Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta

Farelerde yapılan çalışmada, beynin hem iltihabı tespit edebildiği hem de bağışıklık tepkisini modüle edebildiği, gerektiğinde onu artırabildiğini veya bastırabildiğini ortaya çıktı.

Bu bulgu, bağışıklık sisteminin aşırı aktif hâle geldiği veya düzensizleştiği bir dizi hastalığın tedavisinde yeni tedavilerin önünü açabilir.

Beyin ve vücudun, vücut-beyin ekseni olarak bilinen bir yol aracılığıyla kapsamlı bir şekilde iletişim kurduğu daha önce de biliniyordu.

Vücut-beyin iletişim yolunda yoğun olarak yer alan bir beyin sapı bölgesi olan soliter sistemin (cNST) kaudal çekirdeğine odaklanıldı. cNST vagus sinirinin birincil hedefidir.

Farelerde bağışıklık tepkisini tetiklemek için vücudun patojenlere karşı ilk savunma hattı olan doğuştan gelen bağışıklık sistemini harekete geçirdiği bilinen lipopolisakkarit (LPS) adı verilen bakteriyel bir bileşik kullanıldı.

Daha sonra farelerde hem enflamasyonu teşvik eden pro- enflamatuar hem de enflamasyonu baskılayan anti-enflamatuar etkili bağışıklık moleküllerinin seviyeleri ölçüldü.

Çalışma, beynin, özellikle cNST’nin, vücudun enflamatuar tepkilerini önemli ölçüde etkilediğini ortaya çıkardı.

cNST’nin aktivitesini baskılandığında, kontrolden çıkmış bir enflamatuar cevap görüldü: proinflamatuar moleküllerin seviyeleri hızla yükselirken, anti-enflamatuar moleküllerinki düştü.

Tersine, cNST’yi aktive edildiğinde, pro-enflamatuar moleküller önemli ölçüde azalarak ve anti-enflamatuar moleküller dramatik bir şekilde artarak inflamatuar cevap bastırıldı.

Bu sonuçlar, cNST’nin bağışıklık sistemi için bir termostat gibi davrandığını ve iltihaplanmaya karşı dengeli bir tepkinin korunmasına yardımcı olduğunu gösteriyor.

Ayrıca vagus siniri ve cNST’deki enflamasyonu tespit etmek ve kontrol etmek için çok önemli olan spesifik nöronlar da belirlendi.

Bu nöronlar, bağışıklık tepkilerini işaret eden moleküller olan proinflamatuar ve anti-enflamatuar sitokinler dahil olmak üzere farklı bağışıklık sinyallerine cevap verdiler.

Benzer mekanizmalar insanlarda da bulunursa, bağışıklıkla ilgili çeşitli hastalıkları tedavi etme şeklimizde devrim yaratabilir.

NOT: NTS, tat alma, kardiyorespiratuar, özofagus ve subdiyafragmatik gastrointestinal iç organlardan gelen bilgileri iletir ve daha sonra pons, diensefalon ve ön beyin gibi diğer bütünleştirici merkezlerden gelen homeostatik sinyallerle asimile edilir.

Gelelim neticeye

Beynin, bağışıklık ve hastalıklar üzerine olan tesiri çoktandır biliniyordu. Bu araştırma ile bunun yollarından biri ortaya konmuş oluyor.

Mesela, bu sayede romatoid artrit, multipl skleroz ve enflamatuar barsak hastalığı gibi hâlihazırda tedavi edilen ancak iyileştirilemeyen hastalar, beynin enflamasyon üzerindeki kontrolünü hedef alan tedaviler geliştirilebilir.

Bu keşif aynı zamanda bazı viral enfeksiyonlarda görülen şiddetli bağışıklık reaksiyonları gibi akut enflamatuar durumlar için de yeni tedavilere de yol açabilir.

Kaynak: https://www.nature.com/articles/s41586-024-07469-y

Makale: A body–brain circuit that regulates body inflammatory responses

https://www.psypost.org/scientists-reveal-the-brains-surprising-role-in-regulating-the-immune-system/

***

Siz de yorumunuzu paylaşın: