidir.
İKİ: Tabii ki ciddi bir demir eksikliği tedavisinde demirin ilaç olarak verilmesi gerekir ama hafif eksikliklerde ve özel durumlarda bu tür kap kacağın tercih edilmesi faydalı olacaktır.
ÜÇ: Yiyecek ve içeceklerin hem hazırlandıkları hem muhafaza edildikleri kap kacak, kutu ve ambalajlardan etkilendikleri, bunlarda bulunan kimyasal maddelerin (demir, alüminyum, fitalat, BPA…) bunlara geçtiği gayet iyi bilinmektedir.
DÖRT: Yiyecek pişirme ve muhafaza etme kaplarının gıdaları etkilemeyecek türden olması sağlığımız için çok önemlidir.
Kaynaklar:
2.ttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25244367
3.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23868537
4.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12859709
5.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11601562
TRT spikeri, hekime sordu: Demir eksikliğine demir döküm tencere faydalı olur mu?https://t.co/0b9p10Ao5S pic.twitter.com/xCsuzqdIbZ
— T24 (@t24comtr) April 25, 2020
Makale için faydalanılan ana kaynak: https://universityhealthnews.com/energy-fatigue/use-cast-iron-cookware-as-an-iron-deficiency-treatment/
***
İndependent Türkçe‘ nin haberi:
TRT Haber spikeri Sermin Baysal Ata, bağışıklık sistemiyle ilgili yaptığı programda konuğuna “Demir döküm tencere tava kullanmak demir eksikliğine faydalı olur mu?” diye sordu. Dr. Kaya da, TRT spikerinin sorusuna gülerek “Hayır, olmaz” yanıtını verdi.
Sosyal medyada gündem olan soruyla ilgili TRT’den bir açıklama geldi.
Açıklamada demir döküm tava ve tencerelerin demir eksikliği anemisi tedavisinde kullanıldığı görüşü “bilimsel makaleler ve gazete haberleri” referans gösterilerek tekrarlandı.
Kanalın internet sitesinde “TRT Haber’i linç etmek isteyenler nerede hata yaptı?” başlığıyla yayımlanan haberde şöyle denildi:
24 Nisan tarihinde koronavirüs salgını ile ilgili TRT Haber’de 21.00-23.00 saatleri arasında gerçekleştirilen özel yayın sırasında bilim insanlarının tartıştığı, izleyicilerin de merak ettiği bu soru, sunucu Sermin Baysal Ata tarafından uzman konuk nezdinde gündeme getirildi.
Ancak ülkemizde sosyal medyayı esir almaya başlayan yaygın linç kültürü burada da devreye girdi. Bu sorunun sebebini ve cevabını aramaya gerek duymayan aralarında gazetecilerin de olduğu bir kitle, TRT Haber spikerinin sorusunu bilime aykırı bir konu gibi sunarak hem TRT kurumunu hem de soruyu yönelten TRT Haber spikeri Sermin Baysal Ata’yı hedef aldı, bu olayı bir linç kampanyasına dönüştürdü.
Oysa o taciz ve linçin mecrası haline getirilen internet ortamında yapılacak kısa bir araştırma, demir eksikliği anemisine karşı demir döküm tava ve tencerelerin kullanımının mümkün olduğuna dair bilimsel makalelere ve gazete haberlerine ulaşılmasına imkan veriyordu.
Merhaba hocam
Demir fazlasını nasıl düşüreceğiz?
Tabi tencere işe yaramaz. Demir ilacının nasıl satışı yapılacak.
Peki diyelim ki faydalı ve bu kanıtlanmış? Kandaki demir düzeyi sürekli arttıran bir olgu bu ve toksik dozda olmaz mı zaman içinde? Sürekli demir kapta yemek yapan biri bu durumdan olumsuz etkilenmeyecek mi? Araştırmalarım bilim dünyası bu konuda ikiye ayrılmış gibi,
Hal böyleyse insanlar hangi doğruyu seçecek?
tmm diyelim ki bahsettiğiniz makaleler üzerinden öyle bir soru sormak istedi aldığı cevap karşısındaki mimikleri ve şaşkınlığı hiç öyle demiyo ama
Sayın Üstad,
Yazınızda ufak ancak çok önemli bir düzeltme yapılması gerekmekte.
Tüm Demir dökümlerlerde bu olay gerçekleşmez,ürünlerde emaye olmaması gerekmekte.Sadece Kaplamasız döküm dediğimiz ürünlerde demir geçişi sağlanabilmektedir.Lava,Hecha,,Staub vb gibi emaye kaplı ürünlerde demir geçişi olamaz ne yazıkki.